۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۹ : ۱۶
آيادرمهدويت موضوعي به نام ظهور صغرا داريم؟
ظهور صغرا اصطلاحي است كه در مقابل غيبت صغرا مطرح شده و منظور از آن، اين است كه هم چنان كه امام زمان (عج) قبل از غيبت كبرا داراي غيبت صغرا بودند، در مورد ظهور هم قبل از ظهور كبرا كه ظهوري جهاني است داراي ظهور صغرا هستند. اين مطلب به ظاهر مستند روايي نداشته و بحث جديدي محسوب مي‌شود. از طرفي روايات بر ناگهاني بودن ظهور جهاني امام زمان (عج) دلالت دارند.
عقیق:پاسخ اجمالي
ظهور صغرا اصطلاحي است كه در مقابل غيبت صغرا مطرح شده و منظور از آن، اين است كه هم چنان كه امام زمان (عج) قبل از غيبت كبرا داراي غيبت صغرا بودند، در مورد ظهور هم قبل از ظهور كبرا كه ظهوري جهاني است داراي ظهور صغرا هستند. البته، چنين اصطلاحي، منشأ روايي ندارد.
پاسخ تفصيلي
ظهور صغرا اصطلاحي است كه در مقابل غيبت صغرا مطرح شده و منظور از آن، اين است كه هم چنان كه امام زمان (عج) قبل از غيبت كبرا داراي غيبت صغرا بودند، در مورد ظهور هم قبل از ظهور كبرا كه ظهوري جهاني است داراي ظهور صغرا هستند. اين مطلب به ظاهر مستند روايي نداشته و بحث جديدي محسوب مي‌شود. از طرفي روايات بر ناگهاني بودن ظهور جهاني امام زمان (عج) دلالت دارند. [۱]
اگر منظور از ظهور صغرا صرفا نزديك‌تر شدن امر ظهور امام زمان (عج) باشد اين بحث ديگري بوده و به طور جداگانه مي‌توان در اين مورد به بحث و بررسي پرداخت. و مي‌دانيم كه بسياري از نشانه‌هاي ظهور در عصر جديد محقق شده كه قبلاً وجود نداشته و اين مطلب به هرحال خبر از نزديك‌تر شدن ظهور امام زمان مي‌دهد.
در اين بحث اصطلاحات ديگري نيز شبيه به ظهور صغرا مطرح است؛ نظير ظهور جزئي، ظهور عرفاني و ظهور نوعي كه در جاي خود بايد به طور مفصل به آنها پرداخته شود.
خود بحث تدريجي بودن ظهور امام زمان هم گذشته از اصطلاح ظهور صغرا - كه توسط برخي مطرح شده - مقوله گسترده اي بوده و سياق بحث در مورد آن شبيه بحث در مورد قيامت است و اين كه قيامت در عين دفعي بودن، امري تكويني در كل خلقت بوده و عالم هستي به تدريج به سمت قيامت در حركت است. و همچنان كه قيامت، مراتب و مقامات مختلفي دارد و براي برخي عرفا پيش از قيامت كبرا آشكار مي‌شود، ظهور هم از اين قاعده مستثنا نخواهد بود؛ از اين لحاظ خود ظهور امام زمان هم مقدمه قيامت و مرتبه اي از آن محسوب مي‌شود.
همچنان كه از پيامبر گرامي اسلام (ص) نقل شده است: «مثل ظهور امام زمان همچون مثل قيامت (الساعه) است كه كسي جز خداوند آن را در وقتش آشكار نمي‌كند و همچون باري بر دوش و زمين و آسمان سنگيني مي‌كند و بر شما وارد نمي‌شود مگر به طور ناگهاني». [۲]
از طرفي در روايات معصومين آياتي كه خبر از قريب الوقوع بودن «الساعة» (قيامت) مي‌دهند به معناي ظهور امام زمان تفسير شده است، [۳] از جمله: آن جا كه خداي تعالي مي‌فرمايد: «ما يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قريب يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ يَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذِينَ يُمارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلالٍ بَعِيد»؛ [۴] و تو چه داني شايد ساعت نزديك باشد. آنان كه ايمان نمىآورند آن را با عجله مىخواهند، ولى اهل ايمان از آن مىترسند و مىدانند كه آن حق است، بدانيد آنان كه درباره ساعت (ظهور يا قيامت) مجادله مىكنند در گمراهى دورى هستند.
همچنين آيه: «اقتربت الساعة و انشق القمر»؛ [۵] ساعت نزديك شد و ماه شكافته شد، نيز در رديف آياتي ذكر شده كه در آنها «الساعه» به معناي ظهور است. [۶]
با توجه به اين آيات و روايات كه امر ظهور را همچون امر قيامت تفسير نموده اند تمامي مباحثي كه در مورد قيامت شناسي و معاد شناسي مطرح است، از بُعد ديگري در مباحث ظهور و آخر الزمان شناسي هم مي‌تواند مطرح شود؛ چرا كه اين دو بحث رابطه تنگاتنگي با هم دارند.
پی نوشت:
[۱] مجلسي، بحار الانوار، ج۲، ص۱۶۴، موسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق، بيروت.
[۲] همان، ج ۳۶، ص ۳۴۱، ح ۲۰۵.
[۳] «إِسْمَاعِيلَ وَ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِيِّ عَنْ أَبِي شُعَيْبٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ نُصَيْرٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ الْفُرَاتِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُفَضَّلِ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ سَأَلْتُ سَيِّدِيَ الصَّادِقَ ع هَلْ لِلْمَأْمُورِ الْمُنْتَظَرِ الْمَهْدِيِّ ع مِنْ وَقْتٍ مُوَقَّتٍ يَعْلَمُهُ النَّاسُ فَقَالَ حَاشَ لِلَّهِ أَنْ يُوَقِّتَ ظُهُورَهُ بِوَقْتٍ يَعْلَمُهُ شِيعَتُنَا قُلْتُ يَا سَيِّدِي وَ لِمَ ذَاكَ قَالَ لِأَنَّهُ هُوَ السَّاعَةُ الَّتِي قَالَ اللَّهُ تَعَالَى يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّي لا يُجَلِّيها لِوَقْتِها إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ الْآيَةَ وَ هُوَ السَّاعَةُ الَّتِي قَالَ اللَّهُ تَعَالَى يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها وَ قَالَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ لَمْ يَقُلْ إِنَّهَا عِنْدَ أَحَدٍ وَ قَالَ فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جاءَ أَشْراطُها الْآيَةَ وَ قَالَ اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَ انْشَقَّ الْقَمَرُ وَ قَالَ ما يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيباً يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ يَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذِينَ يُمارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلالٍ بَعِيد…» همان، ج۵۳، ص۱.
[۴] الشوري، ۱۷و ۱۸.
[۵] القمر، ۱.
[۶] بحار الانوار، ج۲، ص۱۶۴.
منبع: اسلام كوئست
ظهور صغرا اصطلاحي است كه در مقابل غيبت صغرا مطرح شده و منظور از آن، اين است كه هم چنان كه امام زمان (عج) قبل از غيبت كبرا داراي غيبت صغرا بودند، در مورد ظهور هم قبل از ظهور كبرا كه ظهوري جهاني است داراي ظهور صغرا هستند. البته، چنين اصطلاحي، منشأ روايي ندارد.
پاسخ تفصيلي
ظهور صغرا اصطلاحي است كه در مقابل غيبت صغرا مطرح شده و منظور از آن، اين است كه هم چنان كه امام زمان (عج) قبل از غيبت كبرا داراي غيبت صغرا بودند، در مورد ظهور هم قبل از ظهور كبرا كه ظهوري جهاني است داراي ظهور صغرا هستند. اين مطلب به ظاهر مستند روايي نداشته و بحث جديدي محسوب مي‌شود. از طرفي روايات بر ناگهاني بودن ظهور جهاني امام زمان (عج) دلالت دارند. [۱]
اگر منظور از ظهور صغرا صرفا نزديك‌تر شدن امر ظهور امام زمان (عج) باشد اين بحث ديگري بوده و به طور جداگانه مي‌توان در اين مورد به بحث و بررسي پرداخت. و مي‌دانيم كه بسياري از نشانه‌هاي ظهور در عصر جديد محقق شده كه قبلاً وجود نداشته و اين مطلب به هرحال خبر از نزديك‌تر شدن ظهور امام زمان مي‌دهد.
در اين بحث اصطلاحات ديگري نيز شبيه به ظهور صغرا مطرح است؛ نظير ظهور جزئي، ظهور عرفاني و ظهور نوعي كه در جاي خود بايد به طور مفصل به آنها پرداخته شود.
خود بحث تدريجي بودن ظهور امام زمان هم گذشته از اصطلاح ظهور صغرا - كه توسط برخي مطرح شده - مقوله گسترده اي بوده و سياق بحث در مورد آن شبيه بحث در مورد قيامت است و اين كه قيامت در عين دفعي بودن، امري تكويني در كل خلقت بوده و عالم هستي به تدريج به سمت قيامت در حركت است. و همچنان كه قيامت، مراتب و مقامات مختلفي دارد و براي برخي عرفا پيش از قيامت كبرا آشكار مي‌شود، ظهور هم از اين قاعده مستثنا نخواهد بود؛ از اين لحاظ خود ظهور امام زمان هم مقدمه قيامت و مرتبه اي از آن محسوب مي‌شود.
همچنان كه از پيامبر گرامي اسلام (ص) نقل شده است: «مثل ظهور امام زمان همچون مثل قيامت (الساعه) است كه كسي جز خداوند آن را در وقتش آشكار نمي‌كند و همچون باري بر دوش و زمين و آسمان سنگيني مي‌كند و بر شما وارد نمي‌شود مگر به طور ناگهاني». [۲]
از طرفي در روايات معصومين آياتي كه خبر از قريب الوقوع بودن «الساعة» (قيامت) مي‌دهند به معناي ظهور امام زمان تفسير شده است، [۳] از جمله: آن جا كه خداي تعالي مي‌فرمايد: «ما يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قريب يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ يَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذِينَ يُمارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلالٍ بَعِيد»؛ [۴] و تو چه داني شايد ساعت نزديك باشد. آنان كه ايمان نمىآورند آن را با عجله مىخواهند، ولى اهل ايمان از آن مىترسند و مىدانند كه آن حق است، بدانيد آنان كه درباره ساعت (ظهور يا قيامت) مجادله مىكنند در گمراهى دورى هستند.
همچنين آيه: «اقتربت الساعة و انشق القمر»؛ [۵] ساعت نزديك شد و ماه شكافته شد، نيز در رديف آياتي ذكر شده كه در آنها «الساعه» به معناي ظهور است. [۶]
با توجه به اين آيات و روايات كه امر ظهور را همچون امر قيامت تفسير نموده اند تمامي مباحثي كه در مورد قيامت شناسي و معاد شناسي مطرح است، از بُعد ديگري در مباحث ظهور و آخر الزمان شناسي هم مي‌تواند مطرح شود؛ چرا كه اين دو بحث رابطه تنگاتنگي با هم دارند.
پی نوشت:
[۱] مجلسي، بحار الانوار، ج۲، ص۱۶۴، موسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق، بيروت.
[۲] همان، ج ۳۶، ص ۳۴۱، ح ۲۰۵.
[۳] «إِسْمَاعِيلَ وَ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِيِّ عَنْ أَبِي شُعَيْبٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ نُصَيْرٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ الْفُرَاتِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُفَضَّلِ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ سَأَلْتُ سَيِّدِيَ الصَّادِقَ ع هَلْ لِلْمَأْمُورِ الْمُنْتَظَرِ الْمَهْدِيِّ ع مِنْ وَقْتٍ مُوَقَّتٍ يَعْلَمُهُ النَّاسُ فَقَالَ حَاشَ لِلَّهِ أَنْ يُوَقِّتَ ظُهُورَهُ بِوَقْتٍ يَعْلَمُهُ شِيعَتُنَا قُلْتُ يَا سَيِّدِي وَ لِمَ ذَاكَ قَالَ لِأَنَّهُ هُوَ السَّاعَةُ الَّتِي قَالَ اللَّهُ تَعَالَى يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّي لا يُجَلِّيها لِوَقْتِها إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ الْآيَةَ وَ هُوَ السَّاعَةُ الَّتِي قَالَ اللَّهُ تَعَالَى يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها وَ قَالَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ لَمْ يَقُلْ إِنَّهَا عِنْدَ أَحَدٍ وَ قَالَ فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جاءَ أَشْراطُها الْآيَةَ وَ قَالَ اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَ انْشَقَّ الْقَمَرُ وَ قَالَ ما يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيباً يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ يَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذِينَ يُمارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلالٍ بَعِيد…» همان، ج۵۳، ص۱.
[۴] الشوري، ۱۷و ۱۸.
[۵] القمر، ۱.
[۶] بحار الانوار، ج۲، ص۱۶۴.
منبع: اسلام كوئست
گزارش خطا
