امام موسی صدر در قید حیات است

عقیق:امام موسی صدر رهبر جنبش امل لبنان، در سوم شهریور 1357 و در آخرین مرحله از سفر دوره‌ای خود به برخی کشورهای عربی، بنابر دعوت رسمی معمر قذافی به کشور لیبی وارد، و در روز 9 شهریور در آنجا ربوده شد، سفری که گرچه در مورد آن مطالب زیادی مطرح شده، اما همچنان پر از راز بزرگ سرنوشت نامعلوم اوست، سفری که از امام موسی صدر آرمانی برای دنیای اسلام به‌بلندای آرمان فلسطین ساخت.

رژیم لیبی در 27 شهریور 1357 و به‌دنبال التهاب فوق‌العاده مردم لبنان، حوزه‌های علمیه و مطبوعات منطقه، با انتشار بیانیه‌ای رسماً اعلان کرد که امام صدر و دو همراه ایشان، با پرواز شماره 881 مورخ 9 شهریور هواپیمایی آلیتالیا، طرابلس را به‌سوی رم ترک کرده‌اند.

کمیته تحقیق دولت لبنان پس از یک ماه تحقیق و بررسی اسناد و مدارک ذی‌ربط در کشورهای لیبی و ایتالیا، در مهر 1357 به دولت متبوع خود گزارش داد که امام صدر و دو همراه وی نه‌تنها به رم نرسیده‌اند، بلکه در تاریخ مقرر و با پرواز نام‌برده‌شده در بیانیه رژیم لیبی نیز خاک طرابلس را ترک نکرده‌اند. قاضی تحقیق دادستانی شهر رم نیز در خرداد 1358 با صدور حکمی‌ اعلام کرد که امام صدر و همراهانش هرگز از هیچ طریقی وارد خاک ایتالیا نشده‌اند.

اطلاعات آشکار و پنهان به‌دست‌آمده طی چهل و یک سال گذشته عموماً دلالت بر آن داشته‌اند که امام صدر در قید حیات است. چیزی که در این میان قطعی است، این‌که امام موسی صدر و دو همراهش در سلامتی و اختیار کامل به لیبی سفر کرده در آنجا مورد استقبال رسمی قرار گرفتند؛ این سفر نیز بر اساس دعوت رسمی دولت لیبی بوده است.

واقعیت خدشه‌ناپذیر دیگر این است که ادعای دولت قذافی مبنی بر خروج امام موسی صدر از لیبی در تاریخ نهم شهریور 1357، با پرواز آلیتالیا به‌شمارۀ 881 دروغ است. واقعیت تردیدناپذیر دیگر آن است که طبق اظهارات قذافی در سال 2002 و اظهارات متعدد مقاماتِ پس از انقلاب لیبی، امام موسی صدر در لیبی گرفتار بوده‌اند و هرگز از لیبی خارج نشده‌اند.

واقعیت دیگری که پس از پیروزی انقلاب لیبی و سقوط قذافی کشف و روشن شده این است که اطلاعات آشکار و پنهان منتشرشده، هیچ کدام دال بر شهادت امام موسی صدر نبوده است، صحبت بر سر اطلاعات است نه تحلیل و تفسیر و گمانه‌زنی.

پس از سقوط قذافی، دولت انقلاب لیبی تنها یک بار خبری را دربارۀ شهادت امام موسی صدر منتشر کرد. مسئله از این قرار بود که دولت انقلاب لیبی اعلام کرد یکی از دوازده جسد کشف‌شده در منطقه‌ای با نام «تاجورا» قطعاً متعلق به امام موسی صدر است. خانواده بر اساس اطلاعات و اخبار جمع‌آمده این انتساب را مردود دانست و بر حیات امام تکیه کرد. به‌ناچار بر اساس توافق دولت لبنان و دولت لیبی، شواهد در آزمایشگاه بین‌المللی DNA معتمد دولت‌های اروپایی مورد بررسی پزشکی قرار گرفت و مشخص شد که این خبر کذب بوده است. قبل از آن، و پس از آن تا کنون، هیچ خبر رسمی از جانب هیچ یک از مقامات لیبی، اعلام نشده و تا کنون اسناد و مدارک و شواهدی که بتواند حتی احتمال شهادت را در ذهن برانگیزد نیز ارائه نشده است.

نکته‌ مهم دیگر این که در طول این مدت تمام کسانی که اعتقاد به عدم حیات امام موسی صدر داشته‌اند، اعتقادشان نه بر اساس اطلاعات و مستندات، بلکه بر پایۀ تحلیل‌های شخصی و گمانه‌زنی بوده است و بالعکس، کسانی که اعتقاد به زنده بودن امام دارند، اعتقادشان بر اساس اطلاعات و اخبار و مستندات است.

به‌بهانه چهل و یکمین سال ناپدید شدن این روحانی برجسته و مقاوم با «صلاح فحص» رئیس دفتر جنبش امل لبنان در تهران گفت‌وگو کردیم، «نبیه بری» رئیس پارلمان لبنان در حال حاضر ریاست جنبش «امل» از متحدان مهم و اساسی جنبش حزب‌الله را به‌عهده دارد.

مهمترین محورهای مصاحبه:

ــ تلاش‌ها و اقدامات انجام‌شده برای روشن شدن پرونده امام موسی صدر کافی نبوده و به‌نوعی کوتاهی شده است.

ــ جنبش امل خیلی به مردم لیبی در انقلابش ضد نظام قذافی کمک کرد به‌عنوان مثال شبکه ان‌بی‌ان بسیاری از زمان برنامه‌هایش را به پوشش اخبار تحولات انقلاب لیبی اختصاص داد ولی متأسفانه پس از انقلاب، مسئولان لیبیایی آن طور که باید و شاید برای حل این مسئله همکاری نکردند.

ــ برقراری روابط رسمی میان لیبی و لبنان را نمی‌پذیریم مگر اینکه مسئله امام موسی حل شود و امام موسی صدر و دو همراهش به‌سوی ما بازگردند.

ــ ارتباطی میان رژیم صهیونیستی و ربوده شدن امام موسی صدر وجود دارد، اسرائیل در این زمینه نقش دارد، زیرا امام موسی صدر دشمن اسرائیل و بنیانگذار مقاومت است.

ــ همچنان معتقدیم که امام موسی و دو همراهش در لیبی و زنده هستند و خلاف این مسئله اثبات نشده است.

«صلاح فحص» با اشاره به چهل و یکمین سال ناپدید شدن امام موسی صدر به تمجید از شخصیت این روحانی برجسته و نقش وی در مبارزه با رژیم صهیونیستی به‌همراه شهید مصطفی چمران پرداخت و گفت این دو شخصیت بزرگ کنار هم به تربیت نسلی همت گماردند که بعدها نقشی اساسی و تعیین کننده در آزادسازی جنوب لبنان از  اشغال صهیونیست‌ها ایفا کردند. امام موسی صدر با صدای بلند فریاد زد که "اگر اسرائیل، کشورم را اشغال کند، جامه خود را در می‌آورم و چریک می‌شوم". او جوانان و بزرگسالان را تشویق کرد و خطاب به آنها تأکید کرد که "هر گاه با دشمن صهیونیستی رودررو شدید، چریک شوید و با چنگ و دندان و با سلاح خود هرچند که ساده باشد، با آن جنگ کنید". برنامه‌های مبارزاتی امام موسی صدر بر سه محور 1‌ــ ایمان به خدا 2‌ــ برنامه‌ریزی و فعالیت بر اساس شیوه‌های فرهنگی علمی 3‌ــ وحدت و یکپارچگی متمرکز بود.

وی با تجلیل از  شهید مصطفی چمران و توصیف وی به‌عنوان بازوی توانمند امام موسی صدر خاطرنشان کرد که امام موسی صدر با همکاری شهید چمران و شماری از لبنانی‌های بااخلاص، مقاومت بر ضد رژیم صهیونیستی را پایه‌‌گذاری کرد و این‌گونه بود که جنبش امل یعنی گروه‌های مقاومت لبنانی در اواسط دهه هفتاد میلادی شکل گرفت و امام موسی صدر و شهید چمران به‌طور مستقیم، نسلی را تربیت کردند که بعداً نقش اساسی در آزادی جنوب لبنان از اشغال صهیونیست‌ها ایفا کردند.

فحص در پاسخ به این سؤال که آخرین پیگیری‌ها در پرونده امام موسی صدر و دو همراهش و سرنوشت آنها به کجا منجر شده است، خاطرنشان کرد: جنبش امل همواره این مسئله را پیگیری می‌کند، این مسئله صرفاً لبنانی یا اسلامی نیست، بلکه یک مسئله لبنانی اسلامی عربی انسانی است، این مسئله همواره یک مسئله اساسی در جنبش امل همانند مسائل اساسی دیگر بوده است.

این مسئله مهمترین مسئله بوده است، زیرا وقتی مردی همچون امام موسی صدر ناپدید می‌شود، و کار و تلاش در حجم و سطح این ناپدید شدن انجام نشود، کوتاهی است، باید همواره تلاش کنیم که این فعالیت و کار در سطح این مسئله در حد و اندازه این مرد بزرگ باشد.

صلاح فحص یکی از مشکلات پیشِ‌روی پیگیری‌ها درباره سرنوشت امام موسی صدر در حال حاضر را شرایط بی‌ثبات و عدم وجود دولت مستقر دانست و در این باره گفت:  طبعاً پس از آنکه معمر قذافی ظالم کشته و نظامش سرنگون شد، همچنان در لیبی دولت مستقر و باثباتی وجود ندارد، ولی ما به‌عنوان جنبش امل خیلی به مردم لیبی در انقلابش ضد نظام قذافی کمک کردیم، به‌عنوان مثال شبکه ان‌بی‌ان بسیاری از زمان برنامه‌هایش را به پوشش اخبار تحولات انقلاب لیبی اختصاص داد ولی متأسفانه پس از انقلاب، مسئولان لیبیایی آن طور که باید و شاید برای حل این مسئله همکاری نکردند.

وی افزود : ما مطمئن هستیم که مسئولان لیبیایی با این مسئله (پرونده ناپدید شدن امام موسی صدر) با صراحت و شفافیت همکاری نکرده و حق آن را ادا نکردند.

رئیس دفتر جنبش امل لبنان در تهران خاطرنشان کرد: کمیته‌های زیادی در لبنان از سوی دولت لبنان و اعضای آن و خانواده امام موسی صدر تشکیل شد، آنها به لیبی رفتند و صحبت کردند و رایزنی‌های زیادی صورت گرفت، ولی به نتیجه‌ای نرسید به‌سبب آنکه در این زمینه مسئولان لیبیایی به‌طور کامل همکاری نکردند.

فحص با اشاره به همکاری نکردن مسئولان جدید لیبی پس از سرنگونی قذافی برای روشن شدن پرونده ناپدید شدن امام موسی صدر تصریح کرد: ما در سطح جنبش امل می‌گوییم که برقراری روابط رسمی میان لیبی و لبنان را نمی‌پذیریم مگر اینکه مسئله امام موسی حل شود و امام موسی صدر و دو همراهش به‌سوی ما بازگردند.

وی در پاسخ به این سؤال که "آیا فشارهایی از سوی برخی کشورها وجود دارد که سرنوشت امام موسی مشخص شود؟" ابراز کرد: نمی‌دانم که آیا فشارهایی بر مقامات دیگر وجود دارد یا خیر، ولی آنچه می‌دانم این است که جنبش امل و به‌طور کلی لبنانی‌ها و دولت لبنان هیچ فشاری را در این زمینه نمی‌پذیرند، این حل قطعی است این یک مسئله سرنوشت‌ساز است، زیرا امام موسی صدر فردی عادی نبود بلکه یک رهبر مردمی در سطح جهان اسلام است و نمی‌توان او را به‌راحتی فراموش کرد.

فحص اضافه کرد: هیچ کس نمی‌تواند فشار وارد کند که این مسئله حل نشود، او زنده است و همواره برای حل آن تلاش می‌کنیم و هرگز تحت هیچ شرایطی آن را فراموش نخواهیم کرد و از هیچ تلاشی برای روشن شدن این پرونده دریغ نخواهیم کرد.

فحص در پاسخ به این سؤال که "با توجه به اوضاع بی‌ثبات لیبی و نبود دولت مستقر در آن (لیبی در حال حاضر دچار شکاف سیاسی عمیق است به‌طوری که شاهد دو دولت و دو پارلمان و بی‌ثباتی گسترده‌ای است) که با آن مذاکره کنید، آیا به اسناد و مدارکی دست یافتید مبنی بر اینکه امام موسی صدر در خاک لیبی حضور دارد؟" اظهار داشت: امام موسی صدر پس از دیدار با قذافی جنایتکار ناپدید شد، حتی دولت جدید در لیبی اعتراف کرد که قذافی او را ربوده است، دولتمردان جدید لیبی باید تمام تلاش‌ها و امکانات خود را برای حل این مسئله به‌کار گیرند.

رئیس دفتر جنبش  امل در تهران خاطرنشان کرد: ما همچنان معتقدیم که امام موسی و دو همراهش در لیبی و زنده هستند و چیز دیگری غیر از آن وجود ندارد. آیا خلاف این مسئله اثبات شده است؟ اگر امام موسی صدر در لیبی کشته شده، پس پیکرش کجاست؟

فحص در پاسخ به این سؤال که "آیا کشورهایی هستند که تمایلی به روشن شدن سرنوشت امام موسی صدر ندارند؟" گفت: امام موسی رهبری بزرگ است، مواضع امام موسی در قبال فلسطین و امت اسلام و مواضع آن در قبال اسرائیل بر همگان مشخص است، امام موسی صدر همواره با ظلم مبارزه می‌کرد، با محرومیت و فقر مبارزه می‌کرد، برای رشد و پیشرفت و آزادی ملت‌ها تلاش می‌کرد، برای عزت و کرامت ملت‌ها مجاهده می‌کرد. امام موسی صدر مسئله فلسطین را زنده کرد، ایشان مواضع اساسی در قبال مسئله فلسطین دارد، چرا خیلی‌ها دشمن این مرد هستند؟ به‌خاطر اینکه امام موسی صدر نماینده خط کرامت انسان، خط مسئله فلسطین و خط مقاومت است، امام موسی صدر گفت "اسرائیل شر مطلق است" و گفت "با سلاحم با اسرائیل خواهم جنگید"، با توجه به این سخنان، امام موسی صدر  دشمنان زیادی داشته و دارد.

از فحص سؤال شد "با توجه به مواضع امام موسی صدر در قبال مسئله فلسطین و رژیم صهیونیستی، آیا ممکن است که رژیم صهیونیستی نقشی در مشخص نشدن سرنوشت امام موسی داشته باشد و در این زمینه فشار وارد کند که این پرونده روشن نشود؟"، رئیس دفتر جنبش امل در تهران پاسخ داد: الآن می‌توانیم امور را به هم ربط دهیم، ولی قذافی، همان‌طور که همه اعتقاد دارند، مادرش یهودی بود، بله، ارتباطی (میان رژیم صهیونیستی و ربوده شدن امام موسی) وجود دارد، اسرائیل در این زمینه نقش دارد، زیرا امام موسی صدر دشمن اسرائیل و بنیانگذار مقاومت است و حق بزرگ بر مقاومت دارد، اسرائیل حتماً به‌شکل مستقیم یا غیرمستقیم در این پرونده دست دارد.

وقتی فردی همانند معمر قذافی رهبر لیبی بود، قطعاً روابطش با اسرائیل ممکن است وی را وادار کرده باشد که به ربودن امام موسی صدر دست بزند.