تحلیل حامد کاشانی از نسبت عدالت و ولایت

عقیق:همزمان با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، حجت‌الاسلام کاشانی روز شنبه ۲۷ اردیبهشت ماه مصادف با سحر بیست و دومین روز ماه مبارک رمضان در برنامه زنده تلویزیونی «ماه من» شبکه سوم سیما حضور یافت و پیرامون موضوع «انصاف و تقوای حیرت‌انگیز امیرالمؤمنین (ع)» به گفت‌وگو پرداخت و اظهار داشت: در آیه ۸ سوره مائده داریم: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ ۖ وَلَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا ۚ اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ؛ ای اهل ایمان، برای خدا پایدار و استوار بوده و به عدالت و راستی و درستی گواه باشید و البته شما را نباید عداوت گروهی بر آن دارد که از راه عدل بیرون روید، عدالت کنید که به تقوا نزدیک‌تر (از هر عمل) است و از خدا بترسید، که البته خدا به هر چه می‌کنید آگاه است.» یعنی اگر از کسی بدی دیدید، در حیطه مشورت در خصوص او خوبی‌هایش را هم در نظر بگیرید و دشمنی‌ها موجب نشود از عدالت خارج شوید.

وی با بیان اینکه امیرالمومنین (ع) یکی از مصادیق این آیه است که بعد از به قدرت رسیدن عجیب انصاف داشتند، تصریح کرد: در جنگ جمل، میان مسلمانان هیچ اختلافی نیست و هر دو جناح اعتقاد داشتند که حق با امیرالمومنین است و حتی بازمانده‌های شکست خورده هم اعتراف کردند حق با ایشان است. بنابراین زمان مناسبی برای انتقام حضرت بود، اما ایشان گونه دیگری رفتار کردند و نسبت به همسر پیامبر (ص) فرمودند ایشان برگردد و با همان حرمت همسر پیامبری در مدینه زندگی کند و جنگی بود و تمام شد و حساب و کتاب ما در قیامت باشد.

کاشانی گفت: کار به جایی رسید که همسر پیامبر از امیرالمومنین خواست که می‌توانم شفاعت کنم مروان و عبدالله بن زیبر را نکشی و ایشان فرمودند: بله می‌پذیرم. یعنی ایشان هم تلاش می‌کند خون‌ریزی صورت نگیرد و هم زمانی که جنگ شد تلاش می‌کند از خون‌ریزی جلوگیری کند. ایشان حتی می‌توانست به روایت پیامبر اشاره کند که «جنگ با علی، جنگ با پیامبر است» و با آن همسر حضرت رسول برخورد کند، اما گذشت کرد و فرمودند: احترام ایشان سر جایش باشد.

این سخنران مذهبی با بیان اینکه زبیر کشته شد و امیرالمومنین از شنیدن این خبر گریه کرده و فرمودند: زبیر قبلا برای ما زحمت کشیده بود، تصریح کرد:‌ هیچ فردی در دنیا مانند اهل بیت (ع) باوفا و قدرشناس نیست.

وی گفت: در تاریخ داریم مغیره که رفتارهای بدی با حضرت زهرا (س) و امیرالمومنین (ع) کرده است، به خود اجازه می‌دهد با ایشان صحبت کند؛ زیرا می‌داند حضرت، عجیب صبر و بردباری دارد.

کاشانی گفت: امیرالمومنین برای رسیدن به چیزی به جایی چنگ نمی‌زند. در شورای ۶ نفره اعلام شد قبول کند براساس قرآن، سنت پیامبر و رفتارهای دو خلیفه قبلی عمل کند، اما ایشان و فرمودند سومی را قبول ندارم. بسیاری اعلام کردند با مصلحتی می‌پذیرفتی، اما ایشان فرمود از من بنای تعهد گرفتن داشتند. ایشان یا عهد نمی‌بست و اگر می‌بست به آن عمل می‌کرد.

این سخنران مذهبی با بیان اینکه تقوا، خط قرمز سیاست امیرالمومنین است، گفت: مردم خدمت ایشان می‌رسیدند که با این حاکمان شهرها مدارا کن، بعد از مدتی آن‌ها را برکنار می‌کنی، اما ایشان می‌فرمود: من عهد ببندم و بشکنم، آن‌ها تصور می‌کنند من آن‌ها را قبول دارم. حضرت اینگونه عمل می‌کرد و مردم به او اتهام می‌زدند که سیاست بلد نیست. معاویه زرنگ است و با لابی‌گری کار را جلو می‌برد و کار تا جایی پیش رفت که گفتند: علی حکومت بلد نیست.

وی تصریح کرد: امام هادی (ع) زمانی که به زیارت حضرت رفتند، فرمودند: «این‌قدر دوراندیش، بصیر و مدیر بودی که پیامبر (ص) همیشه تو را امیر و فرمانده کرد و هیچ‌گاه فردی بر تو امیر نبود، اما چقدر تصمیمات بود که می‌توانستی بگیری تا کار پیش رود اما تقوا نگذاشت. می‌گفتند علی حرف زده خلافش نمی‌گوید و تو عقب می‌نشستی. تقوا خط قرمز امیرالمومنین بود و هواپرستان هرکاری می‌کردند و جاهلان گفتند علی کار بلد نیست.»

کاشانی با اشاره به اینکه محبوبیت عدالت فطری است، اما آداب عدالت و روش آن را باید بدانیم که در غیر این صورت به ورطه خوارج می‌افتیم، تصریح کرد: عدالت یک تکیه‌گاه لازم دارد. افراد آیه قرآن می‌خواندند که حکم فقط از آنِ خداست، اما زمانی که در فهم اختلاف شد باید به سراغ مبین برویم که پیامبر (ص) در زمان نزول و بعد از آن، امیرالمومنین است. اما برخی نفهمیدند و به اسم عدالت‌خواهی در صورت حضرت رفتند و ناسزا گفتند یا در صفین ۵۰۰ قرآن بر سر نیزه کردند.

این سخنران مذهبی با اشاره به اینکه برای عدالت‌خواهی باید آداب و اولویت‌ها را شناخت و نباید توهمی عمل کرد، گفت: باید اصل را بدانیم، زیرا همیشه ساده نیست که میان عدالت و ظلم تصمیم‌گیری کنیم. گاهی تصمیم میان خرج یک سکه پول بیت‌المال در دو جایگاه است، اینجا باید اولویت را شناخت که امام و ولی تشخیص آن را می‌دهد.

ادامه این سخنان را اینجا بشنوید: