۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۱ : ۲۳
* حمد دو حیث و لحاظ دارد، یکی حیث اجمال و دیگری حیث تفصیل؛ که هر دو حیث در سوره مبارکه فاتحةالکتاب ملاحظه شده است. حیث اجمال در همین کلمه که الحمدلله رب العالمین است و حیث تفصیل از این کلمه تا انتهای سوره مبارکه است. این دو حیث اجمال و تفصیل در مراتب حمد ملاحظه می شود، یعنی اگر حمدی از حیث اجمال توجه شود،این حمد، حمد کاملی نیست. حیث اجمال در بین انبیاء علیهم الصلاةوالسلام، به آدم صفی الله افاضه شده است و این افاضه در یک آنی بوده است که خدای سبحان از آن خبر می دهد ولی خب با قواعد تعلیم اسماء و تعلیم حقایق روشن است که از باب علم اکتسابی نیست، این که حق تعالی مثلا چیزی را بفرماید به حضرت آدم و ایشان هم گوش بدهند و از راه گوش بخواهد به یک مقام بزرگ و عالی ارتقاء پیدا کند.
* اسماء الهیه در حقیقت خودشان فوق مجرد اند، فوق تجرداند، به امری که فوق تجرد باشد، در مقام تعلیم و تعلم، مقید به این آن و زمان مادی نیست.
* وقتی عرض می کنیم اظهار حمد تفصیلی، یعنی یکی یکی أسماءالله الحسنی در آدم اظهار شود. اظهار اسماء الله الحسنی در آدم مقتضی این است که آدم موثر شود در اطراف خودش، خدای سبحان این قاعده کلی را دارد که: ما قومی را تغییر نمی دهیم، اطراف قومی را تغییر نمی دهیم، برای هیچ قومی ما رقم خاصی نمی زنیم، الا اینکه آن قوم نفس خود را تغییر بدهند، ( إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ ) یعنی حوالی و حواشی انسان متأثر از انسان است. میل انسان اگر جانب زاری داشته باشد، اسبابش فراهم میشود، میل انسان اگر جانب فسق و فجور بگیرد، اسباب فسق و فجور فراهم می شود. ملاک، محور و قطب، انسان است.
* گوش کردن به موسیقی های غنایی، گوش کردن به تغنّیّات، از انسان عزم را سلب می کند، آنقدر که انسان را بی غیرت می کند، از آثار تغنیات این است، که در نقل آمده است: در خانه ای که موسیقی غنایی پخش شود، در آن خانه غیرت نیست؛ غیرت موقوف بر اراده است، موقوف بر این است که انسان حریمی داشته باشد و برای حفاظت از این حریم به جد تلاش کند. موسیقی غنایی اراده را از بین می برد، می خواهد یک کار خوبی انجام دهد، امروز و فردا می کند، طول می دهد، برای انسان عزم نمی گذارد، این سلب عزم، بد است. این اثر و کفارۀ فعل حرامی است که انسان انجام می دهد، حالا چه از سی دی، چه از کامپیوتر و موبایل بیرون بیاید، سلب عزم می کند.