۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۲۰ : ۱۹
الگوهای تربیتی امام حسین(ع) در تربیت فرزند
یک مدرس جامعه‌المصطفی‌العالمیه با نگاهی کوتاه به واقعه عاشورا گفت: انسان با موارد متعدد از شگفتی و امور خارق‌العاده مواجه می‌شود که در دیگر حرکت‌های تاریخی کمتر دیده شده‌است. یکی از این شگفتی‌ها اصحاب و یارانی هستند که در میدان کربلا نقش‌آفرینی کردند.
عقیق: حجت‌السلام و المسلمین محمدعلی مروی ادامه داد: ویژگی‌های آنان آن‌چنان برجسته و ممتاز است که امام حسین علیه‌السلام در جمله‌ای فرمودند: من اصحاب و یارانی بهتر از یاران خود ندیده‌ام و اهل بیت(ع) و خاندانی باوفاتر و صدیق‌تر از اهل بیت(ع) خود سراغ ندارم.
وی اظهار کرد: این برجستگی تنها مختص به مردان نیست بلکه در زنان و حتی کودکان نیز این ویژگی‌ها وجود دارد. یک نمونه عالی از نوجوانان کربلا قاسم‌ابن‌الحسن علیه‌السلام است که در شب عاشورا به خوبی تربیت عالی خود را به نمایش گذاشت و نشان داد که تربیت شده خاندان رسالت و نبوت است. او به آن درجه از کمال رسیده بود که شهادت در راه خدا را شیرین‌تر از عسل می‌دانست. بدیهی است که ادب و معرفت بالای قاسم علیه‌السلام نتیجه تربیت عالی امام حسن علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام است. یکی از درس‌ها و نکته‌هایی که باید از حادثه کربلا گرفت همین فنون صحیح تربیت است که امروزه برای جامعه و نسل‌های آن گوهری دست نیافتنی شده‌است.
طهارت در ولادت
این پژوهشگر دینی تصریح کرد: اولین چیزی که در تربیت صحیح یک کودک تاثیرگذار خواهد بود طهارت در ولادت است. اگرچه که شخصیت و فطرت هر انسانی مهمترین نقش را در تربیت و اصلاح او دارد اما پاکی در ولادت نیز به عنوان پیش زمینه هدایت نقش مهمی دارد. امام صادق علیه‌السلام در حدیثی دریافت نسیم محبت اهل بیت را نعمتی می‌داند که ناشی از پاکی ولادت انسان است. (منلایحضرهالفقیه ج3 ص۴۹۳ )
مروی خاطرنشان کرد: امام حسین علیه‌السلام در خطاب قرار دادن یزید که ایشان را دعوت به تسلیم و بیعت می‌کند با اشاره به نطفه ناپاک او و پدرش سازش و تسلیم در برابر زور را از عزت و کرامت خویش که از اصلاب مطهر و دامن‌های پاک متولد شده است می‌داند. «آگاه باشید که زنازاده پسر زنازاده، مرا بین دو چیز قرار داده است؛ کشته شدن یا تسلیم شدن با ذلت و خواری، لیکن ذلت از ما دور است، خدا راضی نیست که ما ذلیلانه تسلیم شویم و پیغمبر خدا، مؤمنان و دامن‌های پاک و پاکیزه‌ای که در آن پرورش یافته‌ایم و آن مردانی که از تن دادن به زیربار ستم منزه‌اند، راضی نیستند که ما اطاعت افراد پست را بر قتلگاه کریمان و بزرگواران برگزینیم.
لقمه حلال
این کارشناس مذهبی اظهار کرد: میزان رنج و سختی کسب حلال، رابطه مستقیمی با تدین مردم جامعه دارد؛ هر چه جامعه از احکام دین دورتر باشد کسب لقمه حلال هم در آن سخت‌تر است و هرچه لقمه‌های حرام در جامعه‌ای بیشتر باشد میزان هدایت‌پذیری در آن جامعه کمتر خواهد بود. وجود لقمه حرام باعث می‌شود گوش و چشم انسان بر حقیقت بسته شود چنانکه وقتی در روز عاشورا امام حسین علیه‌السلام بارها لشکر یزید را نصیحت فرمود اما هیچ سودی نداشت در پایان حضرت فرمودند: مَا عَلَیْکُمْ أَنْ تُنْصِتُوا إِلَیَّ فَتَسْمَعُوا قَوْلِی؛ چرا ساکت نمی‌شوید تا سخن خیرخواهانه و هدایت‌گرانه مرا بشنوید فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرَامِ علت این رفتار شما آن حرام‌هایی است که شکمتان را با آن پر کرده‌اید.
تربیت عملی فرزندان
وی اظهار کرد: حضرت صادق علیه‌السلام می‌فرماید: کونوا دعاة الناس بغیر ألسنتکم. با غیر زبان‌هآیتان مردم را دعوت به مذهب خویش کنید. مسلما دعوت عملی و زبان رفتار خیلی بیشتر از زبان گفتار در انسان‌ها تاثیرگذار است. اگر ما دوست داریم فرزندمان وظایف دینی خود را به خوبی انجام دهد و صفات اخلاقی پسندیده داشته باشد هیچ چیزی مانند رفتار خود ما در خانه و اجتماع نمی‌تواند الگوی او باشد. امام حسین علیه‌السلام الگوی کاملی از این گونه تربیت بودند. شعیب بن عبدالرحمن خزائی می‌گوید: هنگامی که امام حسین علیه‌السلام در کربلا به شهادت رسید بر دوشش نشانه‌ای وجود داشت. از امام سجاد علیه‌السلام درباره آن پرسیدند، امام سجاد علیه‌السلام بسیار گریست و فرمود: «این، اثر بارهای غذایی است که پدرم بردوشش حمل می‌کرد و به خانه‌های تهی‌دستان می‌برد. این رفتار الگویی برای امام سجاد علیه‌السلام شد که بنا به فرموده امام باقر علیه‌السلام ایشان نیز همین رویه را داشتند (مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 153.)
اهمیت دادن به آموزش‌های دینی فرزندان
این مدرس جامعه‌المصطفی العالمیه عنوان کرد: یکی از سیره‌های مستمر در خاندان رسالت علیهم‌السلام اهمیت دادن به آموزش‌های دینی فرزندان بوده‌است. گاهی تصور می شود که امامان معصوم به واسطه داشتن جوهره عصمت بی‌نیاز از تعلیم و تربیت بوده‌اند و هر آنچه داشته‌اند علومی است که خداوند در قلب آنها نهاده است. در حالی که این برخلاف روایات فراوانی است که نشان می‌دهد امامان معصوم تحت تعلیم و تربیت پدران عزیز خویش به مدارج عالی از علم و ادب دست پیدا کرده‌اند.
مروی گفت: امام سجاد علیه السلام یکی از حقوق فرزندان را آموزش‌های دینی می‌داند و در تاریخ آمده است که امام حسین علیه‌السلام در مقابل تعلیم یک جمله «الحمدلله رب العالمین» به فرزندشان جعفر به مربی او هزار دینار و هزار حله هدیه دادند که نشانه اهمیت قائل شدن ایشان به تربیت دینی فرزندشان است. (حلیة الابرار، سید هاشم بحرانی، ج 1، ص 582. )
وی اضافه کرد: پیامبرخدا صلی الله علیه و آله نگاهشان به چند کودک افتاد و فرمودند: وای بر فرزندان آخرالزمان از دست پدرانشان! عرض شد: ای پیامبر خدا علیه السلام! آیا از دست پدران مشرکشان؟ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: نه، بلکه از دست پدران مؤمنشان که هیچ یک از واجبات دینی را به آنان نمی‌آموزند، و چون فرزندانشان، خودشان، بخواهند بیاموزند، آنان را باز می دارند، و در برابر آن به بهره‌ای اندک از دنیا خرسند می‌شوند. من با چنین پدرانی بیگانه‌ام و آنان نیز با من بیگانه‌اند. (مستدرک الوسایل/ج15/ص164)
محبت به فرزندان
این کارشناس مذهبی یادآور شد: محبت به فرزندان امری درونی است که خداوند آن را در دل والدین به ودیعت نهاده است. اما آنچه در این میان مهم می‌نماید و آثار تربیتی در پی دارد ابراز آن است. این امری اختیاری است و والدین و مربیان می‌توانند در پرتو آن زمینه تربیت صحیح را فراهم آورند. چه بسیارند والدینی که در برابر فرزندان خود محبت فراوان دارند اما آن را ابراز نمی‌کنند در حالی که محبت وقتی سازنده وتاثیرگذار خواهد بود که فرد مورد محبت از آن آگاهی یابد. امام حسین علیه‌السلام به عنوان الگوی تربیتی مطمئن و کامل محبت به فرزندان را از نیازهای ضروری آنان دانسته، در قالب‌های گوناگون به ابراز آن می‌پرداخت.
مروی خاطرنشان کرد: امام گاه با در آغوش گرفتن و به سینه چسبانیدن خردسالان، زمانی با بوسیدن آنان و گاه با به زبان آوردن کلمات شیرین و محبت آمیز؛ عبیدالله بن عتبه چنین می گوید: نزد حسین بن علی علیه‌السلام بودم که علی بن حسین علیه‌السلام وارد شد. حسین علیه‌السلام او را صدا زد، در آغوش گرفت و به سینه چسبانید، میان دو چشمش را بوسید و سپس فرمود: پدرم به فدایت باد، چقدر خوشبو و زیبایی.
این مدرس جامعه‌المصطفی العالمیه اظهار کرد: موارد دیگری از الگوهای تربیتی امام حسین علیه‌السلام همچون تشویق فرزندان در برابر کار خوب آنان، احترام به انتخاب آنها، توجه به نیازهای فرزندان، پاسخگویی به پرسش‌های فرزندان و... در روایات ذکر شده است که بررسی آنها در این فرصت نمی‌گنجد.
منبع:ایسنا
211008
وی اظهار کرد: این برجستگی تنها مختص به مردان نیست بلکه در زنان و حتی کودکان نیز این ویژگی‌ها وجود دارد. یک نمونه عالی از نوجوانان کربلا قاسم‌ابن‌الحسن علیه‌السلام است که در شب عاشورا به خوبی تربیت عالی خود را به نمایش گذاشت و نشان داد که تربیت شده خاندان رسالت و نبوت است. او به آن درجه از کمال رسیده بود که شهادت در راه خدا را شیرین‌تر از عسل می‌دانست. بدیهی است که ادب و معرفت بالای قاسم علیه‌السلام نتیجه تربیت عالی امام حسن علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام است. یکی از درس‌ها و نکته‌هایی که باید از حادثه کربلا گرفت همین فنون صحیح تربیت است که امروزه برای جامعه و نسل‌های آن گوهری دست نیافتنی شده‌است.
طهارت در ولادت
این پژوهشگر دینی تصریح کرد: اولین چیزی که در تربیت صحیح یک کودک تاثیرگذار خواهد بود طهارت در ولادت است. اگرچه که شخصیت و فطرت هر انسانی مهمترین نقش را در تربیت و اصلاح او دارد اما پاکی در ولادت نیز به عنوان پیش زمینه هدایت نقش مهمی دارد. امام صادق علیه‌السلام در حدیثی دریافت نسیم محبت اهل بیت را نعمتی می‌داند که ناشی از پاکی ولادت انسان است. (منلایحضرهالفقیه ج3 ص۴۹۳ )
مروی خاطرنشان کرد: امام حسین علیه‌السلام در خطاب قرار دادن یزید که ایشان را دعوت به تسلیم و بیعت می‌کند با اشاره به نطفه ناپاک او و پدرش سازش و تسلیم در برابر زور را از عزت و کرامت خویش که از اصلاب مطهر و دامن‌های پاک متولد شده است می‌داند. «آگاه باشید که زنازاده پسر زنازاده، مرا بین دو چیز قرار داده است؛ کشته شدن یا تسلیم شدن با ذلت و خواری، لیکن ذلت از ما دور است، خدا راضی نیست که ما ذلیلانه تسلیم شویم و پیغمبر خدا، مؤمنان و دامن‌های پاک و پاکیزه‌ای که در آن پرورش یافته‌ایم و آن مردانی که از تن دادن به زیربار ستم منزه‌اند، راضی نیستند که ما اطاعت افراد پست را بر قتلگاه کریمان و بزرگواران برگزینیم.
لقمه حلال
این کارشناس مذهبی اظهار کرد: میزان رنج و سختی کسب حلال، رابطه مستقیمی با تدین مردم جامعه دارد؛ هر چه جامعه از احکام دین دورتر باشد کسب لقمه حلال هم در آن سخت‌تر است و هرچه لقمه‌های حرام در جامعه‌ای بیشتر باشد میزان هدایت‌پذیری در آن جامعه کمتر خواهد بود. وجود لقمه حرام باعث می‌شود گوش و چشم انسان بر حقیقت بسته شود چنانکه وقتی در روز عاشورا امام حسین علیه‌السلام بارها لشکر یزید را نصیحت فرمود اما هیچ سودی نداشت در پایان حضرت فرمودند: مَا عَلَیْکُمْ أَنْ تُنْصِتُوا إِلَیَّ فَتَسْمَعُوا قَوْلِی؛ چرا ساکت نمی‌شوید تا سخن خیرخواهانه و هدایت‌گرانه مرا بشنوید فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرَامِ علت این رفتار شما آن حرام‌هایی است که شکمتان را با آن پر کرده‌اید.
تربیت عملی فرزندان
وی اظهار کرد: حضرت صادق علیه‌السلام می‌فرماید: کونوا دعاة الناس بغیر ألسنتکم. با غیر زبان‌هآیتان مردم را دعوت به مذهب خویش کنید. مسلما دعوت عملی و زبان رفتار خیلی بیشتر از زبان گفتار در انسان‌ها تاثیرگذار است. اگر ما دوست داریم فرزندمان وظایف دینی خود را به خوبی انجام دهد و صفات اخلاقی پسندیده داشته باشد هیچ چیزی مانند رفتار خود ما در خانه و اجتماع نمی‌تواند الگوی او باشد. امام حسین علیه‌السلام الگوی کاملی از این گونه تربیت بودند. شعیب بن عبدالرحمن خزائی می‌گوید: هنگامی که امام حسین علیه‌السلام در کربلا به شهادت رسید بر دوشش نشانه‌ای وجود داشت. از امام سجاد علیه‌السلام درباره آن پرسیدند، امام سجاد علیه‌السلام بسیار گریست و فرمود: «این، اثر بارهای غذایی است که پدرم بردوشش حمل می‌کرد و به خانه‌های تهی‌دستان می‌برد. این رفتار الگویی برای امام سجاد علیه‌السلام شد که بنا به فرموده امام باقر علیه‌السلام ایشان نیز همین رویه را داشتند (مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 153.)
اهمیت دادن به آموزش‌های دینی فرزندان
این مدرس جامعه‌المصطفی العالمیه عنوان کرد: یکی از سیره‌های مستمر در خاندان رسالت علیهم‌السلام اهمیت دادن به آموزش‌های دینی فرزندان بوده‌است. گاهی تصور می شود که امامان معصوم به واسطه داشتن جوهره عصمت بی‌نیاز از تعلیم و تربیت بوده‌اند و هر آنچه داشته‌اند علومی است که خداوند در قلب آنها نهاده است. در حالی که این برخلاف روایات فراوانی است که نشان می‌دهد امامان معصوم تحت تعلیم و تربیت پدران عزیز خویش به مدارج عالی از علم و ادب دست پیدا کرده‌اند.
مروی گفت: امام سجاد علیه السلام یکی از حقوق فرزندان را آموزش‌های دینی می‌داند و در تاریخ آمده است که امام حسین علیه‌السلام در مقابل تعلیم یک جمله «الحمدلله رب العالمین» به فرزندشان جعفر به مربی او هزار دینار و هزار حله هدیه دادند که نشانه اهمیت قائل شدن ایشان به تربیت دینی فرزندشان است. (حلیة الابرار، سید هاشم بحرانی، ج 1، ص 582. )
وی اضافه کرد: پیامبرخدا صلی الله علیه و آله نگاهشان به چند کودک افتاد و فرمودند: وای بر فرزندان آخرالزمان از دست پدرانشان! عرض شد: ای پیامبر خدا علیه السلام! آیا از دست پدران مشرکشان؟ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: نه، بلکه از دست پدران مؤمنشان که هیچ یک از واجبات دینی را به آنان نمی‌آموزند، و چون فرزندانشان، خودشان، بخواهند بیاموزند، آنان را باز می دارند، و در برابر آن به بهره‌ای اندک از دنیا خرسند می‌شوند. من با چنین پدرانی بیگانه‌ام و آنان نیز با من بیگانه‌اند. (مستدرک الوسایل/ج15/ص164)
محبت به فرزندان
این کارشناس مذهبی یادآور شد: محبت به فرزندان امری درونی است که خداوند آن را در دل والدین به ودیعت نهاده است. اما آنچه در این میان مهم می‌نماید و آثار تربیتی در پی دارد ابراز آن است. این امری اختیاری است و والدین و مربیان می‌توانند در پرتو آن زمینه تربیت صحیح را فراهم آورند. چه بسیارند والدینی که در برابر فرزندان خود محبت فراوان دارند اما آن را ابراز نمی‌کنند در حالی که محبت وقتی سازنده وتاثیرگذار خواهد بود که فرد مورد محبت از آن آگاهی یابد. امام حسین علیه‌السلام به عنوان الگوی تربیتی مطمئن و کامل محبت به فرزندان را از نیازهای ضروری آنان دانسته، در قالب‌های گوناگون به ابراز آن می‌پرداخت.
مروی خاطرنشان کرد: امام گاه با در آغوش گرفتن و به سینه چسبانیدن خردسالان، زمانی با بوسیدن آنان و گاه با به زبان آوردن کلمات شیرین و محبت آمیز؛ عبیدالله بن عتبه چنین می گوید: نزد حسین بن علی علیه‌السلام بودم که علی بن حسین علیه‌السلام وارد شد. حسین علیه‌السلام او را صدا زد، در آغوش گرفت و به سینه چسبانید، میان دو چشمش را بوسید و سپس فرمود: پدرم به فدایت باد، چقدر خوشبو و زیبایی.
این مدرس جامعه‌المصطفی العالمیه اظهار کرد: موارد دیگری از الگوهای تربیتی امام حسین علیه‌السلام همچون تشویق فرزندان در برابر کار خوب آنان، احترام به انتخاب آنها، توجه به نیازهای فرزندان، پاسخگویی به پرسش‌های فرزندان و... در روایات ذکر شده است که بررسی آنها در این فرصت نمی‌گنجد.
منبع:ایسنا
211008
گزارش خطا
