۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۴۹ : ۰۱
عقیق:قرآن کریم کتابی است که میتواند ظلمتهای جهل و مشکلات انسانها را برطرف کند و بهترین راه استفاده از این کتاب هدایت، خواندن و تدبّر و تفکّر در آیات آن است، به همین خاطر، خداوند متعال فرمود: «فَاقْرَۆُا ما تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآن [مزّمل/20] هر مقدار كه مىتوانید از قرآن بخوانید» و همچنین فرمود: «أَفَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآن [محمد/24] آیا در قرآن نمىاندیشند؟»
خواندن قرآن؛ عبادت است و سبب جلای دلها و رفع فراموشی و بلغم:
پیامبر اکرم (ص) فرمود: «أَفْضَلُ عِبادَةِ اُمََّتی قِرَاءَةُ القُرآنِ [1] برترین عبادت امت من خواندن قرآن است».
و فرمود:»إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ لَتَصْدَأُ كَمَا یَصْدَأُ الْحَدِیدُ وَ إِنَّ جَلَاءَهَا قِرَاءَةُ الْقُرْآن [2] همانا این دلها زنگار میگیرد؛ همانطورى كه آهن زنگار میگیرد و همانا جلاى دلها (از این زنگار)؛ خواندن قرآن است».
و امام صادق(ع) فرمود: «السِّوَاكُ وَ قِرَاءَةُ الْقُرْآنِ مَقْطَعَةٌ لِلْبَلْغَمِ [3] مسواك زدن و خواندن قرآن بلغم را میبرند.»
و در روایتی دیگر میفرماید: «ثَلَاثَةٌ یُذْهِبْنَ النِّسْیَانَ وَ یُحْدِثْنَ الذُّكْرَ قِرَاءَةُ الْقُرْآنِ وَ السِّوَاكُ وَ الصِّیَام [4] سه چیز فراموشى را میبرند و یاد میآورند، خواندن قرآن، مسواك زدن و روزه.»
فرق قرائت قرآن با تلاوت قرآن
هر تلاوتی، قرائت هست ولی هر قرائتی، تلاوت نیست؛ با این توضیح که: قرائت قرآن، تنها؛ خواندن قرآن است اما تلاوت قرآن، شمرده خواندن قرآن است به همراه تدبّر و اندیشه در معنای آن و عمل به احکام آن و امید به وعدهها و هراس از تهدیدها و عبرت از داستانهای قرآن. [5]
تأثیری که تلاوت قرآن دارد این است که سبب نورانیت معنوی و
خیر و برکت خانه و میشود، چنانکه رسول اکرم (ص) فرمودند: «خانههاى
خود را با تلاوت قرآن، نورانی كنید... زیرا كه هرگاه در خانه، بسیار تلاوت قرآن
شد، خیر و بركتش زیاد میشود، و اهل آن به وسعت میرسند، و آن خانه براى اهل
آسمان درخشندگى دارد چنانکه ستارگان آسمان براى اهل زمین میدرخشند».[6]
سبب همراهی ملائکه و دوری شیاطین
روایات ذكر شده، به صورت عمومی فضیلت خواندن قرآن را بیان میفرمایند، اما روایاتی هم داریم که به صورت خصوصی، فضیلت سورهها را بیان میفرمایند که دانستن آنها تشویق بیشتری برای خواندن این کتاب انسانساز و استفاده از آن است و به این مناسبت، بعضی از این سورهها، معرفی میشود:
- سورهی قدر:
امام صادق (ع): «مَنْ قَرَأَ سُورَةَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ إِحْدَى عَشْرَةَ مَرَّةً عِنْدَ مَنَامِهِ وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ أَحَدَ عَشَرَ مَلَكاً یَحْفَظُونَهُ مِنْ كُلِّ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ حَتَّى یُصْبِح [7] هر كه سوره إِنَّا أَنْزَلْناهُ را یازده بار در وقت خواب خود بخواند خدا به او یازده فرشته میگمارد كه او را تا صبح از شر هر شیطان رجیمى نگهدارند.»
- سورهی انعام:
امام صادق (ع): «تمام سوره انعام در یك مرتبه نازل شد و هفتاد هزار فرشته آن را بدرقه كردند تا آنكه بر محمد (ص) فرود آمد، پس آن را بزرگ و گرامى بدارید، چرا كه اسم خداوند در هفتاد جاى این سوره آمده است و اگر مردم مىدانستند كه چهها در آن نهفته شده است، هرگز (تلاوت) آن را ترك نمیكردند».[8]
- سورهی لقمان:
امام محمد باقر (ع): «كسى كه سورهی لقمان را در هر شب
تلاوت كند، خداوند در آن شب، فرشتگانى بر او میگمارد كه او را تا به صبح از شرّ ابلیس
و دستیارانش محافظت كنند و اگر این سوره را در روز بخواند، همان فرشتگان او را تا
شب از شرّ شیطان و دستیارانش دور نگاه میدارند».[9]
یس
- سورهی یس:
امام صادق (ع): «هر چیزى قلبى دارد و قلب قرآن (یس) است و هر كه سوره (یس) را در روز بخواند در آن روز محفوظ میماند و از رزق خدا بهره میبرد و هر كه آن را در شب قبل از خواب بخواند خداوند هزار ملك بر او میگمارد تا او را از شرّ هر شیطان و هر آفتى نگهدارى كنند، و اگر آن روز بمیرد خداوند، او به بهشت در میآورد».[10]
-سورهی ص:
امام محمد باقر (ع): «هركس در شب جمعه سورهی ص را بخواند، به قدرى از خیر دنیا و آخرت به او كرامت میكنند كه جز به پیامبرى مرسل و یا فرشتهاى مقرّب به دیگرى داده نمیشود، و خداوند او را و هركس از افراد خاندانش را- كه دوست داشته باشد - وارد بهشت مىكند، حتّى خدمتكارى که به او خدمت کرده اگرچه از افراد خانوادهاش یا از كسانى كه حقّ شفاعت در مورد آنان داشته است نباشد».[11]
- سورهی صف:
امام محمد باقر (ع): «مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الصَّفِّ وَ أَدْوَمَ قِرَاءَتَهَا فِی فَرَائِضِهِ وَ نَوَافِلِهِ صَفَّهُ اللَّهُ مَعَ مَلَائِكَتِهِ وَ أَنْبِیَائِهِ الْمُرْسَلِینَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ [12] هر كه سوره صفّ را بخواند و در نمازهاى واجب و مستحب خویش بر خواندنش مداومت ورزد خداوند او را همراه فرشتگان و پیامبران فرستاده شده خود در یك صف قرار میدهد؛ اگر خدا خواهد».
امام محمد باقر(ع): «كسى كه سورهی لقمان را در هر شب تلاوت كند، خداوند در آن شب، فرشتگانى بر او میگمارد كه او را تا به صبح از شرّ ابلیس و دستیارانش محافظت كنند و اگر این سوره را در روز بخواند، همان فرشتگان او را تا شب از شرّ شیطان و دستیارانش دور نگاه میدارند».
- سورهی صافات:
امام صادق (ع): «كسى كه سوره صافات را در هر روز جمعه بخواند همیشه از هر آفت و آسیبى محفوظ است و در زندگانى دنیا هر گرفتارى از او دور مىشود و به وسیعترین روزى در دنیا روزى داده میشود و خداوند در مال و فرزند و بدنش امر ناگوار و بدى كه از شیطان رجیم و از ستمگر خودپسند باشد به او نمیرساند (آن را از وى دور و برطرف میسازد).»[13]
- سورهی نحل:
امام محمد باقر(ع): «هر كه سوره نحل را در هر ماه بخواند، از بدهكارى و خسارت در امان میشود و 70 نوع بلا از او برطرف میگردد كه آسانترین آنها دیوانگى و جذام و برص است و در روایت دیگرى سورهی نحل براى محفوظ ماندن از شرّ ابلیس و سپاه و پیروان اوست».[14]
همراهی ملائکه و دوری شیاطین با خواندن همهی سورهها
البته خواندن همهی سورههای قرآن کریم موجب برکت در خانه و حضور ملائکه و دوری شیاطین میشوند چنانکه امام صادق(ع) فرمودند: «خانهای که در آن قرآن خوانده شود و ذكر خدای عزوجلّ شود، بركتش زیاد میشود و فرشتهها در آن حاضر میشوند و شیاطین از آن دور میشوند و براى اهل آسمان میدرخشد مانند ستارههاى درخشان که براى اهل زمین مىدرخشند و خانهای كه در آن قرآن نخوانند و ذكر خدا نشود، بركتش كم میشود و فرشتهها از آن دورى میشوند و شیاطین در آن حاضر میشوند».[15]
پس؛ فَاقْرَۆُا ما تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآن [مزّمل/20] هر مقدار كه مىتوانید از قرآن بخوانید.
پی نوشت ها:
[1]. تحریرالمواعظالعددیة، ص69.
[2]. ارشادالقلوب، ج1، ص78.
[3]. بحارالانوار، ج59، ص204.
[4]. همان، ج59، ص266.
[5]. با استفاده از ترجمه المیزان، ج1، ص401 و 402.
[6]. اصول کافی، ج2، ص610.
[7]. بحارالانوار، ج73، ص211.
[8]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص106.
[9]. همان، ص110.
[10]. مكارم الأخلاق، ص364.
[11]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص112.
[12]. همان ، ص118.
[13]. مكارم الأخلاق، ص364.
[14]. همان، ص364.
[15]. اصول کافی، ج2، ص61