در آیه نخست به این سیر شبانه اشاره می‌کند و می‌فرماید:
(منزه است [آن خدایی] که بنده‌اش را شبانگاهی از مسجدالحرام به مسجد
الاقصی ــ که پیرامون آن را برکت داده‌ایم ــ سیر داد تا از آیات خود
نمونه‌هایی به او نشان دهیم. اوست که شنوا و بیناست).
در روایتی از امام صادق(ع) جریان شب معراج به‌طور مفصل بیان شده است(1). بخش‌هایی از آن به‌صورت خلاصه چنین است:
جبرییل و میکاییل و اسرافیل، «بُراق» را برای رسول خدا(ص) آوردند. حضرت
سوار بر براق شدند. آن مرکب پیامبر خدا(ص) را تا طور سینا و سپس تا
بیت‌المقدس با خود برد؛ در حالی که جبرئیل امین نیز در کنارشان بود.
پس از آن، پیامبر اکرم(ص) و جبرییل تا آسمانهای بالا عروج کردند در حالی که ملائکه گروه گروه به ملاقات آن حضرت می‌آمدند. در آسمان اول حضرت آدم(ع) و ملک الموت را دیدند و صحنه‌های بسیاری را شاهد بودند. در آسمانهای بعدی حضرت یحیی و حضرت عیسی(ع) را دیدند. سپس با حضرت یوسف(ع) و هارون و موسی(ع) دیدار کردند. بالاخره در آسمان هفتم حضرت ابراهیم(ع) را در کنار بیت‌المعمور(2) ملاقات نمودند. در آنجا حضرت با جبرییل وارد بیت‌المعمور شدند و دو رکعت نماز خواندند. پس از آن دو نهر دیدند یکی به‌نام «کوثر» دیگری به‌نام «رحمت». از نهر کوثر آب نوشیدند و در نهر رحمت خود را شستشو کردند تا آنکه وارد بهشت شدند. در آنجا خانه‌های خود و اهل بیت خویش را مشاهده فرمودند، و خاک بهشت را معطر یافتند.
سپس درختی بزرگ دیدند که در بهشت هیچ خانه‌ای نبود مگر اینکه شاخه‌ای از آن درخت بدانجا سر کشیده بود. پیامبراکرم(ص) از جبرییل پرسیدند: این درخت چیست؟ جبرئیل گفت: این «درخت طوبی» است، که خداوند آن را به بندگان صالح خود وعده داده است و فرموده: «طوبی و سرانجام نیکو برای آنان است».(3)
سپس به درخت «سدرة المنتهی» رسیدند، که هر برگ آن، امتی را در زیر سایه خود جای می‌داد.
پس از آن فرشته‌ای الهی اذان گفت و رسول اکرم(ص) در همان آسمان هفتم بر ملائکه امامت فرمودند و نماز گزاردند، همان‌گونه که در بیت‌المقدس بر انبیا امامت فرموده بودند.
هیچ میهمانی به درگاه خدا گرامی‌تر از رسول خدا(ص) در آن شب نبوده است؛ در آن حالتی که حضرت برای امت خویش دعا می‌فرمودند در آن شب حضرت به منتهای درجه، که برای احدی ممکن نیست، به مقام قُرب الهی نزدیک شدند.
در آیه 9 این سوره در مورد قرآن می‌خوانیم:
(قطعاً این قرآن به‌سوی آنچه «اَقوَم» [و متعادل‌تر] است هدایت می‌کند).
«اَقوَم» به‌معنی راست‌تر، درست‌تر و نزدیک‌تر است. قرآن از نظر اداره بشر و تأمین مصلحت انسان، بهتر از هر آیین دیگر است.
آری، قرآن به‌سوی آنچه متعال‌تر است هدایت می‌کند، به‌سوی آنچه مصالح
انسان‌ها را بهتر از هر آیین دیگر تأمین می‌کند، هم مصالح دنیا و هم مصالح
آخرت را.
آیین‌ها و روش‌های دیگر، اگرچه ممکن است، در برخی امور جزیی به حال انسان مفید باشند، اما در امور بسیار دیگری ضررهای جبران ناپذیری به انسان وارد می‌کنند و خیرهای بسیاری را از انسان سلب می‌کنند. در میان همه سنت‌ها تنها اسلام است که می‌تواند تمامی مصلحت‌های زندگی فردی و اجتماعی در دنیا و نیز مصالح آخرت را به نیکوترین وجه تأمین کند.
پی نوشت:
1 ــ رجوع کنید به المیزان، ج 13، ص 7 تا 18.
2 ــ بیت‌المعمور: خانه‌ای است در آسمان هفتم برای عبادت ملائکه، که در آن
خدا را عبادت می‌کنند، مانند خانه کعبه در زمین که برای عبادت انسان‌هاست.
3 ــ رجوع کنید به سوره رعد، آیه 29
کتاب گلستان سوره‌ها ــ ص 110
محمد حسین جعفری
منبع:تسنیم