عقیق: مرمت، احیاء و مراقبت از اماکن متبرکه حرم مطهر رضوی، یکی از سیاست‌های کلان و ماموریت‌های آستان قدس رضوی است که سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر اجرای آن را بر عهده دارد.
این ماموریت با ارزیابی فنی و مهندسی اماکن متبرکه و در قالب تعریف پروژه‌های مورد نیاز دنبال و در راستای اجرای آن، حداکثر توان تخصصی در حوزه معماری ایرانی اسلامی به کار گرفته می‌شود. مسجد گوهرشاد از جمله اماکن تاریخی آستان حضرت رضا(ع) است که مرمت و نگهداری از آن همواره به عنوان یکی از مهم ترین پروژه‌های کلیدی سازمان عمران و نگهداری حرم مورد توجه بود و در زمان‌های مختلف به تناسب نیاز فنی اجرایی شده است.
مرمت پوسته کاشیکاری گنبد
در اقدام اخیر این سازمان پروژه مرمت پوسته کاشیکاری گنبد مسجد تاریخی گوهرشاد را آغاز کرده که با تکمیل آن، جلوه و زیبایی این مسجد بیشتر خواهد شد. آخرین پروژه مرمت گنبد مسجد گوهرشاد حدود ۶۰ سال قبل انجام گرفته که طی آن، سازه گنبد به طور کامل بازسازی شد و پوسته کاشی جدید روی آن قرار گرفت.
دلایل ضرورت مرمت
اکنون با توجه به بروز انفصال لایه کاشیکاری از بدنه گنبد در بخش‌هایی از آن، ترمیم و حفظ این بخش از کاشی ها و برقراری اتصال بهینه با بدنه گنبد در دستور کار قرار گرفته است. به همت سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی، سال گذشته و در فاز نخست اقدام به مرمت کاشیکاری ساقه گنبد و کتیبه معرق آن شد که قسمت‌های محدودی از کاشی ها تعویض و غالب کاشی ها نگهداری و تثبیت شد. در سال جاری نیز اقدامات مرمتی کاشیکاری گنبد شروع شده است که در حال حاضر آزمایش تزریق ملات برای اتصال بهینه لایه کاشی های منفصل به بدنه گنبد آغاز شده و بعد از آن عملیات پاکسازی جرم و آلودگی از سطوح کاشی صورت خواهد گرفت.
همچنین بخش محدودی از کاشی‌های روی پوسته گنبد به دلیل تأثیر عوامل جوی به مرور زمان فرسوده و لایه لعاب آنها از دست رفته است که نیاز به تعویض دارند و برای تعویض آنها تلاش می‌شود کاشی‌هایی با همان جنس بدنه و لعاب ساخته و آماده جایگزینی شوند.
حضور چهره‌های برجسته ملی در تیم نظارت
به دلیل حساسیت مرمت این اثر تاریخی، کارگروهی متشکل از متخصصان پیشکسوت میراث فرهنگی کشور همچون دکتر مهدی حجت، دکتر محمد مرادی، دکتر اکبر زرگر، دکتر محسن طبسی و دکتر لباف خانیکی بر مسیر اجرایی و نیز مداخلات فنی نظارت دارند. همچنین در مسیر اتخاذ تصمیمات فنی، آزمایش ها و بررسی های لازم برای اخذ مناسب ترین تصمیم و استفاده از بهترین مصالح برای مرمت صورت گرفته است.
پیش‌بینی ۶ تا ۸ ماه زمان مورد نیاز
در همین راستا ابتدا به شناسایی محل هایی که آسیب دیده و نیازمند مرمت و نوسازی هستند پرداخته شده است که باتوجه به سطح ۸۰۰ مترمربعی گنبد، کار مرمت کاشیکاری نیاز به مدت زمانی حدود شش تا هشت ماه خواهد داشت.