۰۵ آذر ۱۴۰۳ ۲۴ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۹ : ۰۹
گفت‌وگوی تسنیم با شاعر و پیرغلام اهل‌بیت(علیهم السلام)؛
حاج یعقوب زیرک‌کار:یک‌بار مثل «رسول ترک» بیایی، عزیز می‌شوی
تقریبا ۵۳ سال پیش بود که مداحی و ستایشگری سید الشهدا (ع)را شروع کرد،همان سالهایی که اوج مداحی حاج غلامرضا شیعه خُلص بود و از قضا همین مداحی‌ها و مجالس آتشین او بود که شور هیجان مداح شدن را در حاج یعقوب شعله ور کرد ...
عقیق: تقریبا 53 سال پیش بود که مداحی و ستایشگری حضرت سیدالشهدا (ع) را شروع کرد، همان سالهایی که اوج مداحی "حاج غلامرضا شیعه خُلص" بود و از قضا همین مداحی‌ها و مجالس ایشان بود که شور هیجان مداح شدن را در "حاج یعقوب زیرک‌کار" شعله ور کرد و باعث شد شاگرد شایسته حاج غلامرضا از همان اوان جوانی با حرارتی وصف ناشدنی برای امام حسین (ع) بخواند و گریه کند.هرچند که بعد از گذشت این همه سال خود را شایسته و لایق نوکری ابا عبدالله(ع) نمی‌داند ولی آنان که در کنارش بوده‌اند و در پای مجالسش نشسته‌اند، "حاج یعقوب زیرک‌کار" را جزو شایسته‌ترین مداحان و خادمان درگاه بهشتی امام حسین (ع) می‌دانند. هنوز هم که هنوز است دلش بی‌تاب، چشمانش پر از اشک و شور و هیجانش سیری ناپذیر است. این را از همان دقایق اول دیدار می‌توان دریافت. شنیده می‌شد که برخی همین که نام حسین(علیه السلام) بخواهد بر زبانشان بیاید بغض می‌کنند. نفسشان می‌پیچد و چشمانشان پر از اشک می‌شود. اما تماشای این بغض مظلومانه و نجیب ساحت و کیفیت دیگری دارد.
گریه‌های حاج یعقوب از همان اوایل مصاحبه با همین بغض‌ها شروع می‌شد. غم در چهره‌اش یک جا می‌نشیند و بیشتر از آن که سخن بگوید برای امام حسین(علیه السلام) اشک می‌ریزد. همه به حال خوشش غبطه می‌خورند و او خودش را کفش جفت‌کن خادمان «آقا» می‌داند. این یک تعارف نیست؛ یک جهان‌بینی است.
از حاج غلامرضا شیعه خلص بسیار می‌گوید. هر وقت حاج غلامرضا احوالات سید الشهدا می‌خواند، بازار تبریز را به هم می‌ریخت. به ما می‌گوید «اگر می‌خواهی وارد این دستگاه شوی یک بار بیا ولی مثل حاج رسول ترک یا حاج تیمور گشتی بیا. این مدلی محکم بیای، همه چیز درست می‌شود و عزیز می‌شوی.«
"حاج یعقوب زیرک‌کار" اخیرا در کنگره تجلیل از پیر غلامان تبریز مورد تجلیل قرار گرفته. او عشق به سید الشهدا(ع) را با هیچ چیزی عوض نمی‌کند گفتگوی تسنیم با این پیر غلام و ریش سفید دستگاه امام حسین(علیه اسلام) و برادر بزرگتر حاج فیروز زیرک‌کار را در ادامه می‌خوانید:
از خودتان بگویید چگونه به این وادی قدم گذاشتید، از اساتیدی که دست شما را گرفتند چه کسانی را به یاد دارید؟
یعقوب زیرک کار هستم. 73 سال دارم و از سال 1340 زمانی که جوان بودم مداحی را شروع کردم، هر چند که از بچه گی با عشق به امام حسین(علیه السلام) بزرگ شدیم ولی با دیدن روضه‌ها و مداحی‌های "حاج غلامرضا شیعه خّلص" بیشتر شوق مداح شدن پیدا کردم و شروع به حفظ کردن شعر کردم، از سر کار که می‌آمدم بعد از اندکی استراحت شعر حفظ می‌کردم گاهی اوقات تا نماز صبح بیدار می‌ماندم و بعد از نماز دوباره شروع می‌کردم. از اساتید و بزرگانی که به من کمک کردند هم همان " حاج غلامرضای مرحوم، حاج فیروز برادر بزرگوارم، مرحوم حاج حمید طهباز، حاج بیوک آقا آسایش و....".
حاج آقا چرا خاک خورده‌های دستگاه اهل بیت سوز کلامشان بیشتر است؟ چه دلیلی در سوز روضه سید الشهداست؟
وقتی نوحه خوان با امام حسین(علیه السلام) باشد و فقط حقیقت‌ها را بیان کند، اخلاصش بیشتر باشد، هرچه از سنش بگذرد و تواضع کند امام حسین(علیه السلام) دستش را می‌گیرد، میزان سوز روضه هر مداح به میزان اخلاص و تقوایش بستگی دارد.
[گریه می‌کند]: وقتی از این دست آدم‌ها صحبت می‌شود خود به خود یاد" حاج رسول ترک" می‌افتم، چند بار با حالت مستی به هیئت آمده بود و بیرونش کرده بودند ولی حاج رسول رفت و یک بار آمد که برای همیشه ماندگار شد، توبه واقعی کرد تا جایی که همان رسول دیوانه در برخی مجالس تفسیر شعر می‌کرد، می‌گفتند هر وقت از کنار جوی آب رد می‌شد آب را برمیداشت و می‌گفت "یا حسین" از این آب هم به تو ندادند و گریه می‌کرد، یا حاج تیمور گشتی که او هم بسیار عزیز شد.
از مقام امام حسین (ع) برایمان بگویید.
[اشک می‌ریزد و صدایش از شدت گریه می‌لرزد] از مقام ایشان چه بگویم؟ این کار من نیست که کار پیامبر و علی و فاطمه و ائمه است که از مقام حسین (علیه السلام) بگویند، درست است که مصیبت از حضرت فاطمه (س) شروع شده است ولی اوج مصیبت در اباعبدالله(ع) بود. چگونه من گنهکار از مصیبت ایشان بگویم؟ شما می‌گویید خادم، من که خودم را خادم نمی‌دانم، کفش جفت کن خادمان هستم.
حاج آقا برخی از جوانان به بهانه اینکه سیدالشهدا شفیع و ضامن آنان است و گریه کردن برای ایشان بسیار ارزشمند و بالا است بسیاری از گناهانشان را پاک شده می‌دانند. همه با همین نیت به هیئت می‌آیند. در این مورد نظرتان چیست؟
همه ما به نوعی گناهکاریم، خطا کرده‌ایم چه از روی عمد و چه از روی سهو ولی همانطور که در جریان حاج رسول هم گفتم یک بار با خودمان تعیین تکلیف بکنیم که اگر به درگاه ائمه می‌رویم یک بار مثل حاج رسول بیاییم.
سبک کدام مداح را سرمشق خود قرار داده‌اید؟
به سبک مداحانی که در حضورشان بودم دقت می‌کردم، سبکهای بسیار خوبی در گذشته بود و تقریبا هر مداح سبک خاصی داشت، برادرم حاج فیروز یک سبکی داشت، مرحوم حاج حمید یک سبکی و دیگران هم همینطور اما حاج غلامرضا شیعه خُلص آنقدر خوب احوالات می‌خواند که دوست داشتم مثل او بخوانم. وقتی ایشان در بازار احوالات می‌خواند بازار به هم می‌ریخت.
درباره سبک شعر‌ها هم صحبت کنید چگونه بود و چه فرقی با الان دارد؟
سبک شعر شاعران در گذشته عامیانه و به زبان ساده بیان می‌شد و همین عامیانه بودن باعث شده بود که مردم بیشتر با شعر مأنوس شوند، این اشعار بیشتر به توصیف کمالات، شجاعات و مصائب ائمه می‌پرداخت، بسیاری از شاعران بعد از نماز شب شعر می‌گفتند، ولی الان مضامین اشعار بیشتر روی مسائل ظاهری مثل توصیف چشم و ابرو و... رفته است.
قبل از انقلاب حتی در زمانهای قبل از ما، سخت گیری‌ها و محدودیت هایی بود، مردم علم‌ها را بر می‌داشتند در زیر زمین‌ها و جاهای خلوت عزاداری می‌کردند، گاهی وقت‌ها به بزرگان دسته جات فشار می‌آوردند، اما اینک به برکت انقلاب اجتماعات عظیم شکل می‌گیرد و امکانات بسیار است. اگر جلوی برخی از انحرافات مثل استفاده از آلات موسیقی، استفاده از آهنگ های خارجی و برخی ریخت و پاش‌ها را هم بگیریم مورد پسند سالار شهیدان خواهد بود.
آخرین سؤال، بعد از سال‌ها نوکری اگر سید الشهداء(ع) را ببینید چه می‌کنید و از ایشان چه می‌خواهید؟
با اینکه تمام عمر خودم را صرف نوکری آقا کرده‌ام و باقی عمرم را هم نوکرائمه خواهم بود انشاالله، [به شدت گریه می‌کند] اگر سیدالشهدا را ببینم فقط مثل حر به پایش می‌افتم، امام حر را بغل کردند و سرشان را به سینه‌اش گذاشتند و جناب حر هم به پایشان افتاد. خدا این سعادت را به من هم بدهد که اینگونه به پایشان بیافتم.
گزارش خطا
