آنچه از آثار تاريخي مكه به جاي مانده است؛
اين تصوير نمايي از مسجدالحرام را در سال ۱۳۷۵ هجري قمري نشان مي‌دهد كه در آن منبر مسجدالحرام كه سلطان سليمان قانوني در قرن دهم هجري ساخته و همچنين ساختمان مقام حضرت ابراهيم(ع) به چشم مي‌خورد.
عقیق: تصويري كه مشاهده مي‌كنيد متعلق به داخل مسجدالحرام است؛ در اينجا فضاي
منبر مسجدالحرام كه سلطان سليمان قانوني قرن دهم هجري ساخته و همچنين مقام
حضرت ابراهيم(ع) كه ساختماني سه در شش به مساحت هجده متر و سنگ مقام داخل
آن تعبيه شده، است.
همچنين باب بني شيبه را مي‌بينيم كه بت هبل
زماني كه پيامبر اكرم(ص) دستور شكستن آن را دادند و نيز دستور دادند كه
حضرت علي(ع) آن را در باب بني شيبه دفن كند كه مستحب است زائران از اينجا
وارد ميدان مطاف شده، پايشان را روي بت هبل بگذارند و زير پاهايشان لگد
كنند و عبور كنند.
در بخش ديگر محراب و مقام شافعي‌ها در بالاي چاه
زمزم مشاهده مي‌شود؛ اين ساختمان زمزم است و زيرش چاه زمزم و بالايش محراب
شافعي‌ها است.
اين تصوير براي سال ۱۳۷۵ هجري قمري است و به نظر مي‌رسد عكاس اين تصوير عبدالمقصود خوجه باشد.
اينجا
درست رواق عثماني‌ها تنها مانده و همان فضاي ۲۹ هزار متري را كه در ميدان
مطاف قرار دارد نشان مي‌دهد و البته امروز در حال تخريب و گسترش است.
در
سال ۱۳۷۵ به بعد ملك عبدالعزيز دستور داد كه ساختمان مقام حضرت ابراهيم(ع) را تخريب كردند و ضريحي براي آن ساختند كه در موزه موجود است و سنگ را
در اينجا تعبيه و ميدان مطاف را باز كردند كه فضاي مطاف را گرفته بود.
قلعه عثماني‌ها در بالاي كوه مشاهده مي‌شود كه اكنون تخريب و كوه برداشته شده و برج ساعت به جاي آن ساخته شده است.
مناره اي كه مشاهده مي‌شود مناره باب اجياد است و درست در قسمت ركن يماني قرار گرفته كه كنار باب ملك عبدالعزيز كنوني قرار دارد.
ساختمان‌هاي قديمي اطراف مسجدالحرام به خوبي مشاهده مي‌شوند.
اينجا
مسجدالحرام درست در وادي ابراهيم قرار گرفته كه دست شمال آن كوه قعيقعان و
جنوب آن كوه اجياد است و غرب كوه عمر و شرق كوه ابوقبيس است كه الآن تنها
كوه اجياد در اين تصوير مشخص است.
گفتني است، سابقه تاريخي مسجدالحرام با بناي كعبه شروع مي‌شود و از
مقدس‌ترين و محترم‌ترين اماكن جهان بوده و داراي احكام ويژه‌اي است كه از
ساير مساجد ممتاز مي‌گردد.ثواب
يك ركعت نماز در آن برابر با هزار ركعت و به روايتي صد هزار ركعت نماز در
جاي ديگر است، از سال ۱۷ هجري تاكنون بارها بر مساحت آن افزوده شده و تا
سال ۱۳۷۴ هجري قمري به ۲۹۱۲۷ مترمربع رسيده است و در آخرين توسعه كه در سال
۱۳۷۵ هجري قمري آغاز شد.
مجموع مساحت دو طبقه آن به ۱۶۰۱۶۸ مترمربع
بالغ شد كه گنجايش بيش از ۳۰۰ هزار نفر نمازگزار دارد كه تنها مساحت طبقه
اول به انضمام طبقه دوم حدود ۶۰۵۶۰۰ مترمربع است.
منبع:حج