نماز شب یک گفتمان اقوم است

عقیق: حضرت آیت الله عبدالله جوادی آملی در پایان درس خارج فقه خود در مدرسه فیضیه قم با بیان نکاتی اخلاقی گفت: در قرآن راه های رسیدن به خدا زیاد است «وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا». این اسمای حسنایی که قرآن فرمود «لله اسماء الحسنی» الفاظی هستند که اسم برای مفاهیم درون ذهن ماست. از این الفاظ کاری ساخته نیست هر چند نام خدا است و ذکر آن ثواب دارد و به اندازه خودش موثر است.

وی افزود: در دعای کمیل می فرماید «و باسمائک التی ملات ارکان کل شیء» ارکان عالم را اسمای الهی اداره می کنند که نه لفظ اند نه مفهوم ذهنی، بلکه وجود خارجی اند. پس این الفاظی که ما داریم اسماء الاسماء است یعنی این الفاظ، اسم است برای آن مفاهیم و آن مفاهیم هم اسماء برای حقایق خارجی اند. یک عده ای هم مظهر آن حقایق خارجی اند.

استاد اخلاق حوزه علمیه بیان داشت: این اسماء و مفاهیم اثر محدود دارند لکن اثر واقعی برای آن حقایق خارجی است. می فرماید «له الاسماء الحسنى فدعوا بها» خدا را با این اسماء بخوانید. این اسما به منزله حقیقت قرآن کریم است که حبل متین است و خدای متعال این طناب های محکم را آویخت و فرمود «واعتصمو بحبل الله» یعنی این اسمای الهی عباد الهی اند کسی که در الشافی و الکافی، العلیم و الرازق کار می کند مجرای فیض خداست و خلق خدا.

وی خاطرنشان کرد: خداوند فرمود بکوشید مظهر الرازق باشید لکن اگر کسی تلاش و کوشش کند تا فقط برای خودش جمع کند این نه فقط مظهر الرازق نیست بلکه از حیواناتی که با راهنمایی خدا جابجا می شوند کمتر است «وَکَأَیِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ یَرْزُقُهَا وَإِیَّاکُمْ» برخی حیوانات مثل موش و مور در تمام مدت تابستان می کوشند که آذوقه زمستانشان را ذخیره کنند اینها اهل پس‌انداز کردن هستند اما مثل بلبل و گنجشک همان روز غذایشان را تامین می کنند و اهل پس انداز نیستند.

حضرت آیت الله جوادی آملی ادامه داد: وقتی این آیه نازل شد اینها باور کردند که اگر خدای سبحان روزی بلبل و گنجشک را روزانه می دهد پس انداز برای خود و بچه ها دیگر معنا نمی دهد. این روح و ریحان و بهشت است و «الا بذکر الله تطمئن القلوب» بدین وسیله حاصل می شود و این که گفت «آنچه می یافت نشود آنم آرزوست» همین است. همین آیه باعث شد عده ای با دست خالی از مکه به مدینه رفتند و روی صفه نشستند.

وی اظهار داشت: اینکه خداوند فرمود «ان الصلاه تنهی عن الفحشا و المنکر» یک تقابل دو طرفه است و آن طرفش این است که «ان الفحشاء و المنکر تنهیان عن الصلاه» اگر نماز جلوی بدی را می گیرد بدی هم جلوی نماز را می گیرد.

حضرت آیت الله جوادی آملی در پاسخ به این سوال که چه کنیم تا به این مقام برسیم گفت: این قرآن که «هی اقوم» است برنامه ای دارد که گوشه ای از این «هی اقوم» را به شما نشان می دهد « ان ناشئة اللیل هی أشد وطا و أقوم قیلا » نماز شب یک گفتمان اقوم است. وقتی انسان خالصانه با خدا سخن بگوید جواب می شنود و اگر به مقام اوحدی از اهل ایمان نرسید لااقل جزء افراد میانی می شود و دیگر نمی لغزد.