چرا شعبان نسبت به دیگر ماهها مهم است؟

عقیق:حجت الاسلام علی  شاه علیزاده، کارشناس و پژوهشگر تفسیر و علوم قرانی در ادامه شرح و تفسیر صلوات شعبانیه گفت: در بخشی از این صلوات عظیم الشان در معرفی اهل بیت پیامبر چنین می فرماید که اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، الطَّیِّبین الْأَبْرارِ الْأَخْیارِ، الَّذینَ‏ اَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ، وَفَرَضْتَ طاعَتَهُمْ وَوِلایَتَهُمْ، خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد آن پاکان نیکوکار ....

«الطَّیِّبینَ» جمع «طیب» است به معنای پاک و پاکیزه ! یعنی کسانی که از گناه و هواهای نفسانی و رذایل اخلاقی پاک شده اند. «الابرار» جمع «بر» است به معنای خوب، نیک،  خوبان را ابرار گویند یعنی کسی که در سایه اطاعت و بندگی خدا خوب شده است. «الاخیار» جمع «خیر» است به معنای کسی که بسیار کار خیر انجام می دهد.

متن صلوات می گوید محمد و آل محمد صلوات الله علیهم اجمعین از هر گونه زشتی، پاک بوده و خوبان و نیکانی هستند که تمام اعمال آنها خوب و صالح است و هیچ کار یا عمل و اخلاق زشتی از آنها صادر نمی شود.

کسانی هستند که خداوند متعال رعایت حقوق آنها را بر بندگان واجب کرده و به دیگران امر کرده که از آنها اطاعت  کنند و ولایت آنها را بپذیرند.  در حقیقت اطاعت از آنها و پذیرش ولایت آنها جزء واجبات الهی است. اما در کجا این امر از واجبات الهی شمرده شده ؟

در آیه ای از قران که می فرماید: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ» ای کسانی که ایمان آورده اید اطاعت کنید خدا و رسول و اولوالامر را؛ دراین

آیه اطاعت از ولی امر در ردیف اطاعت از خدا و رسول قرار داده شده؛ یعنی همچنان که اطاعت از خدا و رسول واجب است اطاعت از آنها نیز واجب است.  لذا در روایات زیادی از شیعه وسنی نقل شده که پیامبر اسلام صل الله علیه وآله مصادیق این اولوالامر را حضرت علی علیه السلام و فرزندانش معرفی کردند.

حجت الاسلام شاه علیزاده افزود: در ابتدای بحث اشاره کردیم که این صلوات دو قسمت است که بخشی از آن در رابطه با فضایل اهل بیت و بخش دوم مربوط به مناجات و دعا در پیشگاه خداوند است که بسیاری از فقرات بخش دوم برای خواننده روشن است.

در این جا توضیحات ما درباره قسمت اول صلوات عظیم الشان شعبانیه به پایان می رسد اما در باب فقرات دوم که موضوع آن دعا و مناجات  است و اغلب با مراجعه به ترجمه می توان مضامین آن را درک کرد نکاتی قابل ملاحظه وجود دارد که تنها بدان اشاره می کنیم.

فرازی از این صلوات چنین است « وَارْزُقْنى‏ مُواساةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَیْهِ مِنْ رِزْقِکَ بِما وَسَّعْتَ عَلَىَّ مِنْ فَضْلِکَ» خدا یا روزی من قرا ده مواسات را؛ خدایا در میان بندگانت کسانی هستند که در روزی بر آنها تنگ گرفته ای اما به من روزی فراوان داده ای و از فضل خود مرا بی نیاز و بهره مند کرده ای؛

حال تو خصلت «مواسات» به من عطا کن تا در سایه آن از فضل و روزی فراوانی که به من داده ای با برادران دیگری که در روزی دچار تنگدستی و تنگی هستند شریک شوم و آنها را نیز بهره سازم.

خصلت مواسات یک توفیق الهی است و عجیب است که در این فقره انسان به پیشگاه خدا عرضه می کند که خدایا! تو به من چنین خصلتی را عطا کن که نسبت به برادران دینی خود احساس مواسات داشته باشم و با دیدن آنها از اموال و دارایی خود آنها را نیز سهیم کنم. امیرالمومنین علیه السلام فرمود: المواسات افضل الاعمال و رسول خدا فرمود: کسی که اموال خود را با فقیر مواسات کند او مومن حقیقی است.

فراز دیگری که در خور توجه و تامل است این است که می فرماید: وَ هذا شَهْرُ نَبِیِّکَ‏ سَیِّدِ رُسُلِکَ، شَعْبانُ الَّذى‏ حَفَفْتَهُ مِنْکَ بِالرَّحْمَةِ وَالرِّضْوانِ، این ماه ماه پیامبر توست. همچنان که پیامبر صل الله علیه و آله فرمود: این ماه ماه من است. لذا امام سجاد علیه السلام در این صلوات فرموده اند: این ماه پیامبر توست آن پیامبری که در میان رسولان سید و بزرگ آنهاست. این ماهی است که حَفَفْتَهُ مِنْکَ بِالرَّحْمَةِ وَالرِّضْوانِ؛ «حَفَفْتَهُ» یعنی پوشاندن، وقتی چیزی بر چیز دیگری احاطه پیدا می کند گفته می شود «حففته» .

دعا می گوید: خدا با رحمت و رضوان خود ماه شعبان را احاطه کرده ؛ یعنی تمام دقایق و ساعات شبانه روز و اوقات این ماه اوقاتی است که خدا با رحمت خود بر بندگانش نظر می کند. رحمت در لغت به حالتی گفته می شود که وقتی کسی یک فرد نیازمند را می بیند و نسبت به نیاز او احساس رحم می کند و سعی دارد به هر شکل ممکن که می تواند نیاز او را برطرف کند.

خداوند متعال خود را با عنوان رحیم و رحمان معرفی می کند؛ یعنی وجودی که همه نیازهای نیازمندان را تامین می کند خواه نیاز مادی و خواه غیرمادی.

در اینجا می گوییم خدایا ماه شعبان ماهی است که تو با رحمتت تمام نیازهای مومنان را برآورده می کنی و هر کس در این ماه وارد شود درحاله ای از رحمت تو فرو رفته و رحمتت او را احاطه می کند و این بیانگر عظمت و جایگاه ماه شعبان است. سایر فرازها با مراجعه به ترجمه قابل درک است.  

منبع:شبستان