موضوعاتی مانند مبارزه با دجال، انعقاد قرارداد صلح با مسیحیان برای بیعت با امام زمان(عج)، معجزات عیسی(ع) در آخرالزمان برای محاجه با دشمنان، خواندن نماز پشت سر امام زمان(عج)، مبارزات پی در پی با دشمنان اسلام و شکست آن‌ها و ... از جمله مواردی است که در احادیث به آن‌ها اشاره شده است.
خداوند نیز در آیات متعددی از قرآن به عنوان کتابی که بیان هر چیز در آن است «تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْءٍ»،
به موضوع نقش عیسی(ع) در امر ظهور اشارات متعددی به صورت مستقیم و غیر
مستقیم کرده است. به عنوان نمونه پس از بیان آیاتی در سوره نساء درباره
اینکه عیسی(ع) به صلیب کشیده نشده و به قتل نرسیده است، در آیه158
می‌فرماید: «بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَیْهِ وَ کانَ اللَّهُ عَزیزاً حَکیماً؛ بلکه خدا او را به سوى خود بالا بُرد، و خدا توانا و حکیم است.» و در آیه159 نساء می‌فرماید: «وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ إِلاَّ لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ یَکُونُ عَلَیْهِمْ شَهیداً؛ و از اهلِ کتاب، کسى نیست مگر آنکه پیش از مرگ خود حتماً به او ایمان میآورد و روز قیامت [عیسى نیز] بر آنان شاهد خواهد بود.»
بیان برخی نکات از ظاهر آیه159 نساء:
1ـ از ظاهر آیه159 نساء به راحتی می‌توان فهمید خداوند پس از اینکه بحث رفعت عیسی(ع) را مطرح می‌فرماید، از زمانی خبر می‌دهد که عیسی(ع) بنا بر قاعده قرآنی «کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْت؛ هر نفسی طعم موت را می‌چشد»، به موت می‌رسد.
2ـ ماجرای موت عیسی(ع) بر اساس آیات قرآن و شواهد روایی و تاریخی تاکنون رخ نداده است؛ بنابراین این امر جز در دوران بعدی که به اعتقاد شیعیان در مقطعی از آخرالزمان و در مقطع بازگشت عیسی(ع) به دنیاست، حاصل نمی‌شود و اهل کتاب (مسیحی یا یهودی) قبل از موت حضرت به ایشان ایمان می‌آورند.
3ـ ایمان اهل کتاب در آخرالزمان به عیسی(ع) به قدری نزد خداوند متعال اهمیت دارد که با آوردن «لام» تأکید بر سر فعل مضارع «یُؤْمِنَنَّ»، خبر می‌دهد که اهل کتاب حتماً و قطعاً قبل از موت عیسی(ع) در آینده به وی ایمان می‌آورند.
4ـ یکی از حکمت‌های اصلی «رفعت» عیسی(ع) و زنده ماندن ایشان، آماده‌سازی برای مأموریتی بزرگ در آینده است؛ زیرا «رفعت» در آیات قرآن به معنای بالا بردن همراه با تربیت و ارتقای معنوی فرد است. مثل آیات «رَفِیعُ الدَّرَجاتِ ذُو الْعَرْشِ؛ او بالابرنده درجات صاحب عرش است»، «وَ رَفَعْنا لَکَ ذِکْرَکَ؛ ذکر تو را رفیع قرار دادیم»،
5ـ از آنجا که عیسی(ع) به دین پیامبر(ص) یعنی اسلام است، قطعاً پس از ایمان آوردن مسیحیان به ایشان، آن‌ها را به دین اسلام مشرف می‌کند تا آمادگی پذیرش منجی موعود را داشته باشند.این رفتاری است که به تصریح آیات قرآن، عیسی(ع) در دوران کوتاه زندگانی خود پیش گرفتند، آنجا که خداوند فرمود: «وَ إِذْ قالَ عیسَى ابْنُ مَرْیَمَ یا بَنی إِسْرائیلَ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْراةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَأْتی مِنْ بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَد؛ و هنگامى را که عیسى پسر مریم گفت: «اى فرزندان اسرائیل، من فرستاده خدا به سوى شما هستم. تورات را که پیش از من بوده تصدیق مىکنم و به بشارتگر فرستادهاى هستم که پس از من مىآید و نام او «احمد» است.»
برخی استنادات روایی:
الف) علی بن ابراهیم قمی در «تفسیر قمی» نقل می‌کند شهر بن حوشب مىنویسد: حجاجّ گفت: آیهاى در قرآن هست که من معنایش را نمىفهمم، گفتم: کدام آیه؟ گفت: «وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ إِلاَّ لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ؛ هیچ یک از اهل کتاب نیست جز آنکه قبل از مرگش به او ایمان مىآورد» به خدا سوگند من چندین یهودى و نصرانى را گردن زدم، ولى ندیدم که در وقت مردن اقرار به ایمان نماید و لبانش حرکت کند، گفتم: اى امیر خداوند امر تو را اصلاح کند، تأویل آیه چنین نیست، بلکه عیسى (ع) در ایّام رجعت آل محمّد (ص) به این دنیا باز مىگردد و هیچ یک از اهل ملل یهودى و غیر ایشان باقى نمىماند، جز اینکه قبل از مرگ عیسى به او ایمان مىآورند و عیسى(ع) در پشت سر مهدى(عج) نماز مىخواند، حجاج گفت: واى بر تو، چه کسى این مطلب را به تو تعلیم داده؟ گفتم: این حدیث را محمّد بن على بن الحسین بن على بن ابى طالب(ع) براى من بیان کرد. او گفت: بخدا قسم آن را از چشمه خالص و گوارایى دریافت کردهاى!
ب) پیامبر(ص) در حدیثی به حضرت زهرا(س) فرمود: «الْمَهْدِیُّ الَّذِی یُصَلِّی عِیسَى خَلْفَهُ مِنْک؛ مهدی، کسی که عیسی پشت سر او نماز می‌خواند، از توست» (تفسیر فرات الکوفی ، ص 463)
ج) امام صادق(ع) فرمود: «وَ مِنْ ذُرِّیَّتِیَ الْمَهْدِیُّ إِذَا خَرَجَ نَزَلَ عِیسَى بْنُ مَرْیَمَ لِنُصْرَتِهِ فَقَدَّمَهُ وَ صَلَّى خَلْفَهُ؛ از فرزندانم مهدی است هنگامی که خروج کند، عیسی(ع) برای یاری او نازل می‌شود و او را بر خود مقدم می‌کند و پشت سرش نماز می‌خواند» (الأمالی( للصدوق)، ص218)
=================
یادداشت: سعید شیری