وظیفه مؤمن در زمان شیوع بیماری

عقیق:حجت‌الاسلام سیدحسین خادمیان کارشناس مسائل مذهبی در گفت‌وگویی به پاسخ برخی شبهات مطرح شده درباره اینکه «چرا حوزه‌های علمیه به عنوان مهد ایمان و شهر مذهبی قم و حرم‌های اهل بیت که محل اجابت است مانع بیماری نشدند؟» پرداخت که در ادامه تقدیم می‌شود. 

وظیفه مؤمن در زمان شیوع بیماری

وی با اشاره به اینکه هیچ کس از اهل توحید و ایمان تاکنون ادعا نکرده که در شهر قم فقط اهل تقوای محض زندگی می‌کنند گفت: احدی از طلاب و مؤمنین هم ادعای خوبی مطلق نکرده است. در قم مانند همه شهرها هم اهل تقوا و هم اهل گناه زندگی می‌کنند. همچنین احدی از مؤمنین در طول تاریخ دین داری ادعا نکرده است که اگر خدا پرست و مؤمن و ...  باشی بیمار نمی‌شوی! بلکه برعکس پیامبران و خصوصاً پیامبر اسلام و ائمه شیعه صلوات الله علیهم اجمعین مکرر در مکرر به مؤمنین سفارش اکید داشته‌اند که  اهل دانش اندوزی خصوصاً دانش  طب باشند. زیرا انسان قطعا بیمار می‌شود و این ربطی به ایمان و کفر وی ندارد و بیمار باید درمان شود و علم درمان در دانش طب (پزشکی) است.

خادمیان ادامه داد: مؤمن اگر شنا بلد نباشد در آب غرق می‌شود و اگر بخواهد غرق نشود باید شنا بیاموزد. پس هیچ گاه دین نگفته است اگر شنا بلد نبودی به صرف داشتن ایمان غرق نمی‌شوی!

این کارشناس مذهبی با بیان اینکه صرف دانش پزشکی هم مصونیت نمی‌آورد گفت: چه بسیار پزشکانی که بیمار شده‌اند و بر اثر بیماری فوت کرده‌اند. پس نمی‌توان گفت پزشکان مریض نمی‌شوند و اگر پزشکی مریض شد نمی‌توان گفت یا پزشک نیست یا پزشکی بی‌فایده است. قرآن کریم حضرت ایوب علیه‌السلام را گرفتار بیماری طولانی معرفی می‌فرماید، همچنین حضرت ابراهیم علیه‌السلام و ...  لذا صرف پیامبر بودن سبب مصونیت از بیماری نیست. شخص پیامبر مکرم اسلام صلی الله علیه و آله در زمان حیات شریف خود بیمار شدند، حتی جادوی یهودیان سبب اذیت حضرت شد و بنا به نقلی بر اثر بیماری رحلت فرمود.

وی افزود: وقتی منابع اصیل و اصلی ما اعلام می‌کند پیامبر زنده مریض می‌شود، پس حرم ائمه و امامزادگان هم می‌تواند بستر انتقال واقع شود و این اصلاً ربطی به قداست و مرتبت صاحب حرم ندارد. کما این که بیماری طولانی چیزی از مرتبت و عظمت مقام حضرت ایوب کم نکرد و او شد اسوه صابران.

خادمیان یکی از موارد وجوب اقامه نماز آیات را وقوع زلزله دانست و گفت: خوب اگر وجود ایمان نافی وقوع زلزله بود چرا نماز آیات بر مؤمن وضع و واجب شد؟ در حیات پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله در مکه و مدینه وقوع سیل گزارش شده است. بنابر این آیا طلاب علوم دینی و شیعیان و ... از انبیاء و خاتم الانبیاء العیاذ بالله تعالی افضل هستند که برخی می‌گویند با وجود طلاب چرا فلان واقعه اتفاق افتاد؟ 

این کارشناس مذهبی ادامه داد: اگر بیماری و ...  در شهر مذهبی و ایمانی آشکار شود برای همگان صدمات کمتری دارد زیرا اولاً مؤمن اهل رعایت حقوق دیگران است و مراقبت می‌کند تا سبب تشدید بیماری نشود. ثانیاً اهل ایمان با صبر و توکل به خدا بر وحشت برخاسته ازبیماری؛ بر آن  غلبه می‌کنند. ثالثاً به واسطه اعمال عبادی مانند وضو و غسل و رعایت طهارت و ... بهداشت در بین اهل ایمان  بیشتر است و این خیلی مؤثر است. همه اینها برای دیگران مفید پیش‌گیری و آموزش مقابله صحیح با بیماری است.

وی با بیان این که اثر بیماری در قم آشکار شده دلیل بر این نیست که شهر قم آغاز پیدایش این بیماری است گفت: کسی که کمترین مرتبه عقلانیت را داشته باشد این مطلب ساده را درک می‌کند. در روایات شیعی مسأله شیوع بیماری و وظیفه مؤمن به خوبی مشخص شده است. در روایات مثبوت فیه است که اگر جایی بیماری واگیرداری مثل وبا و طاعون بود، از آن جا حذر کنید. حتی در این زمینه بابی در کتاب «وسائل الشیعه» وجود دارد. «بَابُ جَوَازِ الْفِرَارِ مِنْ مَکَانِ الْوَبَاءِ وَ الطَّاعُونِ إِلَّا مَعَ وُجُوبِ الْإِقَامَةِ فِیهِ کَالْمُجَاهِدِ وَ الْمُرَابِط»  باب مجاز بودن فرار از جاهایی که وبا و طاعون است، مگر این که ماندن واجب باشد.

خادمیان ادامه داد: درباره طاعون از امام کاظم علیه‌السلام سؤال شد اگر طاعون در شهری آمد و من آن جا بودم، باید از آن جا خارج شوم؟ فرمودند: بله. پرسید اگر در روستایی بود چه؟ فرمودند: بله. پرسید اگر در خانه بود چه؟ فرمودند: بله خارج شوید. گفتم ما از رسول خدا صلی الله علیه و آله  این گونه حدیث می‌کنیم که فرمودند: فرار کردن از طاعون مانند فرار کردن از جهاد است!! امام فرمودند: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله  این را برای کسانی فرمودند که در نقاط حساس و مرزهای مبارزه با دشمن بودند و وقتی آن جا طاعون آمد سربازان از ترس فرار کرده و جبهه را خالی کردند.

 «سَأَلَ بَعْضُ أَصْحَابِنَا أَبَا الْحَسَنِ (ع) عَنِ الطَّاعُونِ یَقَعُ فِی بَلْدَةٍ وَ أَنَا فِیهَا أَتَحَوَّلُ عَنْهَا قَالَ نَعَمْ قَالَ فَفِی الْقَرْیَةِ وَ أَنَا فِیهَا أَتَحَوَّلُ عَنْهَا قَالَ نَعَمْ قَالَ فَفِی الدَّارِ وَ أَنَا فِیهَا أَتَحَوَّلُ عَنْهَا قَالَ نَعَمْ قُلْتُ فَإِنَّا نَتَحَدَّثُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ الْفِرَارُ مِنَ الطَّاعُونِ کَالْفِرَارِ مِنَ الزَّحْفِ قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص إِنَّمَا قَالَ هَذَا فِی قَوْمٍ کَانُوا یَکُونُونَ فِی الثُّغُورِ فِی نَحْوِ الْعَدُوِّ فَیَقَعُ الطَّاعُونُ فَیُخَلُّونَ أَمَاکِنَهُمْ یَفِرُّونَ مِنْهَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ذَلِکَ فِیهِمْ».  همین پرسش و پاسخ از امام صادق علیه السلام درباره بیماری وبا، در حدیث اول این باب وجود دارد.

وی صرف دعا را برای مبارزه با بیماری کافی ندانست و گفت: این که برخی اهل دیانت قیاس می‌کنند که در زمان فلان عالم، فلان بیماری آمد با زیارت عاشورا دفع شد، غلط است. همین میرزای شیرازی رضوان الله تعالی علیه برای شکستن استعمار فتوای تحریم تنباکو داد و نفرمود زیارت عاشورا بخوانید! همان طور که بعضی از مراجع عظام تقلید فرمودند: دعا و توکل و توسل روح درمان است لکن این که نسبت به شیوع بیماری بی‌تفاوت عمل کردن و صرف اعمال عبادی را ملاک قرار دادن خلاف روایات و معارف فقاهی شیعی است.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: کسانی که به دروغ می‌گویند فلان عالم شیعی مثلاً در زمان شیوع و با طاعون و ... از دور شدن مردم از مرکز بیماری جلوگیری نموده و سبب آسیب به مردم شده و ... دروغ محض است و سندیت ندارد زیرا در متون روایی ما تکلیف مسأله روشن است. برای بیمار نشدن باید مراقب بود، در مواردی باید خانه نشین شد، در مواردی باید ترک شهر کرد و ... ملاحظه بفرمایید امام کاظم علیه‌السلام چگونه دستور می‌دهد و تفکیک موقعیت‌ها را تعلیم می‌فرماید. بنابر این برخی از اهل دیانت مراقب باشند مطالبی نگویند که سبب وهن مکتب شود. بلکه با نگرشی جامع به معالم و معارف دین امت را راهنمایی فرمایند.

منبع:فارس