استفتاء/احکام امانتداری

عقیق: اگر مال نزد شخص امانت‌دار تلف شود چه حكمی دارد؟

جواب: كسی كه امانت را قبول می‌كند، ‌اگر در نگهداری آن كوتاهی نكند و تعدی یعنی زیاده روی هم ننماید و اتفاقاً آن مال تلف شود، ضامن نیست. والا شخص امانتدار ضامن مال خواهد بود.

(توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2335)

سوال: آیا فرد صغیری می‌تواند مالی را به شخصی برای محافظت امانت دهد؟

جواب: امانت‌دار و كسی كه مال را امانت می‌گذارد، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر انسان مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارد، یا دیوانه و بچه، مالی را پیش كسی امانت بگذارند صحیح نیست. حال اگر كسی از بچه یا دیوانه چیزی را به طور امانت قبول كند، باید آن را به صاحبش بدهد، و اگر آن چیز مال خود بچه یا دیوانه است باید به ولی او برساند و چنانچه مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد. (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2328 و2329)

سوال: اگر صاحب مال یا شخص امانتدار بمیرد تكلیف این مال امانتی چه خواهد شد؟

جواب: اگر صاحب مال بمیرد، امانتدار باید مال را به وارث او برساند یا به وارث او خبر دهد و چنانچه مال را به وارث او ندهد و از خبر دادن هم كوتاهی كند و مال تلف شود ضامن است. همچنین اگر امانتدار نشانه‌های مرگ را در خود ببیند چنانچه ممكن است باید امانت را به صاحب آن یا وكیل او برساند و اگر ممكن نیست باید آن را به حاكم شرع بدهد و چنانچه به حاكم شرع دسترسی ندارد، در صورتی كه وارث او امین است و از امانت اطلاع دارد،‌ لازم نیست وصیت كند والا باید وصیت كند و شاهد بگیرد و به وصی و شاهد، اسم صاحب مال و جنس و خصوصیات مال و محل آن را بگوید. (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2339 و2342)

جواب: خیر كسی كه چیزی را امانت می‌گذارد، هر وقت بخواهد می‌تواند آن را پس بگیرد و كسی هم كه امانت را قبول می‌كند، هر وقت بخواهد می‌تواند آن را به صاحبش برگرداند و هنگامی كه از نگهداری امانت منصرف شد و ودیعه را بهم زد باید هر چه زودتر مال را به صاحب آن یا وكیل یا ولی صاحبش برساند، یا به آنان خبر دهد كه به نگهداری حاضر نیست، و اگر بدون عذر مال را به آنان نرساند و خبر هم ندهد چنانچه مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد. (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2332 و2333)

سوال:آیا فردی كه چیزی را عاریه كرده می‌تواند بر دیگری بدهد تا از آن استفاده كند؟

جواب: اگر در عاریه فرد شرط كرده باشد كه خودش تنها از آن استفاده كند، نمی‌تواند آن را به دیگری عاریه دهد. (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2358)

سوال: اگر مالی در عاریه تلف شود، آیا شخصی كه عاریه گرفته ضامن است؟

جواب: اگر شخص در نگهداری چیزی كه عاریه كرده كوتاهی نكند و در استفاده از آن هم زیاده روی ننماید و اتفاقاً آن چیز تلف شود ضامن نیست، ولی چنانچه شرط كنند كه اگر تلف شود عاریه كننده ضامن باشد، باید عوض آن را بدهد. (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م2349)