سیره تربیتی فرزندان در دانشگاه جعفری

عقیق:اسلام کامل ترین دین وحی شده و آسمانی است که از انتخاب همسر، لقاح، انعقاد نطفه، تولد تا مرگ، آموزه ها، قواعد و راهنمایی های جامعی را به انسان ارائه داده است. برای تمام گرایش ها و برنامه های ژنتیک رفتاری انسان نقشه راه وجود دارد. در مکتب اسلام انسان حیران و سرگردان و فاقد الگو و راهنما نیست. قرآن کریم، نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، سیره و سنت پیامبر اعظم(ص)، معصومین(ع)، فطرت و عقل انسان حیات دنیوی را راهبری می نماید و دنیا و آخرت را به هم پیوند می دهند.
دین ها برای سعادت دنیوی و اخروی انسان، نحوه تعلیم و تربیت او در فرآیند رشد را به خوبی و با ظرایف کامل مورد تاکید قرار داده است. زیرا انسان با تعالیم و تربیت قالب می گیرد و عمدتا با آموخته ها و عادات دوران رشد، حیات و سبک زندگی او تجلی پیدا می کند. روان شناسی امروز نیز بر این حساسیت اسلام در تاکید بر تعلیم و تربیت دوران کودکی و نوجوانی در تامین سلامت روانی و پیشگیری از آسیب ها و کج روی های روانی و اجتماعی نظریه ها و مستندات پژوهشی فراوان ارائه داده است.
در این زمینه گوشه ای از سیره تربیتی از دیدگاه امام صادق (ع) روایت می شود:

یادگیری
یادگیری از مهم ترین فرآیند های تربیتی است که از سنین کودکی شروع می شود و به تدریج با بالا رفتن سن، استعدادها بیشتر شکوفا می شود. کودک به دلیل وجود حس تقلید تلاش می کند تا رفتاری را همسان با والدین خود بازسازی کند. این حس می تواند کمک زیادی به او در یادگیری کند. والدین باید از این حس قوی به سود فرزند خوده بهره برداری کنند و با آموزش های ابتدایی کم کم زمینه های آشنایی با تعالیم و مبانی عقیدین را در او به وجود آورند.
امام جعفر صادق (ع) در این زمینه می فرمایند: هنگامی که کودک به سه سالگی رسید، "لا اله الا الله" را به او بیاموزید و او را رها کنید. وقتی هفت ماهه دیگر گذشت، "محمد رسول الله (ص)" را به او آموزش دهید و سپس او را رها کنید تا چهار ساله شود. آن گاه صلوات فرستادن را به او بیاموزید. در پنج سالگی به او سمت راست و چپ را یاد بدهید و قبله را به او نشان دهید و بگویید سجده کند. آن گاه او را تا سن شش سالگی به حال خود رها کنید و فقط پیش روی او نماز بخوانید و رکوع و سجود را یادش دهید تا هفت سالش تمام شود. وقتی سن هفت سالگی را پشت سر گذاشت، وضو ساختن را به او تعلیم دهید و به او بگویید که نماز بخواند. وقتی نه ساله شد، وضو گرفتن و نماز خواندن را به او تعلیم دهید و به او بگویید که نماز بخواند. وقتی نه ساله شد، وضو گرفتن و نماز خواندن را خوب آموخته است.(1)
امام صادق (ع) همچنین می فرمایند: پدرم ما را جمع می کرد و از ما می خواست تا طلوع آفتاب ذکر بگوییم. هر کس را که توان قرائت داشت، به خواندن قرآن و هر کس را که نمی توانست به گفتن ذکر امر می کرد.(2)

موعظه
امام صادق (ع) به فرزندشان فرمودند: فرزندم هر گاه می خواهی با دیگران دیدار کنی، با خوبان دیدار کن و بدان را ملاقات نکن زیرا بدان مانند صخره ای هستند که آن از آنها نمی جوشد و چون درختی هستند که برگ سبز نمی دهند و بسان زمینی هستند که سبزه در آن نمی روید.
همچنین آن حضرت (ع) فرمودند: ما هنگامی که کودکانمان هفت ساله می شوند به اندازه ای که طاقت دارند آن ها را انجام نماز و روزه فرمان می دهیم.(3)

کودک و بازی
امام صادق (ع) می فرمودند: طفل هفت سال بازی کند، هفت سال خواندن و نوشتن را بیاموزد، هفت سال مقررات زندگی و حلال و حرام قانونی را یاد بگیرد. (4)

تربیت به موقع
امام صادق (ع) می فرمودند: همانا پروردگار بنده را به دلیل زیادی مهرورزی نسبت به کودک خود می بخشاید.
همچنین امام صادق (ع) می فرمودند: کودکان را دوست بدارید و با آنها عطوف و مهربان باشید وقتی به آنها وعده می دهید حتما وفا کنید زیرا کودکان شما را رازق خود می پندارند.(5)

و نیز فرمودند: مردی که نسبت به فرزند خود محبت بسیار دارد، مشمول رحمت و عنایت مخصوص خداوند بزرگ است. (6)

منبع:شبستان

211008