اجتناب از معصیت نخستین گام در مبارزه با غفلت است

عقیق:آیت الله محمدعلی جاودان از اساتید اخلاق و تاریخ اسلام تهران، در جلسه درس اخلاق این هفته خود که در حسینیه شیخ مرتضی زاهد برگزار شد، اظهار داشت: خسارت آخرت به غفلت انسان است، به این معنا که ساعتی را که انسان در دنیا به غفلت گذرانید این یک ساعت را بر باد داده است و نتیجه خسران آن را در آخرت خواهد دید. یک وقت یک ساعت از عمر انسان بدون هیچ عملی خالی است، اما یک موقع یک ساعت ضرر است.

این استاد اخلاق ادامه داد: اگر غفلت بر انسان حکومت کرد، انسان خسارت می‌بیند ولی در برابر اگر یاد خدا و قیامت و ائمه (ع) بود اینها سود است، اما اگر غفلت بود اینها ضرر است. نه اینکه ساعت عمر خالی باشد بلکه در این ساعت ضرر ثبت شده است. پس عمر انسان یا سود و یا ضرر است.

وی درباره سود و ضرر مصرف عمر، عنوان کرد: عمر مهمترین سرمایه‌ای است که هر انسان دارد، انسان هر لحظه عمر را مصرف می‌کند و هر لحظه از عمر را که مصرف می‌کند ممکن است که سود یا ضرر ببرد که بستگی به عمل انسان دارد در این ساعت عمر در حال انجام آن است.

آیت الله جاودان افزود: مثلاً فردی کارخانه دارد و باید هزینه کارخانه، کارگر، آب و برق و امثال آن را بدهد؛ حالا این فرد از این کارخانه هیچ سودی ندارد، مشخص است او دارد ضرر می‌کند. حالا من عمر را دارم می‌دهم، چه بخواهید و نخواهید عمر دارد می‌گذرد اما اگر عمر را سودبخش نکردید ضرر است. یک دوست جوان داشتیم که اوایل همیشه یاد خدا بود، چنین کسی از همه لحظات عمرش سود می‌برد؛ یعنی همه سرمایه عمرش را می‌دهد اما سود می‌گیرد. ولی ممکن است سود بیشتر هم بگیرد که مثلاً بگوید ای کاش بیشتر استفاده می‌کردم، ولی در هر صورت اگر در تمام عمرش در ذکر و یاد خدا بوده سود برده است.

این استاد برجسته اخلاق در ادامه گفت: حالا فرض کنید فردی در شبانه روز ۱۸ ساعت در عبادت خداوند است و بعد هم ۲۰ دقیقه یا نیم ساعت باید بخوابد، اصلاً از شدت خستگی خوابش برد، این خوابش روی حساب است و برای این است که بتواند آن ساعت عبادت را درست انجام دهد. یا اینکه گرسنه می‌شود و چند لقمه غذا می‌خورد که جان داشته باشد و بتواند عبادت کند، بنابراین این خواب و این غذا خوردن او نیز عبادت حساب می‌شود.

وی با استناد به آیات الهی، تصریح کرد: خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ؛ به یقین، گروه بسیاری از جن و انس را برای دوزخ آفریدیم»، (آیه ۱۷۹ سوره اعراف). بسیاری از جن و انس به جهنم می‌روند اما این جور نبوده که از اول اینها را خدا برای جهنم خلق کرده باشد، که در ادامه می‌فرماید: «لَهُمْ قُلُوبٌ لَا یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لَا یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا یَسْمَعُونَ بِهَا ۚ أُولَٰئِکَ کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ؛ ایشان را دل‌هایی است که بدان نمی‌فهمند و چشم‌هایی است که بدان نمی‌بینند و گوشه‌هایی است که بدان نمی‌شنوند. اینان مانند چهارپایانند حتی گمراه‌تر از آنهایند»، علت این است که دیگر اینها ادراکی ندارند و در پایان نیز می‌فرماید: «أُولَٰئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ؛ اینان خود غافلند.»، پس غفلت آنها را به اینجا رساند و جهنمی شدند.

آیت الله جاودان گناه را نتیجه غفلت دانست و بیان داشت: اولین قدم از غفلت بیرون آمدن وقتی است که گناه نمی‌کنید. یعنی گناهی پیش آمده و جلوی شما است، اما چشم را می‌بندند و گناه نمی‌کنید، این چشم بستن شما یاد خدا و زیر پا گذاشتن غفلت است، که اگر غفلت بود به راحتی به گناه نگاه می‌کردید، مثلاً اگر عکس و فیلم مبتذل بود چشم را نمی‌بستید و نگاه می‌کردید.

وی افزود: پس اولین قدم در مبارزه با غفلت این است که گناه نمی‌کنید. حالا اگر این گناه نکردن تمام شبانه روز شما را بگیرد نشان از این است که آن ایمان شما تا درجه‌ای رسیده که می‌تواند شما را کنترل کند و خیلی خوب است. ولو قدم اول است، کلاس اول است ولی در کلاس اول شما قبول شده‌اید، پس از همه گناهان پرهیز می‌کنید و اگر یک اشتباهی پیش آمد زود حلش می‌کنید و نمی‌گذارید بمانید و با خونسردی از کنارش رد نمی‌شوید. این درجه اول از عدم غفلت است و دیگر جز «هُمُ الْغَافِلُونَ» نیست.

این استاد حوزه علمیه به تنها غصه اهل بهشت اشاره و عنوان کرد: اهل بهشت فقط در یک چیزی غصه می‌خورند! اهل بهشت است، ورقه تا ابد در بهشت ماندن را دارد و مشکلی ندارد، اما غصه می‌خورد و غرق در این غصه است که چرا یک ساعت عمر را خراب کرده و در غفلت گذرانده است! در صورتی که با آن یک ساعت می‌شد در بهشت چندین درجه بالاتر بود.

آیت الله جاودان در پایان خاطرنشان کرد: با دو سه نفر کربلا بودیم، سه روز گذشته بود و دیگر حرفی نداشتیم و نشسته بودیم و همدیگر را نگاه می‌کردیم؛ اما نوجوان و جوان‌ها چندین ساعت کنار هم همین جور حرف می‌زنند و اینگونه ساعات عمر را به غفلت از دست می‌دهند، اما یک روزی شما بزرگ می‌شوید و از نوجوانی خارج شده و بالغ می‌شوید و برای این ساعت‌های غفلت، غصه می‌خورید. بهشتی‌ها هم این چنین غصه چنین ساعاتی را دارند.

منبع:مهر