راز خلقت انسان به روایت امام سجاد(ع)

عقیق: حجت‌الاسلام محمدجواد حاج علی‌اکبری در جلسه دیگری از سلسله جلسات شرح صحیفه سجادیه که در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی(سرچشمه) برگزار شد، گفت: موضوع سخن در جلسه قبل گزارشی بود از دعای 39 صحیفه سجادیه در مقام طلب عفو از درگاه خداوند متعال. کسی که این دعا را می‌خواند در مقابل فعلی که به نام ظلم به دیگران انجام شده، درون خود نیاز به عفو را احساس خواهد کرد. 

وی اظهار داشت: امام سجاد(ع) در این دعا از خداوند طلب عفو و گذشت می‌کند و می‌فرماید: خداوندا، من از تو چیزی می‌خواهم که اگر به من بدهی چیزی از خزانه تو کم نمی‌شود و از تو می‌خواهم چیزی را از من بگیری که برای تو گرفتنش کار سختی نیست. خدایا، به من خودم را بده، من خودم را گم کرده‌ام، من را به خودم برگردان و گناهانم را از من بگیر. همچنین دریافتیم که حضرت(ع) در این دعا یک تغییر نگرش نسبت به عفو ایجاد کرده است.

رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد عنوان کرد: در ادامه این مبحث و بررسی فراز دیگری از این دعای پر فیض این سئوال مطرح می‌شود که گناه با انسان چه می‌کند؟ حضرت(ع) در پاسخ به این سؤال اینگونه پاسخ می‌دهد که «گناه بین ما و خودمان فاصله می‌اندازد»، آنچه که در انجام گناه اتفاق می‌افتد، چیزی بسیار خطرناک و پیچیده است و آن بیگانگه شدن از خویشتن است. گناه هیچ هماهنگی با فطرت انسان ندارد؛ خداوند فطرت انسان را بر اساس بندگی بنا نهاده است. طبع، خلق و طبیعت انسان از ظاهر تا باطن، از جسم تا روان بر پایه بندگی سرشته شده است. ما در مواجهه با گناه به خدا پناه می‌بریم. گناه فطرت انسان را مسموم می‌کند و عفو بازگرداندن خود انسان به خودش است. همانطور که حضرت(ع) هم فرموده: خداوندا من را به خودم بازگردان. خدایا من خودم را فروخته‌ام، من را برای خودم نگه دار». این تعابیر در قرآن با کلماتی متفاوت بیان شده است.

وی به تبیین واژه «گناه» پرداخت و گفت: تعابیر ظریفی در خصوص انجام گناه وجود دارد، انسان در موقع گناه خودش را گرو می‌گذارد؛ یعنی خودش را از دسترس خارج می‌کند. علت گناه کردن این است که من خودم را نشناخته‌ام. گناه هنگامی اتفاق می‌افتد که ذلالت وجود دارد. سودمندترین شناخت در انسان خود شناسی است، هرگاه خودت را بشناسی در واقع موفق به شناخت او (پروردگار) شده‌ای. همچنین نباید هیچ‌گاه از خویشتن غافل شد. بسیار طبیعی است انسان وقتی چیزی را گم کند سعی کند به دنبال آن برود. حضرت علی(ع) می‌فرماید: بعضی‌ها خودشان را گم کرده‌اند، ولی به دنبال خویشتن نمی‌گردند. من تعجب می‌کنم که چرا به دنبال خودشناسی نمی‌رود و از احوال خویش غافل هستند.

این پژوهش‌گر حوزه دین در بخش دیگری از شرح و تفسیر این دعای پر فیض ابراز داشت: با بررسی ادامه این دعای پر فیض به یک باب جدید می‌رسیم در مقام شیوه و نوع بخشش و چگونگی بیان آنکه توسط حضرت(ع) بیان شده است. جایی که حضرت می‌فرماید: أَسْتَوْهِبُکَ یَا إِلَهِی نَفْسِیَ الَّتِی لَمْ تَخْلُقْهَا لِتَمْتَنِعَ بِهَا مِنْ سُوءٍ. خداوندا، از تو می‌خواهم که مرا به من ببخشی؛ تو مرا را نیافریدی تا با آن به سودی برسی  و یا زیانی از تو دور بشود. در این باب دو نکته بسیار مهم وجود دارد، ابتدا اینکه آن کسی که می‌خواهی به آن سودی برسانی در حال از بین رفتن است، دومین نکته جلوه‌گری حق است با خلقت زمین و آسمان. حضرت می‌فرماید: خداوندا تو خودت نفس مرا ساختی، قصد تو این بود که تو با ساخت این دنیا خودت را به من نشان بدهی و اثبات کنی. تو خودت را در وجود من هم ثابت کردی. با نگاه دقیق‌تر در این باب می‌توان دید که انسان با آینه وجود خود می‌تواند خدا را هم در وجود خود بیابد. خدایا تو با خلقت من، خودم را با من آشنا کردی.

سلسله جلسات شرح صحیفه سجادیه، دوشنبه هر هفته قبل از نماز مغرب و عشا در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی «سرچشمه» به نشانی: میدان بهارستان نرسیده به چهارراه سرچشمه، انتهای خیابان صیرفی پور، برگزار می‌شود و شرکت در آن برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.