سجده ما، سجده بر خاك كاملترين خليفه خدا در زمان خود و به امر خدا و براى خدا است.
عقیق: پرسش: چرا شيعيان بر مهر و تربت سجده مى كنند؟
پاسخ:
بخارى در صحيح از پيامبر(ص) نقل مى كند: جُعِلَت لي
الأرضُ مسجداً وطهوراً؛ زمين سجدگاه و مايه پاكيزگى براى من گرديده است. (1) سجده كردن يعنى صورت روى زمين گذاردن، آن هم زمين پاك. لذا شيعيان
به تأسى از پيغمبر خود كه سجده بر زمين را واجب مى دانند، بر زمين سجده مى
كنند.
به دليل آنكه اغلب خانه ها، منازل و مساجد، مفروش مى
باشد و دسترسى به زمين آسان نيست و از طرفى جمع كردن فرش ها در وقت نماز
ممكن و مقدور نمى باشد، لذا شيعيان قطعاتى از زمين و خاك پاك را كه مهر يا
تربت ناميده مى شود با خود همراه دارند تا براى سجده كردن به زحمت
نيفتند. بنابراين شيعيان همواره مهرى را به نيت قطعه اى از زمين همراه
دارند تا بتوانند مطابق دستور قرآن مجيد سجده نمايند. اين قطعه از زمين، آن
طور كه مغرضان بر ضد شيعيان تبليغ مى كنند به نيت بت نمى باشد. اخبارى
از اهل بيت طهارت رسيده است كه سجده بر تربت پاك حسين كه به خاك كربلا
معروف است، موجب فضيلت بيشتر و ثواب زيادتر مى شود.
بديهى است كه
سجده بر تربت كربلا مستحب است و واجب نيست. در مورد اهميت خاك كربلا،
جلاالدين سيوطى در خصائص الكبرى از ام سلمه و نيز عايشه نقل مى كند: «ديدم
حسين(ع) در آغوش جدش رسولاللَّه(ص) نشسته است و
خاك سرخ رنگى در دست آن حضرت مى باشد. آن حضرت آن خاك را مى بوسد و مى
گريد. ام سلمه پرسيد يا رسولاللَّه! اين خاك چيست؟
ايشان فرمود:
جبرئيل مرا خبر داده است كه حسينم را در سرزمين عراق مى كشند. اين خاك را
از آنجا برايم آورده است، و من بر مصايب حسينم گريه مى كنم. سپس تربت را
به ام سلمه داد و فرمود: چون ديدى اين خاك به خون تبديل شد، پس بدان كه
حسينم را كشته اند. ام سلمه آن خاك را در شيشه اى نگاه داشت تا در ظهر
روز عاشوراى سال ۶۱ هجرى، آن خاك به خون تبديل شد و ام سلمه دريافت كه حسين
را به شهادت رسانده اند.» بر اين اساس، اعتقاد شيعيان كه گرفته
از نص قرآن و سنت پيامبر و توضيحات ائمه معصومين (عترت پيامبر و ثقل اصغر)
است، سجده بر وجه الارض است، يعنى خود زمين و هرچه مصداق زمين باشد، مانند
سنگ به شرط آنكه نظير طلا و نقره(و ساير فلزات و سنگهاى قيمتى) معدنى
نباشد و چيزهايى كه از زمين مى رويد، (به شرط آنكه خوراكى و پوشاكى نظير
پنبه نباشد). لذا بهتر است سجده بر خاك كند و فرش و آسفالت(قير) و نظاير
آنها چون از مواد معدنى است نمى توان بر آن سجده كرد.
سجده بر
خاك كربلا(با حكمت هايى كه ائمه فرموده اند) فضيلت بيشترى دارد، چون
شهادت امام حسين نمونه كامل بندگى است و در كربلا سر به خاك بندگى نهاد و
در اين راه خون او بر زمين ريخته شد. لذا سجده بر خاك كربلا نه تنها شرك
نيست، بلكه توحيد كامل است و سجده براى امام حسين نيست، سجده بر بهترين خاك
است براى خدا.
اگر سجده بر تربت امام حسين شرك باشد، سجده ملائكه
بر خاك آدم هم شرك است. در حالى كه خداوند هرگز دستور به شرك نمى دهد،
بلكه به توحيد كامل دستور مى دهد. شيطان كه ظرفيت توحيد كامل را نداشت،
سجده نكرد. لذا سجده ما، سجده بر خاك كاملترين خليفه خدا در زمان خود و به
امر خدا و براى خدا است.
پی نوشت: 1-كتاب الصلاة، ص ۹۱ . 2- پاسخ به شبهات در شبهاى پيشاور، ص220و ۲۲۱.