مین‌های پیش روی گروه‌های تفحص شهدا چیست؟

عراق یکی دیگر از کشورهای آلوده به مین در جهان است. هشت سال جنگ با ایران، اشغال کویت توسط ارتش صدام و دخالت نیروی‌های خارجی در سال 1991 و اشغال این کشور در سال 2003 میلادی توسط آمریکا و متحدانش، باعث شده است تا حجم بسیار زیادی از انواع مین در اکثر نقاط این کشور کار گذاشته شود. سازمان ملل متحد تعداد مین‌ها و مهمات عمل نکرده در این کشور را حداقل 10 میلیون عدد می‌داند.‏

تیم تفحص شهدا که سال‌هاست برای پیدا کردن پیکر مطهر شهدای هشت سال دفاع مقدس در مناطق مختلف ایران و عراق به عملیات کاوش مشغول است، همیشه با معضل مناطق مین گذاری شده روبرو بوده است. معمولا بسیاری از میدان‌های مین نقشه دارند. اما تیم تفحص فقط به پاکسازی مناطقی نیاز دارد که احتمال می‌رود شهدا در آن محور به شهادت رسیده و پیکرشان به جا مانده است. برای کاوش مناطقی همچون زبیدات، فاو، ام‌الرصاص و ... به جهت آنکه فرصت بیشتری در اختیار اعضای تیم تفحص بود، تیم خنثی‌سازی عراق پیش از کاوش اقدام به پاکسازی مناطق مورد نظر کرده و و بعد اعضای تفحص وارد کار می‌شدند. اما در مناطقی همچون مندلی، کردستان، شرهانی و زرباطیه به جهت کمبود زمان، تیم پاکسازی خود تفحص وارد عمل شده و مناطق نیاز برای کاوش پیکر شهدا را خنثی‌سازی کرده‌اند.

در این مسیر بسیاری از نیروهای کمیته جستجوی مفقودین نیز به خاطر انفجار مین به شهادت رسیده‌اند. شهدای نام آشنایی همچون علی محمودوند و مجید پازوکی بر اثر انفجار مین به شهادت رسیدند.

همرزم شهید علی محمودوند می‌گوید: «یوم‌الله 22 بهمن ماه از راه رسید. علی به میدان مین رفت و حدود 62 الی 63 مین را پیدا کرد. من نیز کنارش بودم،‌ به آخرین مین که رسیدیم، کسی مرا صدا زد. حدود هفت متر از علی دور شدم،‌ ناگهان صدای انفجاری مهیب در دشت پیچید، به طرف محمودوند دویدم، ‌او با پیکری خونین روی زمین افتاده بود. باورم نمی‌شد اما خدا هیچ‌گاه خلف وعده نمی‌کند.»

شهید تفحص «مجید پازوکی» هم متولد فروردین سال 46 بود. سرانجام بعد از سال‌ها جست وجوگری بدن‌های مطهر شهدا در 17 مهر سال 80 با بیش از 70 ماه سابقه در جنگ، 60 درصد جانبازی و 10 سال حضور پس از جنگ در حین تفحص برون‌مرزی منطقه عمومی فکه (العماره) براثر انفجار مین به شهادت رسید.

صبح روز پنج‌شنبه، 24 آبان ماه 97، حین عملیات تفحص پیکرهای مطهر شهدا در مناطق زرباطیه عراق، یک مین ضدتانک منفجر شد. این مین از آثار به‌جامانده از دوران هشت سال دفاع مقدس است که نشان‌دهنده آلوده بودن مناطق مورد کاوش به ادوات انفجاری دوران جنگ است. این مین بیرون از میدان مین و در عمق یک‌متری زمین زیر بیل مکانیکی تفحص منفجر شد. در این حادثه هرچند انفجار خساراتی همچون از بین رفتن بخشی از دستگاه بیل مکانیکی به‌جا گذاشت اما خوشبختانه هیچ یکی از رزمندگان گروه تفحص شهدا آسیب ندیدند.

مین ضد تانک یکی از انواع مین‌های به کار رفته در مناطق جنگی است که پیدا کردن و خنثی‌سازی آن مشکل تر از مین‌های ضدنفر است. مین ضد تانک(antitank mine) مینی است که برای از کار انداختن یا از بین بردن وسایل نقلیه مانند تانک‌ها طراحی شده است. مین‌های ضد تانک، مانند مین‌های ضد نفر توسط فشار(میزان بسیار زیادی وزن لازم است)، کنترل از راه دور، جاذبه مغناطیسی یا توسط تکان خوردن میله تله(نوعی سیم تله عمودی) منفجر می‌شوند.

مین‌های ضد تانک به دو دسته تقسیم می‌شوند:

ضد تانک سبک:
V52 – 3 تولید کننده ایتالیا
Tc2- 4 تولید کننده ایتالیا

ضد تانک سنگین:
Type72 تولید کننده ژاپن
TMN46 تولید کننده اکثر کشورها

مین‌های ضد تانک ساخت یوگسلاوی سابق

مین‌های TMA-1 و TMA-1A دارای بدن‌ ای از جنس پلاستیک فشرده هستند که از دو قسمت فوقانی و تحتانی تشکیل می‌شود. به منظور جلوگیری از کشف این مین توسط دستگاه‌های فلزیاب در ساخت آن از کمترین میزان فلزات استفاده شده است. قسمت فوقانی دارای 8 بخش تقسیم فشار بوده و با چهار ماسوره به چاشنی UANU-1 که در قسمت مرکزی قرار گرفته متصل می‌شود. همچنین دارای یک ماسوره ثانویه قطع فشار نیز است که هنگام برداشتن مین آن را منفجر می‌کند. از این مین در بوسنی و هرزگوین، کوزوو و کرواسی استفاده شده است.

مین‌های ضد تانک به علت اینکه برای انجام دادن مأموریتشان به نیروی بیشتری نیاز دارند، بسیار بزرگتر و دارای مواد منفجره بیشتری نسبت به مین‌های ضد نفر هستند. این مین‌ها ممکن است حاوی یک و نیم تا 14کیلوگرم مواد منفجره باشند و معمولاً استوانه‌ای یا مربع شکل بوده و اندازه آن‌ها از 40 سانتی‌متر قطر و 15 سانتی‌متر ارتفاع، تا 23سانتی متر قطر و 10سانتی متر ارتفاع هستند.

معمولاً برای انفجار یک مین ضد تانک معمولی نیاز به بیش از 135 کیلوگرم فشار است. این به آن معنی نیست که اشخاصی که وزنشان از این مقدار کمتر است می‌توانند با اطمینان بر روی یک مین ضد تانک پا بگذارند؛ زیرا ممکن است سیستم ماسوره خراب شده یا عمداً طوری تنظیم شده باشد که با فشار کمتری مین منفجر شود.

مین‌های ضد تانک معمولاً دارای ماسوره قطع فشار هستند، یعنی چنانچه پس از خنثی کردن هم آن‌ها را جابجا کنیم منفجر خواهند شد. در برخی موارد، مین‌های ضد نفر روی مین‌های ضد تانک کار گذاشته می‌شود و اگر در این حالت مین ضد نفر منفجر شود، معمولاً باعث انفجار مین ضد تانک می‌شود. اغلب از مین‌های ضد نفر برای جلوگیری از خنثی‌سازی مین‌های ضد تانک استفاده می‌شود. روش قرار دادن مین‌های ضد نفر و مین‌های ضد تانک با یکدیگر به‌صورت خوشه‌ای؛ کاری متداول است.

مین‌های ضد تانک مانع استفاده از جاده‌ها و خطوط راه آهن توسط وسایل نقلیه، برای رساندن تدارکات پزشکی و امدادی می‌شود. این مین‌ها نمی‌گذارند؛ اهالی روستاها کالا به بازار ببرند و از پاکسازی مین‌های ضدنفر درجاده‌ها جلوگیری می‌کنند. مین‌های ضدتانک عامل اکثریت حادثه‌های وخیم انفجار مین که منجر به تلفات متعدد برای کارکنان امدادی شده است، شده.

منبع:تسنیم