عقیق: آیت‌الله سیدمحمد ضیاءآبادی مفسر قرآن کریم در ذیل آیه 21 سوره مبارکه احزاب، چند ویژگی‌ برای افرادی که از حضرت رسول(ص) تبعیت می‌کنند ذکر کرده است که در ادامه می‌آید:

« لِّمَن کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثِیرًا»

آن‌هایی که از پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله وسلم تأسی می‌کنند دارای این سه ویژگی هستند:

1 ـ رجاء به الله: به رحمت او واقعاً امیدوارند؛ این زمینه برایشان فراهم شده که رحمت خدا بر آن‌ها نازل شود. یعنی رجای واقعی دارند به الله نه تمنا و آرزو. مثل کسی که زمین را شخم زده، بذر افشانده، سپس آبیاری می‌کند و علف‌های هرز را هم از بین می‌برد. او رجا دارد که من کار خودم را کرده‌ام تا خداوند این بذر مرا برویاند. اینکه کسی این کارها را نکند و فقط بگوید امیدوارم خدا زمین خشک و خالی ریگزار مرا به گندمزار تبدیل کند رجا نیست بلکه این تمنا و آرزویی ابلهانه است. خدا هم معیار را در قرآن نشان می‌دهد. آن جا که در سوره‌ «بقره» می‌فرماید: 

«إِنَّ الَّذِینَ آمَنُواْ وَالَّذِینَ هَاجَرُواْ وَجَاهَدُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ أُوْلَئِکَ یَرْجُونَ رَحْمَتَ اللّهِ»

« به یقین کسانی که ایمان آوردند و کسانی که هجرت کردند و در راه خدا جهاد کردند آنانند که به رحمت خدا امید دارند»

چه کسانی به رحمت خدا امیدوارند؟ خدا آنها را معرفی می‌‌کند: کسانی که مبدأ و معاد را باور کرده و از محیط گناه، هجرت کرده‌اند؛ از جو معصیت بیرون آمده‌اند و در جوّ جهاد فی سبیل الله قرار گرفته‌اند؛ در راه بندگی می‌کوشند و آنچه را که در مسیر بندگی مانع بوده، کنار زده‌ و گناه‌ها را نیز ترک کرده‌اند؛ چنین کسانی در رجاء به رحمت خدا صادقند.

«أُوْلَئِکَ یَرْجُونَ رَحْمَتَ اللّهِ»؛ باور داشتن به مبدأ و معاد و به دنبال آن هجرت کردن از جوّ سیئات.

المهاجر من هجر السیئات؛ مهاجر واقعی کسی است که از جوّ گناه هجرت کند.

«إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِیبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِینَ؛ به یقین رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است»

محسن که شدند، رحمت خدا بر سرشان سایه می‌افکند و باران رحمت خدا بر آنها فرو می‌بارد. پس این معیاری است که خود قرآن برای «رجا» نشان می‌دهد. مولای ما حضرت امیر المومنین (ع) نیز در نهج البلاغه می‌فرماید:

یدعی بزعمه انه یرجوالله کذب و العظیم: به خدای بزرگ قسم، دروغ می‌گوید این آدم که مدعی رجا است.

«یدعی بزعمه انه یرجوالله کذب و العظیم ما باله لا یتبین رجاوه فی عمله»؛

«کسی به پندار خود ادعا می‌کند که به رحمت خدا امیدوار است به خدای بزرگ سوگند، دروغ می‌گوید؛ چرا امید و رجای او در عملش دیده نمی‌شود».

اگر واقعاً راست می‌گوید، چرا در عمل نشان نمی‌دهد؟ چرا مثل همان دهقان نیست که زمین را شخم بزند، بذر بپاشد، آبیاری کند؛ در این موقع است که رحمت خدا نازل می‌شود.

فکل من رجاء رجاوه فی عمله؛ هرکس امیدوار باشد، امیدواری‌اش در عملش دیده می‌شود.

پس مطابق آیه، نشانه‌ تأسی از پیامبر امیدواری به رحمت خداست. به رحمت خدا رجاء داشته باشد.

2 ـ ایمان به معاد: منتظر وقوع قیامت هستند، یعنی معتقدند وقوع قیامت حتمی است؛ قیامتی که حساب دارد، کتاب دارد، کیفر و پاداش دارد.

«من خاف شیئاً هرب منه؛ کسی که از چیزی بترسد، از آن فرار می‌کند».

مگر می‌شود آدم از گرگی بترسد و از او فرار نکند؟ اگر ایمان به جهنم دارید -جهنمی که آتش آن واقعاً سوزان و عذابٌ الیم است ـ پس چرا به سویش می‌روید؟ چرا طوری زندگی می‌کنید که به جهنم نزدیک می‌شوید؟ آیا شما جهنم را باور کرده‌اید؟ آیا واقعاً از جهنم می‌ترسید؟ اگر باور دارید پس چرا به سمت آن می‌روید؟ مگر می‌شود آدم عاقل از آتش بترسد و به طرف آتش برود و خود را در آتش بیفکند؟ آدم عاقل چنین نمی‌کند.

«یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِیرًا، وَدَاعِیًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُّنِیرًا»

«ای پیامبر، ما تو را گواه و بشیر و هشدار دهنده فرستادیم و دعوت کننده به سوی خدا به اذن او و چراغی روشن و تابان ».

«لِّمَن کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثِیرًا»؛

«برای کسی که به خدا امیدوار است و معاد را باور دارد و خدا را بسیار یاد می‌کند».

3 ـ ذکر خدا: ذکر خدا تداوم بخش ایمان به مبدأ و ایمان به معاد است. وقتی انسان به مبدأ و به معاد مؤمن بود، آن وقت علی‌الدوام خدا را به یاد می‌آورد تا جلوی وسوه‌های شیطان را بگیرد. در واقع، این ذکر خدا آبیاری کردن بذر ایمان است. در هر لحظه به یاد خدا می‌افتد که خدا مرا می‌بیند، نگاهم را می‌بیند، تلفظم را می‌شنود؛ چنین کسی نمی‌گذارد شیطان در وجودش رسوخ کند. پس این سه ویژگی علی‌الدوام هم به یاد خدابودن، مسئله‌ مبدأ و معاد را برای ما تجدید می‌کند.

منبع: فارس

211001