عقیق: حجت‌الاسلام محمود ابوالقاسمی طی سخنانی به مناسبت ایام مبعث رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله گفت: یکی از مفاهیمی که در قرآن با آن مواجه هستیم، مفهوم «خلیفه» است؛ به عنوان نمونه در آیۀ30 بقره خداوند می‌فرماید «وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلیفَة...» یعنی آن هنگام که به پروردگارت خطاب به ملائک گفت من در زمین می‌خواهم خلیفه قرار دهم. اهل لغت یکی از معانی ریشه خلیف را شکاف بین دو کوه معرفی کرده‌اند و یا همچون خلیل بن احمد در کتاب‌العین خود که یکی از معتبرترین کتب لغوی است، خلیف را شکاف بین دو ریسمان دانسته است.
وی افزود: طبق این معنا، می‌توان دریافت یکی از درجات معنایی خلیفه، مجرا است و صرفاً به معنای جانشین نیست. شما وقتی قصد دارید از بین دو کوه عبور کنید یا باید به قدری اوج بگیرید که به بالای کوه برسید و از آنجا به مسیر خود ادامه دهید و یا از بین شکاف دو کوه عبور کنید. عقل می‌گوید باید مسیر آسان را انتخاب کرد. خداوند نیز اراده کرده تمام خوبی‌ها و خیرات خود را از مسیری به نام خلیفه به سمت عوالم و عمق عالم یعنی دنیا جریان دهد. خلیفه به قدری وجودش را مجرا می‌کند که مشیت و ارادۀ خداوند از طریق او در عالم جاری شود.
ابوالقاسمی ادامه داد: این مفهوم نیز در قرآن به انبیاء و ائمه نسبت داده شده نه به انسان. پیامبران مجرای ربوبیت خدا که از ایشان به عنوان خلیفۀ رب یاد می‌کند و ائمه نیز مجرای اللهیتِ الله که از آن به عنوان خلیفةالله یاد می‌شود. در ادعیه نیز بارها این عبارت را خطاب به پیامبر صلی الله علیه و آله اهل بیت وحی خواندیم. در هیچ جای قرآن بیان نشده انسان خلیفةالله است؛ چرا که انسان به صورت بالقوه توانایی خلیفه شدن دارد، اما از این استعداد استفاده نمی‌کند. در مقابل آن، خوبان درگاه الهی این قوه را بالفعل کردند و مجرای خداییِ خداوند در عالم شدند. در همان سورۀ بقره، خداوند آدم علیه‌السلام را مجرای اسمای خود قرار می‌دهد و آن بهشت با تمام نعماتش از مجرای این رسول بزرگوار برپا می‌شود.
ابوالقاسمی با اشاره به اینکه انسان مؤمن با زدودن خطاها و تزکیۀ روح توانایی خلیفه شدن دارد، گفت: فردی که در تزکیۀ روح و در مرحلۀ بعد در عبودیت خداوند تلاش کند، ناخداگاه وجودش مجرای الطاف خداوند می‌شود. هر اندازه بیشتر بکوشد، بیشتر مجرا می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین هنرهای رسول گرامی اسلام همین بود که از عالی‌ترین ارتفاعات عالم تا عمق عالم مجرای بهترین نعمات شد. مهم‌ترین این نعمات که حاصل بعثت نبوی بود، نعمت قرآن و عترت بود؛ لذا در آیۀ67 سورۀ مائده می‌فرماید «آنچه از مجرای پروردگارت بر تو نازل شده ابلاغ کن؛ یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْكَ مِنْ رَبِّكَ.»
منبع:تسنیم