دو نقطه اشتراک بعثت نبوی با قیام مهدوی

عقیق:با بعثت نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله، تحول عظیمی در نظام عالم و در مسیر پیشبرد اهداف و برنامه‌های الهی به سمت تحقق تمدن اسلامی رخ داد. این حرکت در وهله اول در بستر جغرافیاییِ جزیرةالعرب و در مرحله بعد و در حالتی محدودتر، به سایر نقاط دنیا تسری یافت. اما آنچه اهمیت دارد، ظهور و بروز کامل این تمدن در پهنه عالم است که طبق آموزه‌های قرآن و روایات، با ظهور امام عصر عجل الله تعالی فرجه رخ می‌دهد.  با این منظر، بعثت رسول خدا، تداوم و ختم‌دهنده رسالت‌های پیشین رسولان الهی در مسیر بسترسازی تمدن الهی در آخرالزمان بود. قبل از رحلت پیامبر اسلام، تداوم بعثت، به اذن الهی بر عهده امیرالمؤمنین علیه‌السلام و فرزندان مطهر ایشان قرار گرفت که نقطه آغازش، در روز عید غدیر بود تا به این ترتیب بشریت با دو ثقل قرآن و عترت به‌سوی تحقق برنامه‌های الهی رهنمون شود. 

امام صادق علیه‌السلام در بخش‌هایی از دعای ندبه، پس از آنکه به صورت مختصر به ماجرای رسولان الهی به ویژه اولوا العزم اشاره می‌کنند، به مبعث پیامبر اسلام و اهداف بعثت می‌پردازند. در این فرازها می‌خوانیم:

«... کانَ کَمَا انْتَجَبْتَهُ سَیِّدَ مَنْ خَلَقْتَهُ، وَصَفْوَةَ مَنِ اصْطَفَیْتَهُ، وَأَفْضَلَ مَنِ اجْتَبَیْتَهُ، وَأَکْرَمَ مَنِ اعْتَمَدْتَهُ، قَدَّمْتَهُ عَلَىٰ أَنْبِیائِکَ وَ بَعَثْتَهُ إِلَى الثَّقَلَیْنِ مِنْ عِبادِکَ، وَأَوْطَأْتَهُ مَشارِقَکَ وَ مَغارِبَکَ، وَسَخَّرْتَ لَهُ الْبُراقَ، وَعَرَجْتَ بِرُوحِهِ إِلَىٰ سَمائِکَ، وَ أَوْدَعْتَهُ عِلْمَ مَا کانَ وَمَا یَکُونُ إِلَىٰ انْقِضاءِ خَلْقِکَ، ثُمَّ نَصَرْتَهُ بِالرُّعْبِ، وَحَفَفْتَهُ بِجَبْرَئِیلَ وَمِیکائِیلَ وَالْمُسَوِّمِینَ مِنْ مَلائِکَتِکَ، وَ وَعَدْتَهُ أَنْ تُظْهِرَ دِینَهُعَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ»

و او چنانکه تو او را به رسالت برگزیدى، سید و بزرگ خلایق بود. سرور مخلوقاتت و برگزیده برگزیدگانت و برترین انتخاب شدگانت و گرامی‌ترین معتمدانت، او را بر پیامبرانت مقدم کردی و بر جنّ و انس از بندگانت مبعوث کردی و مشرق‌ها و مغرب‌هایت را زیر پایش گذاردی و بُراق را برایش به کار گرفتی و آن شخصیت بزرگ را به آسمانت بالا بردی و علم آنچه بوده و خواهد بود تا انقضای آفرینشت را به او سپردی، سپس او را با فرو انداختن هراس در دل دشمن یاری دادی و به جبرائیل و میکائیل و نشان‌داران از فرشتگانت احاطه کردی و به او وعده دادی که دینش را بر همه دین‌ها پیروز کردی گرچه مشرکان را خوش نیاید. (اشاره به آیه33 توبه) 

این فراز از دعا حاکی از آن است که پیامبر به عنوان برترین خلایق در بین انبیاء و رسولان، به رسالت مبعوث شد و هر آنچه به ایشان عطا شد، در مسیر تحقق وعده‌های خدا، از عصر ظهور تا قیامت را در بر می‌گیرد، آنجا که فرمود  «أَوْدَعْتَهُ عِلْمَ مَا کانَ وَمَا یَکُونُ إِلَىٰ انْقِضاءِ خَلْقِکَ»؛ یعنی علم آنچه بوده و خواهد بود تا انقضای آفرینشت را به او سپردی؛ و نیز فرمود «وَ وَعَدْتَهُ أَنْ تُظْهِرَ دِینَهُعَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ»؛ یعنی به او وعده دادی که دینش را بر همه دین‌ها غلبه دادی گرچه مشرکان را خوش نیاید.

جالب است که خود پیامبر گرامی اسلام این آیه را در خطبه غدیر آنجا که قصد معرفی امام مهدی عجل الله تعالی فرجه و برنامه ایشان را دارند، اینگونه رمزگشایی می‌کنند: «بدانید که آخرین امامان، مهدی قائم از ماست؛ آگاه باشید که او غالب بر ادیان است؛ اَلا اِنَّ خاتَمَ الاَئِمَّهِ مِنَّا القائِمُ المَهدِیُّ، اَلا اِنَّهُ الظّاهِرُ عَلَی الدّینِ».  امام کاظم علیه‌السلام همچنین دربارۀ این فراز از آیۀ نهم سورۀ صف «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ» فرمود یُظْهِرُهُ عَلَی جَمِیعِ الْأَدْیَانِ عِنْدَقِیَامِ الْقَائِمِ در اینجا امام بیان می‌دارند که غلبۀ دین‌الحق بر تمام ادیان هنگام قیام قائم صورت می‎گیرد. بعد این جریان را به این فراز از آیۀ قبل ارجاع داده، می‌فرمایند یَقُولُ اللَّهُ وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَایَةِ الْقَائِمِ.  یعنی برنامه تام شدن نور خدا با ولایت قائم (عج) حاصل می‌شود.

نکته‌ای که در این فراز از دعا جلوه می‌کند، مسئله نصرت با رعب (نَصَرْتَهُ بِالرُّعْبِ) و بهره از امدادهای غیبی همچون ملائک از جبرئیل و میکائیل و نیز نامداران از ملائک به عنوان ابزارهای تحقق وعده‌های خداست (وَ حَفَفْتَهُ بِجَبْرَئِیلَ وَ مِیکائِیلَ وَ الْمُسَوِّمِینَ مِنْ مَلائِکَتِکَ). ما این دو مسئله را در ماجرای امام عصر عجل الله تعالی فرجه هم می‌بینیم. از أبى حمزه ثمالى روایت شده که گفت: شنیدم امام باقر علیه‌السلام می‌‏فرماید «هر گاه قائم آل محمد خروج کند، بدون شک خداوند با ملائکه مسوّمین و مردفین و منزلین و کروبیّین‏ و (مقوله‌ی) «رعب» به فاصله یک ماه مسیر، در پیشاپیش او و پشت سرش و از راستش و از چپش و فرشتگان مقرّب در برابرش خواهند بود. لَوْ قَدْ خَرَجَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ ع لَنَصَرَهُ اللَّهُ بِالْمَلَائِکَةِ الْمُسَوِّمِینَ وَ الْمُرْدِفِینَ وَ الْمُنْزَلِینَ وَ الْکَرُوبِیِّینَ یَکُونُ جَبْرَئِیلُ أَمَامَهُ وَ مِیکَائِیلُ عَنْ یَمِینِهِ وَ إِسْرَافِیلُ عَنْ یَسَارِهِ وَ الرُّعْبُ یَسِیرُ مَسِیرَةَ شَهْرٍ أَمَامَهُ وَ خَلْفَهُ وَ عَنْ یَمِینِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ وَ الْمَلَائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ حِذَاه‏. (الغیبة للنعمانی، ص234)

منبع:تسنیم