حضرت فاطمه زهرا (س) الگوی امام زمان (عج)

عقیق:محمدهاشم شفیعی در یادداشتی به بیان ویژگی‌های حضرت زهرا (س) در زمان حکومت امام عصر (عج) پرداخته است که در ادامه باهم می‌خوانیم:

الگوبرداری یکی از بهترین نکات اخلاقی و رفتاری برای انسان است که می‌تواند با استفاده از الگوهای مختلف استعدادهای درونی خود را شکوفا کرده و زودتر به نتیجه برسد. امروزه روانشناسان نیز داشتن الگویی مناسب برای همه افراد بشری را امری ضروری می‌دانند.

قرآن کریم نیز افرادی را به عنوان الگو برای افراد مختلف جامعه معرفی کرده است. گاه حضرت آسیه، همسر فرعون را مثال می‌زند ؛[۱] گاه حضرت ابراهیم را سرمشق دیگران قرار می‌دهد ؛[۲] و گاهی خاتم پیامبران را معرفی می‌کند .[۳] این تعدد در الگو، می‌تواند با توجه به مراتب و درجات انسان‌ها باشد.

هدف از داشتن الگو برای غیر معصوم

دنیا پیچیده شده به انواع سختی‌ها، بلاها، فسادها، مکر و حیله، دشمنی‌ها و کینه‌هاست. از سویی دانش انسان در روبرو شدن با آن‌ها محدود است و فرصت تجربه تک تک اینها را ندارد. علاوه بر اینکه برای حرکت نیز نیازمند برنامه تکامل است. بنابراین برای رهایی از این همه گرفتاری و داشتن یک برنامه برای آینده، ناگزیر از داشتن الگویی نیکوست که راه برون رفت را برای او تعریف کند. پس هر چه الگوی انسان از پیچ و خم دنیا و آخرت آگاهی بیشتری داشته باشد راه برون رفت از مشکلات برای انسان آسان‌تر خواهد بود.

آنچه گفته شد در مورد امام معصوم صادق نیست، زیرا معصوم الگوی دیگران است؛ پس اینکه امام زمان علیه السلام برای خود الگویی معرفی کرده از باب تطبیق عملکرد و نوع رفتار است؛ زیرا حضرت زهرا سلام الله علیها، شخصیتی است که هیچ شکی در عصمت او نیست.

الگو پذیری امام زمان علیه السلام از حضرت زهرا (س)

امام زمان علیه السلام در توقیعی، الگوی خود را این چنین معرفی می‌کند: «وَ فِی‏ ابْنَةِ رَسُولِ‏ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لِی أُسْوَةٌ حَسَنَة ؛[۴] فاطمه دختر رسول خدا (ص) برای من سرمشق و الگویی نیکوست.» از این بیان زیبا چنین استفاده می‌شود که انسان در هر مرتبه‌ای از زندگی، به الگو و سرمشق احتیاج دارد.

این بیان زیبا در ضمن توقیعی است که حضرت به برخی از شیعیان نوشتند. گویا برخی از شیعیان از پذیرش امامت ایشان سر باز زدند، حضرت علت این الگو را چنین اشاره می‌کند:

۱. مغلوب نشدن امر خدا و آشکار نشدن اسرار الهی

امر خدا همیشه غالب و پیروز است .[۵] پس امام باید طوری رفتار کند که امر خدا مغلوب دیگران قرار نگیرد، همچنین فاش کردن اسرار، در دین مذمت شده است .[۶] به همین خاطر حضرت فرمود: «وَ لَوْ لَا أَنَّ أَمْرَ اللَّهِ لَا یُغْلَبُ؛ وَ سِرَّهُ لَا یُظْهَرُ وَ لَا یُعْلَنُ لَظَهَرَ لَکُمْ مِنْ حَقِّنَا مَا تَبْتَزُّ مِنْهُ عُقُولُکُمْ وَ یُزِیلُ شُکُوکَکُم ؛[۷] اگر ملاحظه مغلوب شدن امر خدا نبود و آشکار گشتن سرّ الهی نبود، چنان حقّ ما برای شما ظاهر می‏‌گردید که عقل‌هاتان حیران گردد و تردیدتان برطرف شود.»

امر خدا در اینجا، امر امامت است که اگر غیر از این رفتار می‌شد، نه تنها اصل امامت بلکه شیعه نیز از بین می‌رفت. همچنین وظیفه امام، حرکت در مسیر عادی و عرف جامعه و استفاده از معجزه در موارد خاص است؛ همان طور که حضرت زهرا سلام الله علیها از مسیر عادی پیش رفت.

۲. محبت مادرگونه حضرت به شیعیان

به یقین امام زمان علیه السلام شیعیان را دوست دارند همان گونه که مادرش حضرت زهرا سلام الله علیها چنین بودند. از این رو فرمودند: «وَ لَوْ لَا مَا عِنْدَنَا مِنْ مَحَبَّةِ صَاحِبِکُمْ وَ رَحْمَتِکُمْ وَ الْإِشْفَاقِ عَلَیْکُمْ لَکُنَّا عَنْ مُخَاطَبَتِکُمْ فِی شُغُل ‏؛[۸] و اگر محبّتی به شما نداشتیم و صلاح شما را نظاره نمی‌‏کردیم، و به جهت ترحّم و شفقت بر شما نبود، گفتگوی با شما را ترک می‏‌گفتیم.» همان گونه که مادرش، به قدری به شیعیان محبت دارند که در روز قیامت همه آن‌ها (حتی دوستان دوستانش) را جدا کرده و به بهشت راهنمایی می‌کند .[۹]

نکته: در الگو قرار گرفتن حضرت زهرا سلام الله علیها، علاوه بر این دو احتمال، احتمال‌های دیگری نیز گفته شده است.

پی نوشت
[۱]. سوره تحریم، آیه ۱۱.
[۲]. سوره ممتحنه، آیه ۴.
[۳]. سوره احزاب، ایه ۲۱.
[۴]. الغیبة، طوسی، ص ۲۸۶.
[۵]. سوره یوسف، آیه ۲۱.
[۶]. قرب الاسناد، حمیری، ص ۷۸.
[۷]. الغیبة، طوسی، ص ۲۸۶.
[۸]. همان.
[۹]. تفسیر فرات کوفی، ص ۲۹۹.

منبع:مهر