۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۲ : ۱۱
کد خبر : ۱۰۵۹۹۰
تاریخ انتشار : ۰۲ خرداد ۱۳۹۸ - ۱۶:۳۳
روایتی از معراج نبوی در بیان امام رضا
امام رضا(ع) روایتی از معراج پیامبر(ص) نقل فرمود.
عقیق:یکی از رویدادهای مهم تاریخ اسلام مسئله معراج پیامبر(ص) است. معراج از "عرج" گرفته شده و در لغت به معنی بالا رفتن و جمع آن معارج است همچنان که معارج نام سوره‌ای در قرآن و آن هم مثل سوره اسراء در مکه نازل شده است. طی این رویداد، پیامبر یک سال قبل از هجرت، پس از نماز مغرب در مسجدالحرام و از طریق مسجدالأقصى به وسیله مرکبی به نام «بُراق» به آسمانها رفت و چون بازگشت، نماز صبح را در مسجدالحرام خواند. درباره کیفیت معراج نبوی گفته شده معراج پیامبر، جسمانى و در بیدارى بوده، نه در خواب و با روح و اصل آن از ضروریات دین و مورد اتّفاق همه‌ى فرقههاى اسلامى است. امام رضا(ع) در روایتی تکذیب ماجرای معراج را تکذیب مقام رسول‌الله(ص) معرفی کرده و فرمودند: امام رضا علیه السلام می فرماید: «مَنْ کَذَّبَ بِالْمِعْرَاجِ فَقَدْ کَذَّبَ رَسُولَ اللَّهِ ص؛ کسی که داستان معراج را انکار کند، در واقع پیامبر را تکذیب کرده است». (صفات الشیعة شیخ صدوق، ص50)
شفاف‌ترین آیه درباره معراج پیامبر(ص) آیه اول سوره اسراء است. خداوند در این آیه می‌فرماید: «سُبْحانَ الَّذِی أَسْرى بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِی بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ؛ پاک و منزّه است آن (خدایى) که بندهاش را از مسجدالحرام تا مسجدالاقصى که اطرافش را برکت دادهایم شبانه بُرد، تا از نشانههاى خود به او نشان دهیم. همانا او شنوا و بیناست.»
اسراء از ریشه "سری" در باب افعال به معنای "مسافرت در شب" است. با حرف «باء» به معنای مسافرت بردن می‌شود. در واقع این آیه از سفر شبانه پیامبر صلّى اللّه علیه و آله از «مسجد الحرام» به سوی «مسجد اقصى» (بیت المقدس) که مقدمهاى براى معراج بوده است سخن مىگوید، این سفر که در یک شب و مدت کوتاهى صورت گرفت حداقل در شرایط آن زمان از طرق عادى به هیچ وجه امکانپذیر نبود و جنبه اعجاز آمیز و کاملاً خارق‌العاده داشت. (برگزیده تفسیر نمونه، ج2، ص617)
علاوه بر سوره اسراء، آیات 8 تا 18 سوره نجم اشاره به برخی جزئیات معراج نبوی دارد. در ابتدای این دست آیات می‌خوانیم: «ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّى ﴿8﴾ سپس نزدیک آمد و نزدیکتر شد فَکَانَ قَابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَى ﴿9﴾ تا [فاصلهاش] به قدر [طول] دو [انتهاى] کمان یا نزدیکتر شد» و در آیه18 فلسفه معراج را در نمایش آیات بزرگ الهی معرفی کرده و فرمود: «لَقَدْ رَأَى مِنْ آیَاتِ رَبِّهِ الْکُبْرَى؛ به راستى که [برخى] از آیات بزرگ پروردگار خود را دید» که این تعبیر را در آیه اول سوره اسراء با عبارت «لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا؛ تا از نشانههاى خود به او نشان دهیم» یاد شده است.
اما درباره جزئیات مشاهدات پیامبر در سفر معراج احادیث متعددی وجود دارد. به عنوان مثال بزنطی از امام رضا(ع) نقل می‌کند رسول خدا(ص) فرمود:«لَمَّا أُسْرِیَ بِی إِلَى السَّمَاءِ بَلَغَ بِی جَبْرَئِیلُ مَکَاناً لَمْ یَطَأْهُ قَطُّ جَبْرَئِیلُ فَکَشَفَ لَهُ فَأَرَاهُ اللَّهُ مِنْ نُورِ عَظَمَتِهِ مَا أَحَبَّ؛ هنگامی که درمعراج به آسمانها سِیر داده شدم جبرئیل مرا به مکانی برد که هرگز خود به آن مکان و مقام پا نگذاشته بود. درآن مقام، پرده‌ها برای من کنار زده شد، پس خداوند از نور عظمت خویش آن مقدارکه دوست داشت، نشانم داد». (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج1، ص98)
گزارش خطا
