قضاوت هایی که به قیمت زندگی دیگران تمام می شود

امام جمعه پردیسان قم ادامه داد: در دین مبین اسلام، مردم به شدت از سوءظن و قضاوت نسبت به یکدیگر پرهیز داده شده اند، برای مثال خداوند در سوره مبارکه «حجرات» می فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ ...؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد از بسيارى از گمان ها بپرهيزيد كه پاره‏ اى از گمان ها گناه است ...»، همچنین می فرماید: «وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا؛ و چيزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن زيرا گوش و چشم و قلب همه مورد پرسش واقع خواهند شد».

وی تصریح کرد: گاهی ممکن است افراد بر اساس حسد خود دست به قضاوت افراد بزنند تا از این طریق او را تخریب کنند، گاهی نیز برخی بدون هیچ تحقیق و اطلاعی خبری را در مورد دیگری می شنوند و بدون هیچ گونه تلاشی برای یافتن حقیقت، دست به تخریب و قضاوت او می زند.

این مجتهد نظریه پرداز در مدیریت اسلامی بیان کرد: کسی که در زندگی خود به پختگی رسیده است، همواره تلاش می کند بر اساس واقعیت سخن بگوید چراکه پای آبروی افراد در میان است و اسلام آبرو را مثل جان مومن دانسته و بعضاً در برخی موارد ارزش آن را بیشتر می داند و می گوید اگر کسی آبروی مومنی را ببرد مانند آن است که او را کشته است؛ لذا با یک قضاوت بد ممکن است که حیات یک فرد را مخدوش کنیم و او را به انزوا بکشیم.

این محقق تاکید کرد: نباید این گونه باشد که افراد بر اساس باندبازی ها و جناح بازی ها عمل و قضاوت کنند و هر کس را که در جناح آنها نیست ولو حرف درستی هم بزند تکفیر و قضاوت کنند؛ گاهی مواقع صرف اینکه شخصی با ما هماهنگ نیست، مطرود شده و هیچ موردی از او پذیرفته نمی شود که این یک آفت است.

مسئول بنیاد فقهی مدیریت اسلامی با اشاره به مفهوم واژه «عصبیت»، گفت: این تعبیر در نهج البلاغه هم آمده و معصومین(ع) نیز نگاه مفسرانه و تبیینی نسبت به آن داشته اند، تعصب یعنی قبیله گری و تایید هرکسی که از قبیله من باشد. در زمان جاهلیت این عصبیت وجود داشته است، برای مثال اگر فردی از یک قبیله مرتکب خطا می شد و حرف غلطی می زد به صرف اینکه در قبیله آنان است از او دفاع می کردند. این تعصبات جاهلی و جناحی اکنون نیز بعضا وجود دارد چنانکه فردی را با یک سوء ظن کوچک سریعا کنار می زنیم و زمانی که وارد گود می شود با قضاوت های نابجا تخریب و حتی از هستی ساقط اش می کنیم.

قوامی با بیان اینکه قضاوت ها اگر بر اساس  سوء ظن باشد معمولا مخرب است، تصریح کرد: در مقابل، برخی قضاوت ها نیز بر اساس حسن ظن شکل می گیرند و واقع بینی در آنها دیده می شود، اگر قضاوت این ویژگی را داشته باشد جامعه سالم می ماند. تصور می کنم اکنون که در چهل سالگی انقلاب قرار گرفته ایم باید تلاش کنیم که با قضاوت های غیرواقعی از نیروهای خودی نکاهیم، دافعه ما باید در حد ضرورت باشد همان طور که شهید بهشتی نیز تاکید کرد.

وی با بیان اینکه استناد به اطلاعات نادرست و ناقص از جمله عوامل قضاوت های اشتباه به شمار می رود، خاطرنشان کرد: نباید به چیزی که علم نداریم توجه کنیم، گاهی یک قاضی برای صدور رای شش ماه تا یک سال صبر می کند تا بتواند حق مساله را بیان کند، آن وقت برخی بر اساس قضاوت های دیگران و تنها با دیدن یک پست ارسال شده در فضای مجازی زندگی دیگران را از این رو به آن رو می کنند.

منبع:شبستان