بازخوانی بخشی از نامه 53 نهج البلاغه؛
امام علی (ع)در قسمتی از نامه 53 کتاب نهج البلاغه سفارش ویژه ای نسبت به طبقه محرومان جامعه به مالک اشتر دارند
عقیق:امام علی (ع) در بخشی از نامه 53 کتاب
شریف نهج البلاغه به یار باوفای خود مالک اشتر در مورد رسیدگی به امور
نیازمندان می فرماید: ای مالک،خدا را، خدا را در باب طبقه فرودين؛ كسانى
كه بيچارگان اند از مساكين و نيازمندان و بينوايان و زمينگيران در اين
طبقه ، مردمى هستند سائل و مردمى هستند، كه در عين نياز روى سؤال ندارند .
خداوند حقى براى ايشان مقرر داشته و از تو خواسته است كه آن را رعايت كنى،
پس در نگهداشت آن بكوش.
سپس
امام برای این طبقه جامعه حقی قائل است و به مالک می فرماید: براى اينان در
بيت المال خود حقى مقرر دار و نيز بخشى از غلات اراضى خالصه اسلام را ، در
هر شهرى، به آنان اختصاص ده. زيرا براى دورترينشان همان حقى است كه
نزديكترينشان از آن برخوردارند. از تو خواسته اند كه حق همه را ، اعم از
دور و نزديك، نيكو رعايت كنى. سرمستى و غرور، تو را از ايشان غافل نسازد، زيرا اين بهانه كه كارهاى خرد را به سبب پرداختن به كارهاى مهم و بزرگ
از دست هشتن، هرگز پذيرفته نخواهد شد.
همچنین
امام مهرورز و عدالت گستر شیعیان با کلامی بلیغ به بیان وظیفه حاکم
مسلمانان نسبت به فقرا و نیازمندان می پردازد و می فرماید:پس همت خود را از
پرداختن به نيازهايشان دريغ مدار و به تكبر بر آنان چهره دژم منماى و
كارهاى كسانى را كه به تو دست نتوانند يافت، خود تفقد و بازجست نماى.
اينان مردمى هستند كه در نظر ديگران بي مقدارند و مورد تحقير رجال حكومت.
كسانى از امينان خود را كه خداى ترس و فروتن باشند ، براى نگريستن در
كارهايشان برگمار تا نيازهايشان را به تو گزارش كنند.
همچنین
امام علی (ع) از سوی دیگر به نحوه رفتار عمومی رهبران جامعه با مردم می
پردازد و خاطرنشان می سازد: با مردم چنان باش، كه در روز حساب كه خدا را
ديدار مى كنى ، عذرت پذيرفته آيد كه گروه ناتوانان و بينوايان به عدالت تو
نيازمندتر از ديگرانند و چنان باش كه براى يك يك آنان در پيشگاه خداوندى،
در اداى حق ايشان ، عذرى توانى داشت.
امام
در این قسمت از نامه ادامه می دهد: تيمار دار يتيمان باش و غمخوار پيران از
كار افتاده كه بيچاره اند و دست سؤال پيش كس دراز نكنند و اين كار بر
واليان دشوار و گران است و هرگونه حقى دشوار و گران آيد. گاه باشد كه
خداوند اين دشواريها را براى كسانى كه خواستار عاقبت نيك هستند، آسان مى
سازد. آنان خود را به شكيبايى وامى دارند و به وعده راست خداوند،
درباره خود اطمينان دارند.
امام
علی(ع) در ادامه به موضوع دیدار رهبران و حاکمان با مردم می پردازد و به
مالک اشتر می فرماید:براى كسانى كه به تو نياز دارند، زمانى معين كن كه در
آن فارغ از هر كارى به آنان پردازى . براى ديدار با ايشان به مجلس عام
بنشين ، مجلسى كه همگان در آن حاضر توانند شد و براى خدايى كه آفريدگار
توست، در برابرشان فروتنى نمايى و بفرماى تا سپاهيان و ياران و نگهبانان و
پاسپانان به يك سو شوند، تا سخنگويشان بى هراس و بى لكنت زبان سخن خويش
بگويد . كه من از رسول الله (ص) بارها شنيدم كه مى گفت: پاك و آراسته
نيست امتى كه در آن امت، زيردست نتواند بدون لكنت زبان حق خود را از قوى
دست بستاند. پس تحمل نماى، درشتگويى يا عجز آنها را در سخن گفتن. و تنگ
حوصلگى و خودپسندى را از خود دور ساز تا خداوند درهاى رحمتش را به روى تو
بگشايد و ثواب طاعتش را به تو عنايت فرمايد . اگر چيزى مى بخشى ، چنان بخش
كه گويى تو را گوارا افتاده است و اگر منع مى كنى ، بايد كه منع تو با
مهربانى و پوزشخواهى همراه بود.
منبع:باشگاه خبرنگاران