چگونه گناه به ثواب تبدیل می‌شود؟

عقیق: تبدیل سیئات به حسنات از اموری است که در قرآن و معارف اسلامی به آنان تصریح شده و در منابع دینی مورد توجه قرار گرفته است .اما آنچه مورد پرسش است این می باشد که چگونه این تبدیل صورت می گیرد؟ آنچه در ذیل می خوانید پاسخ مرکز مطالعات و پژوهش‌های حوزه علمیه به این سؤال است.

سوال:چگونه  خداوند بديهاي گروهي را به خوبي تبديل مي‎كند، آيا شامل بديها و گناهان كبيره نيز مي‎شود؟

پاسخ:خداوند بزرگترين گناه را شرك به خود دانسته است و آن را گناهي نابخشودني معرفي كرده است و هر چند از گناهان ديگر چشم پوشي كند از آن نخواهد گذشت و بهشت را بر مشرك حرام كرده است.اما نا اميدي از رحمت و مغفرت الهي خود گناه نابخشودني ديگري است و تنها كافران از رحمت الهي نا اميد مي‎باشند.

بنابراين، خداوند همة مردم را به توبه و بازگشت به سوي خود دعوت كرده و به آنها وعده كرده كه او همة گناهان را خواهد بخشيد.در جاي ديگر مي فرمايد: كه اگر بندگان توبه كنند و اعمال صالح انجام دهند بديهاي آنها را به خوبي تبديل خواهد كرد و اين مرحله بالاتر از مرحلة عفو و بخشش است.

همان گونه كه ملاحظه مي‎شود در آية شريفه: «إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ...مگر كساني كه توبه كرده و ايمان آورده و عمل صالح انجام دهند، پس خداوند بديهاي آنها را به خوبي تبديل مي‎كند» خداوند كلمة «سيئات» را به صورت مطلق و بدون هر گونه قيدي ذكر كرده است كه شامل تمام گناهان مي‎شود حتي شرك كه بزرگترين آنهاست.

 * شروط تبدیل سیئات به حسنات

اما تبديل سيئات به حسنات چنان كه از آية ياد شده بر مي‎آيد شروطي دارد كه بايد شخص آن‎ها را انجام دهد و گرنه اينگونه نخواهد بود.

 شرط اول اين است كه شخص توبة واقعي كند و عزم بر ترك گناهان گذشته نمايد چنان كه امام علي-عليه السلام- در اين باره مي‎فرمايد: توبه داراي شش شرط است، 1. پشيماني از آنچه گذشت 2. تصميم به عدم بازگشت 3. پرداختن حقوق مردم 4. بجاي آوردن تمام واجبات ضايع شده 5. گوشتي كه بر بدن روئيده با اندوه فراوان آب شود... 6. رنج طاعت به تن چشانده شود چنان كه شريني گناه را چشانده.

شرط دوم ايمان است كه باعث طهارت نفس از آلودگي شرك است.

شرط سوم انجام اعمال صالح است. اگر كسي به اين شرايط عمل كند خداوند هم وعده داده كه گناهان او را بپوشاند. چنان كه امام صادق (ع) مي فرمايد: «گناهان را از ياد فرشته‎هايي كه گناهانش را مي‎نويسند مي‎برد و به اعضا و جوارحش و قطعه‎هاي زمين وحي مي‎كند كه گناهان او را بپوشانند. در نتيجه روزي كه او به ديدار پروردگارش مي‎رسد هيچ شاهدي نيست كه بر ضد او به گناهي از گناهانش شهادت دهد.»

پس وقتي اثري از گناه در نامة عملش نباشد در حالي كه او پيوسته اعمال صالح انجام مي‎دهد، ديگر چيزي غير از حسنه در نامة عمل او ثبت نمي‎شود و اين همان تبديل سيئات و گناهان به حسنات است.