۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۱ : ۰۱
عقیق:احسان به والدین به عنوان عام چنان مهم است که حتی شرک آنان مانع احساس
به آنان نیست، گرچه باید از عقاید مشرکانه آنان به دور بود و از کمترین بی احترامی
و آسیب رساندن به آنان نهی شده و نهایت فروتنی و مهربانی به آن دو در حال حیات و
مرگشان توصیه و معادل نماز، جهاد، حج و ... شمرده شده است، حتی تشکر از آنان مقارن
شکر الهی قرار گرفته است. آیات قرآنی بهترین گواه اهمیت نیکی به والدین است:
_1پروردگار تو مقرر داشته است که جز او را نپرستید و به پدر
و مادر خود نیکی کنید. اگر یکی از آن دو یا هر دو در کنار تو به کهنسالی رسیدند به
آنان کلمه ای ناخوشایند مگوی و به آنان پرخاشگری مکن و با ادب و احترام با آنان
سخن بگوی. "وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل
رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانِی صَغِیرًا" (اسراء، آیه24)
_2و از سر مهربانی بال فروتنی را برای آن دو بگستر و بگو:
پروردگارا! بر آنان رحمت آور، چنانکه مرا در کودکی پروردند. "وَکُلَّ
إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَآئِرَهُ فِی عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ
الْقِیَامَةِ کِتَابًا یَلْقَاهُ مَنشُورًا" (اسراء، آیه 13)
_3اگر پدر و مادرت تلاش کردند که چیزی که بدان علم نداری –از
آن روی که وجود ندارد- شریک من سازی، از آنان پیروی مکن. البته در کارهای دنیا با
آنان به نیکی معاشرت کن و در حقشان ستم و خشونت روا مدار. "وَإِن جَاهَدَاکَ
عَلى أَن تُشْرِکَ بِی مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا
وَصَاحِبْهُمَا فِی الدُّنْیَا مَعْرُوفًا )" لقمان، آیه 15) (1)
منصور ابن حازم از امام صادق(ع) پرسید: باارزش ترین اعمال
کدام است؟ آن امام(ع) فرمودند: نماز در وقت خود، نیکی به پدر و مادر و جهاد در
راه خدا.(2)
امام باقر (ع) فرمودند: خدا در سه چیز برای هیچ کس رخصتی
قرار نداده است: ادای امانت به نیکوکار و بدکار، وفای به عهد به نیکوکار و بدکار و
نیکی با والدین، نیکوکار باشند یا بدکار. این تکلیف درباره والدین حتی پس از مرگ
آن دو نیز استمرار دارد. رسول خدا (ص) فرمودند: سرور نیکوکاران در قیامت مردی
است که به والدین خودش پس از مرگشان نیکی کند. (3)
شخصی خدمت پیغمبر اسلام (ص) آمد و عرض کرد: حق والدین بر فرزند
چیست؟، حضرت (ص) فرمودند: آنها را با اسم صدا نزند، جلوتر از آنها راه نرود، پیش
از آنها ننشیند و کاری نکند که مردم، پدرش را لعنت کنند.
بر فرزند اطاعت پدر و مادر واجب است؛ مگر در فرایض. اطاعت
از خدا، همان اطاعت از پدر است و نافرمانی از خدا، همان نافرمانی از پدر است.
البته به نظر همه علما، منظور از اطاعت والدین، در غیر معصیت خداوند است.
مردی به حضور خاتم انبیا(ص) رسید و پرسید: ای رسول خدا!
من سوگند خورده ام که آستانه در بهشت، پیشانی حورالعین را ببوسم. اکنون چه کنم؟
پیامبر(ص) فرمودند:
پای مادر و پیشانی پدر را ببوس؛ یعنی اگر چنین کنی، به آرزوی خود درباره بوسیدن
پیشانی حورالعین و آستانه در بهشت میرسی. او پرسید: اگر پدر و مادرم مرده باشند،
چه کنم؟ پیامبر(ص) فرمودند: قبر آنها را ببوس. همچنین کسی که به پدر و مادرش دشنام
دهد، در سیره نبوی با عبارت «ملعون، نزد خدا» نکوهش شده است.