اصحاب امام حسین(ع) در کربلا چه سختی‌هایی را به جان خریدند؟

عقیق:

 علی غلامی عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در برنامه تلویزیونی «در مسیر حسین» شبکه افق سیما با اشاره به اهمیت توجه به زندگی و سلوک یاران امام حسین علیه السلام در عاشورا گفت: شهید مطهری در کتاب «حماسه حسینی» می‌فرمایند: «ما در دو بعد نهضت عاشورا، یعنی بُعد ظلمانی و نورانی، بُعد ظلمانی را بسیار برجسته کرده‌ایم.» در حقیقت، به هر کدام از ما بگویند که درباره شمر صحبت کنید، به راحتی می‌توانیم نکاتی را بیان کنیم، اما اگر بگویند درباره «بُریر» از یاران امام حسین سخن بگویید، نمی‌توانیم. اینکه یاران اباعبدالله مظلوم واقع شده‌اند به این دلیل است که شاید دستانی نمی‌گذارند این گوهرهای درخشان آنهم در آن شرایط عجیب کربلا بدرخشند. 

وی ادامه داد: به نظرم قبل از هر چیز باید شرایط آن روزهای کربلا را بررسی و تصویر کرد، چرا که ارزش یک کار یا اتفاق، وابسته به بستری است که در آن رخ می‌دهد. بنابراین باید به این سؤال پاسخ بدهیم که یاران امام حسین علیه السلام در چه شرایطی ایشان را یاری کردند؟ آنان در وضعیتی اباعبدالله را یاری کردند که مطمئن بودند شکست می‌خورند. زمانی که حضرت از مکه حرکت کردند، روایت داریم که نزدیک به هزار نفر با ایشان حرکت کردند. تصور آنان این بود که امام حسین به کوفه می‌رود و حکومت تشکیل می‌دهد و ما هم در کنار او خدمت می‌کنیم. بنابراین هدف آنان جنگ در رکاب سیدالشهدا نبود. 

در مسیر، به منزلگاه «زباله» می‌رسند و حضرت خطاب به آنان می‌گوید: «خبر دهشتناکی به ما رسیده است؛ هانی بن عروه، عبدالله بن بقطر و مسلم بن عقیل به شهادت رسیده‌اند.» سکینه خاتون روایت می‌کند که مردم مکه فوج فوج از پدرم جدا شدند و حتی نقل داریم که 50 نفر هم نماندند. بنابراین یاران واقعی امام حسین با اینکه می‌دانستند شکست می‌خورند کنار نکشیدند. این یاران مطمئن هستند که از پیروزی ظاهری خبری نیست. 

استاد دانشگاه امام صادق بیان داشت: از سویی دیگر، شاهد فقدان پشتیبانی آدم‌های خاص آن زمان از اباعبدالله هستیم. عبدالله بن جعفر، ابن عباس و ... که از چهره‌های تأثیرگذار آن زمان بودند، امام حسین را همراهی نمی‌کنند. آیا این عدم همراهی، آنان را به شک نمی‌اندازد؟ خیر. می‌گویند چون امام حسین گفته برویم، ما هم می‌رویم. دلیل سوم، قدرت فراگیر حکومت ظلم است. معاویه از سال 18 تا 41 در شام حاکم شد و از سال 41 تا 60 نیز خلیفه مسلمین بود. او 42 سال حکومت کرده اما باید بپرسیم که در این دوران چه اتفاقاتی رخ داده است؟ به نظر می‌رسد که در این دوران با تطمیع و اختناق همه را ساکت کرده است. مالک اشتر، محمد ابی‌بکر، امر بن حمد، علی بن حاتم و ... را به شهادت رسانده است. بنابراین یاران امام حسین به جنگ کسی می‌روند که ظاهراً از قدرت او کسی جان سالم به در نمی‌برد. 

وی تأکید کرد: نکته چهارم این است که از ستایش عمومی نیز خبری نیست. بگذارید مثالی بزنم؛ در زمان دفاع مقدس هر کس که می‌خواست به جبهه برود، همه بدرقه‌اش می‌رفتند و هدیه‌ای به او می‌دادند. چنین فردی با ستایش به جبهه‌ها می‌رفت، آیا در عصر سیدالشهدا شاهد چنین بدرقه‌ای بودیم؟ دقت داشته باشید که امام حسین متهم به «خارجی بودن» است. زمانی که ایشان از مدینه بیرون می‌آید، یزید به «عبدالله بن عباس» در مکه نامه می‌نویسد و می‌گوید: «حسین را از اینکه در جامعه تفرقه بیندازد، بازدار.» چنین عباراتی در زمانی که حضرت مسلم دستگیر می‌شود نیز به چشم می‌خورد. بنابراین یاران امام حسین در شرایطی با او همراهی می‌شوند که جو عمومی نیز علیه اوست.