رازهاي مرثيه خواني براي مداحان جوان(2)/ گاهي بايد گريز بزنيم

-22 براي مقدمه چيني و زمينه سازي مي‏توان مرثيه را با عرض سلام بر معصوم يا شهيد مورد نظر، و يا همان گونه که گفته شد با خواندن شعر و ذکر داستان و خاطره‏اي مربوط به مرثيه‏ي مورد نظر آغاز کنيم.

-23گاهي براي آغاز يا پايان مرثيه‏ي سرور شهيدان مي‏توانيم اين سلامها را بخوانيم: «السلام عليک يا اباعبدالله و علي الارواح التي حلت بفنائک عليک مني سلام الله ابدا ما بقيت و بقي الليل و النهار و لا جعله الله اخر العهد مني لزيارتکم السلام علي الحسين و علي علي بن الحسين و علي اولاد الحسين و علي اصحاب الحسين [و رحمة الله و برکاته]».

-24آغاز يا پايان مرثيه‏ي هر معصومي - عليه‏السلام- مي‏توانيم قسمتي از دعاي توسل را که مربوط به آن معصوم است بخوانيم، مثلا براي مرثيه‏ي امام حسين - عليه‏السلام- عرض کنيم: «[السلام عليک] يا اباعبدالله يا حسين بن علي ايها الشهيد يابن رسول الله يا حجة الله علي خلقه يا سيدنا و مولينا انا توجهنا و استشفعنا و توسلنا بک الي الله و قدمناک بين يدي حاجاتنا يا وجيها عند الله اشفع لنا عندالله».

-25 معمولا مرثيه داراي سه مرحله است: يک: مقدمه، دو: اوج و سه: فرود. بعد از رسيدن مرثيه به مرحله‏ي اوج و سوزناک خود، آن را زياد طول ندهيم، يعني مرحله‏ي فرود مرثيه را کوتاه کنيم، که گاهي مرثيه حتي بدون فرود نيز خوانده مي‏شود.

-26 مرحله‏ي اوج مرثيه، مرحله‏اي است که گره مرثيه گشوده مي‏شود و سوزناکترين قسمت مرثيه است. بدين جهت مرحله‏ي اوج مرثيه را زود بيان نمي‏کنيم.

-27 وقتي مرثيه به مرحله‏ي اوج خود رسيد سوز و گدازي را در شنوندگان برانگيزانيم و «تحولي دروني» در آنها به وجود آوريم به گونه‏اي که حالت توجه به معارف بلند عاشورايي با آن سوز و گداز همراه گردد.

-28در اوج مرثيه با کلماتي مانند «يا حسين» و «يا زهرا» توسل را بيشتر و داغتر کنيم.

-29اگر مرثيه را همراه با سخنراني انجام مي‏دهيم شايسته است که ارتباط موضوع سخنراني با موضوع مرثيه را فراموش نکنيم و ارتباط بين آن دو را در نظر داشته باشيم، و به اصطلاح سخنوران مرثيه خوان «گريز» بزنيم.

-30 شايسته است مرثيه را با خواندن دعا و فاتحه و صلوات و قيام براي حضرت مهدي - عجل الله تعالي فرجه الشريف - به پايان بريم.

-31 پس از پايان مرثيه مي‏توان آيه‏ي «و سيعلم الذين ظلموا اي منقلب ينقلبون: و ستمکاران بزودي خواهند دانست که به چه مکاني باز مي‏گردند.» و يا آيه‏ي «الا لعنة الله علي الظالمين: آگاه باشيد نفرين خدا بر سمتمکاران است»، را خواند.

-32 بعد از خواندن آياتي که گفته شد مي‏توانيم براي استجابت دعا پنج بار آيه‏ي «امن يجيب المظطر اذا دعاه و يکشف السوء» را بخوانيم.

-33مي‏توانيم پس از «امن يجيب» اين دعا را بخوانيم «اللهم انا نسئلک و ندعوک باسمک العظيم الاعظم الاعز الاجل الاکرم بحق محمد و علي و فاطمة و الحسن و الحسين و التسعة المعصومين من ذرية الحسين» و سپس ده بار «يا الله» بگوييم و آن گاه دعاهاي ديگر را بخوانيم.

-34اگر هنگام مرثيه خواني، مطلب يا شعر بعدي را فراموش کرديم، مطلب يا شعر قبلي را تکرار مي‏کنيم و شرح مي‏دهيم و در ضمن اين کار به جستجوي مطلب يا شعر بعدي مي‏پردازيم تا آن را به ياد آوريم.

-35براي مرثيه خواني اگر مي‏توانيم در جايي قرار گيريم که مشرف بر شنوندگان باشيم.

-36 شايسته است موانع تمرکز حواس را از محل مرثيه خواني حذف کنيم. گاهي اين کار با تذکري از سوي مرثيه خوان مي‏تواند انجام گيرد.

-37 در آغاز مرثيه مي‏توانيم از شنوندگان بخواهيم تا سرها را به زير بيندازند، دلها را روانه‏ي کربلا کنند و زانوي غم در بغل بگيرند.

-38تا مي‏توانيم مدت و مقدار مرثيه را در مدت زماني که از ما خواسته‏اند انجام دهيم، يعني مرثيه را بموقع شروع کنيم و بموقع خاتمه دهيم.

-39 در ابتداي مرثيه صداي خود را خيلي بالا نبريم و بلند نکنيم، تا براي ادامه‏ي مرثيه نيز نفس داشته باشيم.