عقیق: عربستان در چشم‌انداز ۲۰۳۰ سعی دارد که با کاهش وابستگی به نفت، درآمد خود در حوزه زیارت را افزایش دهد. بر همین اساس، در کنار کاهش تصدی‌گری دولت‌ها در حضور زائران خانه خدا، درصدد بالا بردن هزینه حج تمتع است.
عربستان باز هم حج را گران می‌کند؟
سعودی‌ها در ماه‌های اخیر برنامه‌ریزی برای حج تمتع ۱۴۴۴ قمری (۱۴۰۳ شمسی) را آغاز کرده‌اند. در این جلسات همچنان به افزایش تعداد زائران اشاره می‌شود. نکته قابل توجه در جلسات حج آینده، گران شدن خدمات از سوی سعودی‌هاست.
یک منبع مطلع می‌گوید: عربستان سعی دارد که هزینه حج تمتع آینده را از هفت تا ۱۵ درصد گران کند. البته این موضوع در جلسات مطرح شده و هنوز تصمیم نهایی در این رابطه اتخاذ نشده است.
با توجه به اقبال عمومی برای تشرف به خانه خدا، در صورتی عربستان هزینه حج را افزایش دهد، همچنان بسیاری از زائران کشورها تمایل به تشرف دارند و حاضرند با هر مبلغی به زیارت خانه خدا مشرف شوند. البته برخی از کشورها هم ممکن است که توانایی تأمین هزینه‌ها را نداشته باشند. همین امر موجب شده تا نظرهای موافق و مخالف متعددی برای افزایش هزینه سفر حج تمتع در جلسات سعودی‌ها مطرح شود.
افزایش درآمد سعودی‌ها از حوزه گردشگری و زیارت
اقتصاد عربستان در سال‌های آینده با محوریت گردشگری و زیارت برنامه‌ریزی شده است. دعوت از ستاره‌های فوتبال جهان و حتی ساخت مناطق توریستی و جاذبه‌های گردشگری مسیر را برای تحقق این امر همواره می‌کند. اما در هر صورت حوزه زیارت موضوعی است که عربستان سعی دارد که بخش قابل توجهی از درآمد خود را به ویژه در بازه زمانی خاص از آن تأمین کند.
هزینه‌های سفر به عربستان در سال‌های آینده افزایش می‌یابد
بر همین اساس، افزایش هزینه‌های حج تمتع در سال‌های آینده و همچنین اخذ همه هزینه‌ها از زائران موضوعی است که به‌زودی محقق می‌شود. سعودی‌ها در حال برنامه‌ریزی برای افزایش تعداد زائران هستند و می‌خواهند که همه هزینه‌ها را از آنها بگیرند. برخی از فعالان فرهنگی سعودی معتقدند که رشد تحولات در عربستان به‌حدی است که برای تأمین هزینه‌های آن باید افرادی وارد این کشور می‌شوند هم هزینه کنند. در این زمینه زائران خانه خدا هم استثنا نیستند.
حجت‌الاسلام سیدعبدالفتاح نواب، نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت هزینه حج تمتع را سال گذشته پنج هزار دلار اعلام کرده بود. اکنون نیز در صورتی عربستان بخواهد این مبلغ را افزایش دهد، هزینه تمام شده این سفر در کنار بالا رفتن نرخ دلار، برای ایرانیان رشد قابل توجهی خواهد داشت.
تغییرات حج در کشوری با بالاترین سهمیه هم کلید خورد
با این رویکرد، اگر تدابیرای در این زمینه اتخاذ نشود، ممکن است هزینه سفر حج باز هم بالاتر رفته و این سفر به جمع سفرهای لاکچری بپیوندند. چه بسا هم‌اکنون نیز برخی این سفر را لاکچری می‌دانند!
با وجود اینکه هنوز افزایش قیمت حج تمتع از سوی عربستان قطعی نشده است، اما برخی از کشورها برای حج آینده به زائران اعلام کرده‌اند که هزینه حج نسبت به گذشته بیشتر می‌شود. البته برای کاهش بار مالی، بسیاری از کشورها همچون اندونزی که بیشترین سهمیه حج را دارد، به فکر کاهش تعداد عوامل خود است تا بتواند هزینه حج را مدیریت کند.
اشرف میکائیل، یکی از شهروندان اندونزیایی می‌گوید: مسؤولان حج ما اعلام کردند که امسال وضعیت حج تغییر کرده و هزینه‌ها بیشتر می‌شود. اما هنوز درباره جزئیات تغییرات و نحوه اعزام‌ها اطلاع‌رسانی نشده است.
عربستان هنوز تفام‌نامه حج را با کشورها منعقد نکرده است
سعودی‌ها در هفته‌های گذشته موضوع کاهش تعداد عوامل را نیز مطرح کرده بودند، اما تا زمانی که تفاهم‌نامه حج امضا نشود، هیچ کدام از تصمیم‌ها قطعی نخواهد شد. در سال‌های گذشته عربستان در چنین ایامی تفاهم‌نامه حج را با کشورهای مختلف منعقد می‌کرد، اما با بررسی‌های انجام شده، هنوز این تفاهم‌نامه با کشورها به امضا نرسیده است.
هزینه حج تمتع در سال‌های اخیر از سوی سعودی‌ها افزایش داشته است. با شیوع کرونا که ارائه خدمات به زائران حج تمتع با تغییراتی همراه بود، عربستان هزینه حج تمتع را گران کرد. البته در آن سال‌ها فقط زائران ساکن عربستان به حج تمتع مشرف شدند و با توجه به کاهش تعداد زائران هزینه سفر هم افزایش یافت.
افزایش یک‌بار ۱۲۰۰ دلاری هزینه حج در سال ۱۴۰۰
پس از پایان کرونا، عربستان بخشی از هزینه‌ها را حذف کرد. با این وجود، در سال ۱۴۰۰ که نخستین سال پذیرش زائران حج کشورهای مختلف با محدودیت بود، عربستان هزینه حج را از مالیات بر ارزش افزوده گرفته تا حتی سایر خدمات بیشتر کرد؛ تا جایی که علیرضا رشیدیان، رئیس وقت سازمان حج و زیارت از افزایش یک هزار و ۲۰۰ دلاری هزینه حج خبر داد.
با این روند، بسیاری از کشورها غافلگیر شده و حتی به افزایش هزینه سفر اعتراض کردند. اما نتیجه‌ای نداشت. مسؤولان کشورمان هم با صرفه‌جویی و حمایت دولت، بار مالی زیادی روی دوش زائران تحمیل نکردند.
با این وجود، سال گذشته هزینه حج تمتع به یکباره رشد قابل توجهی داشت و به متوسط حدود ۱۲۵ میلیون تومان رسید. البته ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی دولت به حج تمتع موجب شد تا گرانی هزینه سفر از سوی سعودی‌ها تا حدودی برای زائران تعدیل شود.
به گزارش فارس، هنوز هزینه حج تمتع آینده نهایی نشده است و مسؤولان سازمان حج و زیارت برای آغاز ثبت‌نام و نهایی شدن هزینه‌ها، منتظر ارز اختصاص یافته به حج ۱۴۰۳ و همچنین تفاهم‌نامه حج با سعودی‌ها هستند.