توصیه های امام رضادربارۀقدردانی از نعم الهی

عقیق:ناسپاسی ممنوع
سپاسگزاری از نعمتها کمترین توقعی است که خداوند از بندگان خود دارد. امام رضا(ع) درباره ویژگی های بهترین بندگان خداوند خصلت هایی را نام می برد که یکی از آنها آین است که می فرماید: اذا اعطوا شکروا ؛ آنگاه که چیزی به آنان داده شود سپاسگزار باشند. (1)
امام رضا(ع) همچنین از رسول خدا(ص) نقل می نماید که آن حضرت فرمود: خدای تبارک و تعالی می فرماید: ای فرزند آدم! تو با من به انصاف رفتار نمی کنی. من با ارزانی داشتن نعمت به تو، با تو دوستی کردم و تو با نافرمانی و ارتکاب معصیت، با من دشمنی می کنی. خوبی های من به سوی تو سرازیر است و شر و بدیهای تو به سوی من همواره بالا می آید. پی در پی هر روز و شب فرشته ای گزارش صدور کار بدی را از تو به من اطلاع می دهد. ای فرزند آدم! چنانچه شبیه کارهای تو را از دیگری به تو، خبر می دادند و تو او را نمی شناختی، در دشمنی با او شتاب می نمودی.(2)
در بیانی دیگرامام رضا(ع) اطاعت از خداوند را کمترین وظیفه ما دانسته می فرماید: «اگر بهشت و جهنمی هم در کار نبود باز لازم بود به خاطر لطف و احسان خداوند مردم مطیع او باشند و نافرمانی نکنند. » (3)

نعمت ها را با گناهانتان هدر ندهید
یکی از یادگارهای معنوی امام رضا(ع) در خراسان خواندن نماز باران برای رفع خشکسالی بود. مهمترین توصیه امام رضا علیه السلام در این واقعه قدردانی از نعمتهای الهی و پرهیز از ناسپاسی خداوند بود.
در روایت آمده است که امام رضا(ع)بر بالای منبر رفت و پس از حمد و ثنا گفت: "خدایا! تو حقّ ما خاندان رسالت را بزرگ نمودی، مردم طبق فرمان تو، به ما متوسّل شده‏اند و امید به فضل، رحمت، احسان و نعمت تو دارند، باران سودمند و گسترده فراوان و بی‏ضرر بر آنها بفرست، ولی این باران راپس از بازگشت مردم به خانه‏های خود نازل کن".
روایت کننده می‏گوید: سوگند به خدا همان لحظه، حرکت ابرها در هوا شروع شد، و رعد و برق پدید آمد، و مردم به جنب و جوش افتادند که تا باران نیامده به خانه‏های خود برگردند. امام رضا(ع)به آنها فرمود:" آرام باشید، این ابر مال شما نیست، بلکه برای فلان منطقه است". آن ابر رفت و ابر دیگر با رعد و برق آمد، مردم خواستند حرکت کنند، امام(ع)فرمود:" این ابر نیز مربوط به فلان منطقه است". به همین ترتیب ده بار ابر آمد و از فضای آنجا عبور کرد، و امام(ع)در هر بار به مردم می‏فرمود: "این ابر برای شما نیست."
پس از گذر ده ابر ، ابر یازدهم که رسید امام(ع)به مردم فرمود:" این ابر را خداوند برای شما فرستاده است؛ در برابر فضل و کرم خدا شکر کنید و به سوی خانه‏ها و قرارگاههایتان بازگردید که تا به خانه‏ها نرسیده‏اید باران نمی‏بارد، سپس آنگونه که شایسته کرم خدا است باران می‏بارد".
آنگاه امام(ع)از فراز منبر پایین آمد و مردم به خانه‏های خود رفتند. در همان وقت باران شدید بارید به طوری که حوض‏ها و گودالها و نهرها پر از آب گردید، مردم با احساسات پاک می‏گفتند: کرامتهای خدا بر فرزند رسول خدا(ص)مبارک باد.(4)
سپس امام رضا(ع)نزد جمعیت آمد و آنها را موعظه کرد و فرمود: ای مردم! در مورد نعمت هایی که خدا به شما داده، تقوای الهی را پیشه کنید. این نعمت ها را با گناهانتان، از خود دور نسازید، بلکه با طاعت خود آنها را تداوم بخشید. و با شکر خود، این نعمت ها را بر خود ادامه دهید. و بدانید! که پس از ایمان به خدا، و اعتراف به حقوق اولیای خدا از خاندان محمد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم هیچ عملی نزد خدا در جهت شکر نعمت های او، محبوب تر از این نیست که برادران مؤمن خود را در امور دنیایشان که گذرگاه آنها به بهشت های خدایشان است، یاری کنید. هر که چنین کند، از افراد مخصوص نزد خدای تبارک و تعالی خواهد بود.(5)

هشدار نسبت به ناسپاسی نعمتها
سپاس از نعمتهای الهی خود باعث فزونی در نعمت و ناسپاسی موجب فرار نعمتها می شود. این موضوع در سیره اما رضا (ع) به روشنی قابل مشاهده است. ابراهیم بن عباس می گوید : امام رضا علیه السلام این شعر را بسیار می خواند و با خود زمزمه می کرد: إذا کنت فی خیر فلا تغتر ربه/ ولکن قل اللهم سلم وتمّم؛ یعنی: چون در آسایش و راحتی ، زندگی دار مغرور نشو بلکه بگو: خداوندا! تنم را سالم و نعمتت را بر من پایدار بدار. (6)
امام رضا(ع) در بیانی دیگر درباره قدر دانی از نعمتهای الهی می فرماید: «با نعمتها خوش همسایه باشید، که گریز پایند، و از مردمی دور نشوند که باز آیند. (7)

پی نوشت ها:
1. فقه الرضا، شیخ صدوق، ص 354.
2. امام رضا و قرآن، غلامرضا اکبری زیبدی، ص203
3. بحار الانوار، ج 71، ص 174
4. مدینة المعاجز،سید هاشم البحرانی، ج7،ص139
5. عیون اخبار الرضا (ع)، ج2، ص168-172
6. عیون اخبار الرضا (ع)، ج2، ص416، باب 44،ح9
7. تحف العقول، ص 472

منبع:قدس

211008