۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۷ : ۰۵
گفتاری از امام موسی صدر:
پایان ماه رمضان و سرانجام این آزمون نزدیک است
از همین رو در هنگامه‌ای حساس قرار داریم؛ پایان ماه و امتحان و سرانجام این آزمون نزدیک است. هنگامه‌ای حساس است. در این موقعیت حساس در ادعیه هر شب از شب‌های دهه آخر ماه مبارک توسلات و تضرعاتی، مشاهده می‌کنیم.
عقیق:امام موسی صدر درباره روزهای پایانی ماه مبارک رمضان به ایراد سخنرانی پرداخته است که در ادامه گزیده‌ای از آن می‌آید:
ماه رمضان، فرصتی کمیاب و گرانمایه در زندگی است. فرصتی که پیامبر درباره آن می‌فرماید: «إن الشَّقی مَن حُرِمَ غُفرانَاللّه فی هذا الشَّهر»، بدبخت کسی است که در این ماه از مغفرت خداوند محروم شود، اگر بهره نبردن از این ماه بدبختی است و آنکه از این ماه بهره نمی‌برد، بدبخت است، پس این سخن پیامبر هشداری است به خطر به کمین نشسته برای ما. اکنون که محروم از مغفرت الهی در این ماه بدبخت است، این مسأله معیاری برای سنجیدن نفس و قلب و آینده‌مان است. امروز و پس از گذشت دو سوم ماه، می‌توانیم به خود توجهی کنیم: آیا در این روزهایی که گذشت، توانستیم اندکی رضایت خداوند را جلب کنیم؟ آیا اتفاق جدیدی برای ما افتاد؟ زیرا اگر ما از این ماه بهره برده باشیم و اگر از بدبختی نجات یافته باشیم و اگر روزه این ماه پناهی برای ما بوده است، باید این دگرگونی‌ها نمایان شده باشد. ما امروز از سرنوشتمان و ثمرات روزه‌مان چه می‌دانیم؟
آیا خداوند ما را بخشیده است؟ آیا خداوند امور ما را اصلاح کرده است؟ آیا به کرامت و رضای خداوند رسیده‌ایم؟ اینها پرسش‌هایی است که چه بسا آدمی گمان می‌کند نمی‌تواند پاسخی برای آنها بیابد. اما واقعیت این است که می‌توانیم به این پرسش‌ها پاسخ گوییم. اما چگونه می‌توانی به این پرسش‌ها پاسخ دهی؟ باید به خودت، به اعمالت، به درون خودت بنگری، اگر در این ماه مبارک و پس از گذشت بیست روز، تغییری و گامی به سوی بهتر شدن، در درونت یافتی، بی‌شک تو شامل کرامت الهی شده‌ای. برادران! آخرت تصویر برابر با اصل همین دنیاست. آخرت نتیجه دنیاست. می‌توانی بدانی که خوشبختی یا بدبختی. می‌توانی بفهمی که تو اهل مغفرت و رضای خداوندی یا اهل غصب و خشم خداوند. این مسأله ممکن است.
می‌توانیم مثال بسیار روشنی در این باره بزنیم. هر کشاورز ماهری می‌تواند فصل کشت، چگونگی نگهداری زمین، کاشتن گیاه و درخت و مبارزه با آفت‌ها و سموم گیاهی را دریابد. می‌توانیم بدانیم که نتیجه چه خواهد بود. مگر آنکه اموری خارج از اراده انسان روی دهد، مثلاً سیل و یا توفان بیاید. اگر حادثه‌ای بیرون از اراده و توانایی ما رخ ندهد، می‌توانیم دریابیم که چه نتیجه‌ای به دست می‌آید. علت این است که در هنگام کشت، در هنگام نگهداری درختان در هنگام مبارزه با آفت و در هر کاری، چه آبیاری و چه برداشت، در واقع کشاورز صلاح درخت و میوه را آماده می‌کند. پس می‌دانی چه کرده‌ای و می‌توانی نتیجه را بدانی.
در اینجا هم همین مسأله است. بنابر آنچه برخی احادیث می‌گویند: «دنیا مزرعه آخرت است»، در قرآن نیز به صراحت آمده است: «وان لیس للإنسان الا ما سعی» قرآن تأکید می‌کند که در این دنیا می‌کاریم و در آخرت آنچه کاشته‌ایم، برداشت می‌کنیم. پس اگر در اینجا چیزی کاشتیم، می‌خواهیم در آخرت چه برداشت کنیم؟ از کجا برداشت کنیم؟ از چه درختی؟
مثال دیگر: دانش آموز هر اندازه که در سال تحصیلی با جدیت و تلاش درسی بخواند و شب‌ها مطالعه کند، در هنگام امتحان نمراتش بالاتر است.
پس آدمی در زندگی دنیوی‌اش، نقشه روز قیامت را ترسیم می‌کند. ما در اینجا سعادت یا شقاوت خود در روز قیامت را پی می‌افکنیم. اگر من منصف باشم و خود را داوری کنم، می‌توانم دریابم چه کرده‌ام و چه نکرده‌ام. آیا تغییر کرده‌ام؟ آیا نفسم فروتن شده یا همچنان سنگدل و خشن است؟ آیا مردم را دوست دارم یا از آنان بیزارم؟ آیا جسمم سبک‌تر شده است یا تغییر نکرده است؟ آیا زبانم پاک شده است؟ آیا هنگام سخن گفتن می‌اندیشم و مقید هستم؟ آیا خداوند از سخنی که به زبان می‌آورم، راضی است یا خیر؟ یا همچنان مثل پیش از ماه رمضانم؟ معیار ما، معیاری ملموس است. اگر منصف باشیم، می‌توانیم بگوییم قدمی به پیش نهاده‌ایم یا خیر. قلب هر کدام از ما و عمل هر کدام از ما آیینه آینده است. آیینه‌ای است برای روز قیامت.
از همین رو در هنگامه‌ای حساس قرار داریم؛ پایان ماه و امتحان و سرانجام این آزمون نزدیک است. هنگامه‌ای حساس است. در این موقعیت حساس در ادعیه هر شب از شب‌های دهه آخر ماه مبارک توسلات و تضرعاتی، مشاهده می‌کنیم: «الهی! وَاَعوذُ بِوَجهِکَ الکَریم وَ جَلالِکَ العَظیمِ، اَن تَنَقضی عَنّا ایّام شهرِ رَمضانَ و لَیالیهِ، وَلَک قِبَلَنا ذَنبٌ، او تَبِعه تُعَذّبُنا عَلَیها»
در نیایشی دیگر آمده است: «اللهم اِن کُنتَ رَضَینتَ عَنّا فِی هَذا الشَّهرِ»، خداوندا، اگر از ما در این ماه راضی بوده‌ای، خداوند متعال را قسم می‌دهد: فَأَسأَلُک بِما سَأَلَک بِه مَلائِکَتُکَ المُقرَّبون، وانبیاؤَکَ المُرسَلُونَ، وَ عِبادُکَ الصّالِحُونَ، اِن کُنتَ رَضیتَ عَنّا فِی هَذا الشَّهرِ، فَاز عنا رِضاً، وان لم تکن رَضیت عَنّا، فَمِن الآنَ، فَارضَ عَنّا.، از تو می‌خواهم به حق آنچه ملائک نزدیک و پیامبرانت و بندگان شایسته‌ات تو را به حق آن می‌خوانند، که اگر در این ماه از ما راضی بوده‌ای، بر رضایتت از ما بیفزا و اگر از ما راضی نبوده‌ای، از هم اکنون از ما راضی باش.
چرا در ادعیه و احادیث، هر شب و روز، این مسأله را به ما یادآوری می‌کنند؟ در ادعیه روزهای ماه مبارک هم همین تعبیر آمده است: «اِن کنتَ رِضیتَ عَنا...»، چرا این ادعیه دهه آخر ماه مبارک را به ما یادآوری می‌کنند؟
می‌خواهند بگویند ای مردم! ای روزه‌داران! ای مؤمنان! پایان فرصت نزدیک است، پیش روی شما فرصت‌هایی بود که به شماره نمی‌آید، در ضیافت الهی بودید، ناز پرورده خدا بودید، اعمالتان پذیرفته خدا بود، همه فرصت‌ها برای شما فراهم بود، اگر بهره نبرده‌اید، بدبختی شماست. این از نابختیاری انسان است، اگر از این ماه استفاده نکند.
پی نوشت:
ترجمه جلد یازدهم کتاب «مسیرة الامام السید موسی الصدر»
منبع:فارس
ماه رمضان، فرصتی کمیاب و گرانمایه در زندگی است. فرصتی که پیامبر درباره آن می‌فرماید: «إن الشَّقی مَن حُرِمَ غُفرانَاللّه فی هذا الشَّهر»، بدبخت کسی است که در این ماه از مغفرت خداوند محروم شود، اگر بهره نبردن از این ماه بدبختی است و آنکه از این ماه بهره نمی‌برد، بدبخت است، پس این سخن پیامبر هشداری است به خطر به کمین نشسته برای ما. اکنون که محروم از مغفرت الهی در این ماه بدبخت است، این مسأله معیاری برای سنجیدن نفس و قلب و آینده‌مان است. امروز و پس از گذشت دو سوم ماه، می‌توانیم به خود توجهی کنیم: آیا در این روزهایی که گذشت، توانستیم اندکی رضایت خداوند را جلب کنیم؟ آیا اتفاق جدیدی برای ما افتاد؟ زیرا اگر ما از این ماه بهره برده باشیم و اگر از بدبختی نجات یافته باشیم و اگر روزه این ماه پناهی برای ما بوده است، باید این دگرگونی‌ها نمایان شده باشد. ما امروز از سرنوشتمان و ثمرات روزه‌مان چه می‌دانیم؟
آیا خداوند ما را بخشیده است؟ آیا خداوند امور ما را اصلاح کرده است؟ آیا به کرامت و رضای خداوند رسیده‌ایم؟ اینها پرسش‌هایی است که چه بسا آدمی گمان می‌کند نمی‌تواند پاسخی برای آنها بیابد. اما واقعیت این است که می‌توانیم به این پرسش‌ها پاسخ گوییم. اما چگونه می‌توانی به این پرسش‌ها پاسخ دهی؟ باید به خودت، به اعمالت، به درون خودت بنگری، اگر در این ماه مبارک و پس از گذشت بیست روز، تغییری و گامی به سوی بهتر شدن، در درونت یافتی، بی‌شک تو شامل کرامت الهی شده‌ای. برادران! آخرت تصویر برابر با اصل همین دنیاست. آخرت نتیجه دنیاست. می‌توانی بدانی که خوشبختی یا بدبختی. می‌توانی بفهمی که تو اهل مغفرت و رضای خداوندی یا اهل غصب و خشم خداوند. این مسأله ممکن است.
می‌توانیم مثال بسیار روشنی در این باره بزنیم. هر کشاورز ماهری می‌تواند فصل کشت، چگونگی نگهداری زمین، کاشتن گیاه و درخت و مبارزه با آفت‌ها و سموم گیاهی را دریابد. می‌توانیم بدانیم که نتیجه چه خواهد بود. مگر آنکه اموری خارج از اراده انسان روی دهد، مثلاً سیل و یا توفان بیاید. اگر حادثه‌ای بیرون از اراده و توانایی ما رخ ندهد، می‌توانیم دریابیم که چه نتیجه‌ای به دست می‌آید. علت این است که در هنگام کشت، در هنگام نگهداری درختان در هنگام مبارزه با آفت و در هر کاری، چه آبیاری و چه برداشت، در واقع کشاورز صلاح درخت و میوه را آماده می‌کند. پس می‌دانی چه کرده‌ای و می‌توانی نتیجه را بدانی.
در اینجا هم همین مسأله است. بنابر آنچه برخی احادیث می‌گویند: «دنیا مزرعه آخرت است»، در قرآن نیز به صراحت آمده است: «وان لیس للإنسان الا ما سعی» قرآن تأکید می‌کند که در این دنیا می‌کاریم و در آخرت آنچه کاشته‌ایم، برداشت می‌کنیم. پس اگر در اینجا چیزی کاشتیم، می‌خواهیم در آخرت چه برداشت کنیم؟ از کجا برداشت کنیم؟ از چه درختی؟
مثال دیگر: دانش آموز هر اندازه که در سال تحصیلی با جدیت و تلاش درسی بخواند و شب‌ها مطالعه کند، در هنگام امتحان نمراتش بالاتر است.
پس آدمی در زندگی دنیوی‌اش، نقشه روز قیامت را ترسیم می‌کند. ما در اینجا سعادت یا شقاوت خود در روز قیامت را پی می‌افکنیم. اگر من منصف باشم و خود را داوری کنم، می‌توانم دریابم چه کرده‌ام و چه نکرده‌ام. آیا تغییر کرده‌ام؟ آیا نفسم فروتن شده یا همچنان سنگدل و خشن است؟ آیا مردم را دوست دارم یا از آنان بیزارم؟ آیا جسمم سبک‌تر شده است یا تغییر نکرده است؟ آیا زبانم پاک شده است؟ آیا هنگام سخن گفتن می‌اندیشم و مقید هستم؟ آیا خداوند از سخنی که به زبان می‌آورم، راضی است یا خیر؟ یا همچنان مثل پیش از ماه رمضانم؟ معیار ما، معیاری ملموس است. اگر منصف باشیم، می‌توانیم بگوییم قدمی به پیش نهاده‌ایم یا خیر. قلب هر کدام از ما و عمل هر کدام از ما آیینه آینده است. آیینه‌ای است برای روز قیامت.
از همین رو در هنگامه‌ای حساس قرار داریم؛ پایان ماه و امتحان و سرانجام این آزمون نزدیک است. هنگامه‌ای حساس است. در این موقعیت حساس در ادعیه هر شب از شب‌های دهه آخر ماه مبارک توسلات و تضرعاتی، مشاهده می‌کنیم: «الهی! وَاَعوذُ بِوَجهِکَ الکَریم وَ جَلالِکَ العَظیمِ، اَن تَنَقضی عَنّا ایّام شهرِ رَمضانَ و لَیالیهِ، وَلَک قِبَلَنا ذَنبٌ، او تَبِعه تُعَذّبُنا عَلَیها»
در نیایشی دیگر آمده است: «اللهم اِن کُنتَ رَضَینتَ عَنّا فِی هَذا الشَّهرِ»، خداوندا، اگر از ما در این ماه راضی بوده‌ای، خداوند متعال را قسم می‌دهد: فَأَسأَلُک بِما سَأَلَک بِه مَلائِکَتُکَ المُقرَّبون، وانبیاؤَکَ المُرسَلُونَ، وَ عِبادُکَ الصّالِحُونَ، اِن کُنتَ رَضیتَ عَنّا فِی هَذا الشَّهرِ، فَاز عنا رِضاً، وان لم تکن رَضیت عَنّا، فَمِن الآنَ، فَارضَ عَنّا.، از تو می‌خواهم به حق آنچه ملائک نزدیک و پیامبرانت و بندگان شایسته‌ات تو را به حق آن می‌خوانند، که اگر در این ماه از ما راضی بوده‌ای، بر رضایتت از ما بیفزا و اگر از ما راضی نبوده‌ای، از هم اکنون از ما راضی باش.
چرا در ادعیه و احادیث، هر شب و روز، این مسأله را به ما یادآوری می‌کنند؟ در ادعیه روزهای ماه مبارک هم همین تعبیر آمده است: «اِن کنتَ رِضیتَ عَنا...»، چرا این ادعیه دهه آخر ماه مبارک را به ما یادآوری می‌کنند؟
می‌خواهند بگویند ای مردم! ای روزه‌داران! ای مؤمنان! پایان فرصت نزدیک است، پیش روی شما فرصت‌هایی بود که به شماره نمی‌آید، در ضیافت الهی بودید، ناز پرورده خدا بودید، اعمالتان پذیرفته خدا بود، همه فرصت‌ها برای شما فراهم بود، اگر بهره نبرده‌اید، بدبختی شماست. این از نابختیاری انسان است، اگر از این ماه استفاده نکند.
پی نوشت:
ترجمه جلد یازدهم کتاب «مسیرة الامام السید موسی الصدر»
منبع:فارس
گزارش خطا
