۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۰ : ۲۲
در سایه سار مساجد؛
تفاوت مصلی و مسجد چیست؟
تفاوت مصلی و مسجد در آن است که در مسجد قصد وقفیت و عموم بودن معتبر است، ولی در مصلی نیست. وقف یا همگانی بودن وجودندارد; بلکه می توان برای گروه خاصی مثل اهل خانه در نظر گرفت.
عقیق: آفریننده جهان از میان آفریده ها چیزهایی را برای خود برگزید. انسان را برای جانشینی خود برگزید و او را خلیفه خود در زمین قرار داد، در میان افعال انسان، عبادت را برای خود انتخاب کرد، در میان عبادات، نماز را برای یاد آوری خود برگزید و در نماز، سجده را به عنوان نزدیکترین حالت به خویش، مورد تاکیدقرار داد. بر این اساس جای سجده را رفعتی ویژه یافت و مسجدرا به عنوان محل سجده، گرامی داشته شد.حقیقت مسجد
مسجد در لغت به معنای عبادتگاه و محل خضوع و خشوع در برابر خداوند است. البته گروهی معتقدند محل نماز را به اعتبار سجده مسجد می خوانند. مسجد را در اصطلاح شرعی چنین معناکرده اند: «المکان الموقوف علی کافة المسلمین للصلاة » مکانی که بر همه مسلمانان برای نماز وقف شده باشد.
تحقق مسجدیت
با توجه به معنای شرعی، مسجد شدن یک مکان به چند امر وابسته است: 1- عنوان مسجد هنگام وقف قصد شود.
بنابراین، اگر کسی مکانی را برای صرف نماز خواندن و عبادت مسلمانان وقف کند، وقف صحیح است، ولی مسجد شمرده نمی شود.
2- مکان برای عبادت همه مسلمانان وقف شود.
بنابراین، اگر مکان را برای عبادت گروهی از افراد وقف کند،مسجد محقق نمی شود; چون خصوصیت با مسجد منافات دارد.
3- مکان برای خواندن نماز وقف شود.
بنابراین، اگر مکانی را وقف مسجد کنند، به عموم مردم اجازه دهند در آن نماز گزارند و سپس در آن نماز خوانده شود، عنوان مسجد محقق می شود.
مسجد و مصلی
با توجه به شرایط مذکور در مفهوم مسجد و تحقق آن، گاه مکانی رابرای نماز معین می کنند و به آن مصلی می گویند.
تفاوت مصلی و مسجد در آن است که در مسجد قصد وقفیت و عموم بودن معتبر است، ولی در مصلی نیست. وقف یا همگانی بودن وجودندارد; بلکه می توان برای گروه خاصی مثل اهل خانه در نظر گرفت.
در روایات می خوانیم که نماز گزاردن در مصلی ثواب بیشتری داردو حتی حکایت شده که ثواب خواندن نماز در مصلی به اندازه خواندن نماز در مسجد است. بدین سبب، مستحب است انسان مکانی رابه عنوان مصلی در منزل مشخص سازد. البته احکام مسجد بر مصلی مترتب نیست و می توان محدوده یا مکانش را تغییر داد.
مسجد و عبادتگاههای دیگر
پرستش خدا در انسانها امری فطری است. هرچند در طول تاریخ،گاه عبادتها مسیر انحرافی یافتند و مردم معبودانی جز خدا راپرستیدند; ولی اصل و جوهره عبادت همواره در تمام انسانها وجودداشته است. انبیا آمدند تا روش درست عبادت را به بشربیاموزند. در همه ادیان عبادتگاه اهمیتی ویژه دارد و از حرمتی خاص برخوردار است. در میان معابد ملل گوناگون، مسجد درخشندگی و قداست خاصی دارد; چون معابد در ادیان دیگر ارتباط تنگاتنگ با مردم ندارد.
مسجد در قرآن و روایات
اولین عبادتگاه
مسجد از دیدگاه قرآن و روایات قدمتی به بلندای خلقت آدم(ع) و تاریخچه ای به درازای تاریخ انسانهای نخستین دارد، چرا که عبادت و مسجد، به عنوان عبادتگاه، همواره با انسان بوده است.
در مکتب قرآنی اولین خانه پرستش و توحید به دست آدم(ع) ساخته شد و مایه هدایت جهانیان گردید. این پایگاه عبادی یعنی کعبه نزد همه مذاهب و ادیان الهی، حتی مشرکان و بت پرستان دارای عظمت و احترام بوده است. قرآن مجید می فرماید: (ان اول بیت وضع للناس للذی ببکه مبارکا و هدی للعالمین) نخستین خانه ای که برای (پرستش) مردم قرار داده شد، همان است که در سرزمین مکه است و پربرکت و مایه هدایت جهانیان است.
این پرستشگاه در توفان نوح تخریب شد و به وسیله حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل علیهما السلام تجدید بنا گردید.
(اذ یرفع ابراهیم القواعد من البیت و اسماعیل) به یاد آورهنگامی که ابراهیم و اسماعیل پایه های خانه (کعبه) را بالامی بردند.
روزی حضرت علی (ع) آیه 96 سوره آل عمران را تلاوت می فرمود. مردی پرسید: آیا کعبه نخستین خانه بود؟ امام فرمود: «لا قد کان قبله بیوت و لکنه اول بیت وضع للناس مبارکا فیه الهدی و الرحمة و البرکة و اول من بناه ابراهیم ...» نه، قبل از آن خانه هایی بود، ولی کعبه اولین خانه ای است که برای(پرستش) مردم قرار داده شد. مبارک است و در آن هدایت، رحمت وبرکت وجود دارد و نخستین کسی که آن را ساخت، ابراهیم است... .
در کتاب درالمنثور مانند این روایت از حضرت علی(ع) نقل شده است. بر اساس این نقل، حضرت فرمود: «کانت البیوت قبله و لکنه کان اول بیت وضع لعباده الله »
مسجد خانه خدا
هرچند تمام ملک و ملکوت از آن خداست و همه آسمان و زمین برتسبیح خداوند اشتغال دارند، ولی مساجد و عبادت و تسبیح در آن نزد خداوند جایگاهی ویژه دارد. در آیات و روایات چنان می خوانیم که خداوند مسجدها را به خود اختصاص داده و خانه خودمعرفی کرده است. در قرآن کریم آمده است: (ان المساجد لله فلا تدعوا مع الله احدا) مساجد برای خداست. پس با خدا کسی را (جز او) نخوانید و عبادت نکنید.
درتورات نوشته شده که خداوند می فرماید: (ان بیوتی فی الارض المساجد) مساجد خانه های من در زمین است.
بی تردید هر صاحب خانه ای، خانه اش را از جاهای دیگر بیشتر دوست دارد. بدین سبب در روایات می خوانیم: «احب البلاد الی الله مساجده » محبوبترین (نقاط) شهرها نزدخدا مسجدهای آن (شهرها) است.
نویسنده: محمد باقر بابانیا
منبع:شبستان
گزارش خطا
