بازخوانی بخشی از نامه 53 نهج البلاغه؛
شناخت اقشار گوناگون اجتماعی
امام علی (ع):ای مالک بدان مردم از گروه های مختلف اند که اصلاح هریک جز با دیگری امکان ندارد
عقیق:امام در این بخش از نامه در مورد
محرومان جامعه سخن به میان می آورد و می فرماید:آنگاه، صنف فرودين, يعنى
نيازمندان و مسكينان اند و سزاوار است كه والى ، آنان را به بخشش خود
بنوازد و ياريشان كند . در نزد خداوند ، براى هر يك از اين اصناف ، گشايشى
است و هريك را بر والى حقى است ، آن قدر كه حال او نيكو دارد و كارش را به
صلاح آورد. والى از عهده آنچه خدا بر او مقرر داشته ، بر نيايد مگر به كوشش
و يارى خواستن از خدا و ملزم ساختن خويش به اجراى حق و شكيبايى ورزيدن در
كارها ، خواه بر او دشوار آيد يا آسان نمايد .
امام
علی (ع)در بخشی از نامه 53 کتاب شریف نهج البلاغه خطاب به مالک اشتر در
مورد وجود قشرهای مختلف در جامعه می فرماید:بدان كه رعيت را صنفهايى است كه
كارشان جز به يكديگر اصلاح نشود و از يكديگر بى نياز نیستند . صنفى از
ايشان لشكرهاى خدایند و صنفى، دبيران خاص يا عام و صنفى قاضيان عدالت
گسترند و صنفى ، كارگزاران اند كه بايد در كار خود انصاف و مدارا را به كار
دارند و صنفى جزيه دهندگان و خراجگزارانند ، چه ذمى و چه مسلمان و صنفى
بازرگانان اند و صنعتگران و صنفى فرودين كه حاجتمندان و مستمندان باشند.
سپس
امام در مورد سهم هر گروه در جامعه می فرماید:هر يك را خداوند سهمى معين
كرده و ميزان آن را در كتاب خود و سنت پيامبرش(ص) بيان فرموده و دستورى
داده كه در نزد ما نگهدارى مى شود.
سپس
امام در ادامه خاطرنشان می دارد:اما لشكرها، به خدا دژهاى استوار رعيت
اند و زينت واليان. دين به آنها عزّت يابد و راهها به آنها امن گردد و كار
رعيت جز به آنها استقامت نپذيرد و كار لشكر سامان نيابد ، جز به خراجى كه
خداوند براى ايشان مقرر داشته تا در جهاد با دشمنانشان نيرو گيرند و به آن
در به سامان آوردن كارهاى خويش اعتماد كنند و نيازهايشان را برآورد.
امام
در ادامه می افزاید: اين دو صنف، برپاى نمانند مگر به صنف سوم كه قاضيان و
كارگزاران و دبيران اند، اينان عقدها و معاهده ها را مى بندند و منافع
حكومت را گرد مى آورند و در هر كاری، چه خصوصى و چه عمومى، به آنها می
توان متکی بود. اينها كه برشمردم، استوار نمانند مگر به بازرگانان و
صنعتگران كه گردهم مى آيند تا سودى حاصل كنند، بازارها را برپاى مى دارند
و به كارهايى كه ديگران در انجام دادن آنها ناتوان اند ، امور رعيت را
سامان مى دهند.
منبع:باشگاه خبرنگاران
