۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۳ : ۱۰
عکس|
کاری که اولین شهید محراب درباره اربعین سال ۶۱ هجری کرد
شهید آیت‌الله قاضی طباطبایی با استنادات فراوان، سعی کرد بازگشت اهل بیت (ع) به کربلا در اربعین سال ۶۱ هجری قمری را اثبات کند. تمام تلاش‌ها و تحقیقات او در قالب کتابی با عنوان «تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سید الشهداء(ع)» شد.
عقیق: سیدمحمدعلی قاضی در سال ۱۲۹۳ در تبریز متولد شد. وی پس از تحصیلات ابتدایی برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه قم رفت و از آیات عظام، گلپایگانی، حجت، صدر، بروجردی و امام خمینی (ره) درس آموخت. در سال ۱۳۲۸ راهی حوزه علمیه نجف اشرف شد و در درس آیات عظام، حکیم، عبدالحسین رشتی، میرزا باقر زنجانی، بجنوردی و علامه محمد حسین کاشف الغطاء شرکت کرد و در سال ۱۳۳۱ مجدداً به تبریز بازگشت.
شهید آیت‌الله سید محمدعلی قاضی طباطبایی اولین شهید محراب
قاضی طباطبایی بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب از طرف امام به سِمَت امام جمعه تبریز منصوب شد و اولین نماز جمعه را در این شهر بزرگ برپا کرد. او همچنین کمیته‌های انقلاب اسلامی آذربایجان شرقی و غربی را تشکیل داد و نقش زیادی در راه‌اندازی استانداری‌ها، فرمانداری‌ها و ادارات استان ایفا کرد. مرحوم قاضی همچنین زحمات زیادی برای رسیدگی به محرومان و مستضعفین متحمل شد.
مراسم تشییع پیکر آیت‌الله قاضی طباطبایی در تبریز
۱۰ آبان سالروز شهادت اولین شهید محراب
او در ۱۰ آبان ۱۳۵۸ مصادف با عید قربان، نماز عید را اقامه کرد و در همان روز، بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء در راه مراجعت به منزل توسط یکی از اعضاء گروهک فرقان در خیابان مورد حمله قرار گرفت و در ۶۵ سالگی به شهادت رسید. او به اولین شهید محراب لقب گرفت. به بهانه سالروز شهادت آیت‌الله قاضی طباطبایی، خاطرات و روایت‌هایی از شهید محراب را می‌توانید اینجا بخوانید.
شهید آیت‌الله سید محمدعلی قاضی طباطبایی اولین شهید محراب
در این مطلب به یکی از آثار تألیفی این شهید می‌پردازیم: «تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهداء (ع)». کتابی که به زبان فارسی با موضوع بازگشت اهل بیت امام حسین(ع) به کربلا پس از واقعه عاشورا و به اسارت رفتن در شام منتشر شد. قاضی طباطبایی با بیان اقوال مختلف و استنادات فراوان، سعی کرده بازگشت اهل بیت (ع) به کربلا در روز اربعین سال ۶۱ هجری قمری را اثبات کند. این مسئله که اهل بیت (ع) در چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) به کربلا آمده‌اند یا نه، محل اختلاف عالمان دینی و پژوهشگران تاریخ تشیع بوده است.
تا قرن هفتم هجری، شبهه و اشکالی در ورود اهل بیت (ع) در روز اربعین به کربلا نبود
قاضی طباطبایی در مقدمه کتاب، روز اربعین سیدالشهداء در میان شیعه را که ۲۰ صفر است، دارای شهرت بسیار می‌داند و معتقد است عموماً آن را روز ورود اهل‌بیت (ع) پس از خلاصی از اسارت شام به کربلا می‌دانند که زیارت مخصوصی از ائمه برای آن روز وارد شده است.
کتاب تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهداء (ع)
وی تصریح می‌کند که از علمای امامیه تا قرن هفتم هجری، شبهه و اشکالی در این موضوع (روز ورود اهل‌بیت به کربلا) دیده نشده و اول کسی که شبهه کرده، غیر از سید رضی‌الدین علی بن طاووس در کتاب اقبال نیست.
چه کسی پافشاری داشت که بازگشت اهل بیت (ع) کذب است
مؤلف تلاش کرده با بهره‌گیری از آثار عالمان شیعه اثبات کند که کاروان امام حسین (ع) در همان اربعین اول حضرت سیدالشهدا (ع) وارد کربلا شده است. آیت الله قاضی می‌نویسد: «کسی که در این اواخر بسیار پافشاری در شبهه و اشکال راجع به اربعین کرده و اصرار بر آن ورزیده، عبارت از علامه متبحر محدث حاج میرزا حسین نوری صاحب کتاب مستدرک الوسائل است که در کتاب خود «لؤلؤ و مرجان» هرچه می‌توانسته خواسته موضوع آمدن اسرای اهل بیت (ع) را در اربعین اول سال ۶۱ قمری نفی نماید، بلکه همت داشته که از محالات بشمارد و بعد از وی شاگردانش به استاد خودشان که در این‌گونه امور و امثال آن پا فراتر می‌گذارند و شدت پیدا می‌کنند و از روی تعصب استاد و شاگردی در این صدد می‌شوند که ادعای استاد را به مرحله واقعی و حقیقت برسانند؛ موضوع اربعین اول را که اسراء اهل بیت (ع) به کربلا آمده باشند از اکاذیب شمرده و آن دیگری آن را افسانه و از اساطیر به حساب آورده‌اند».
از راست علامه سید محمد حسین طباطبایی-شهید آیت الله قاضی طباطبایی
محدث نوری از جمله کسانی است که بازگشت اهل بیت(ع) را در همان اربعین بعید شمرده و اشکالات هفت‌گانه‌ای در این موضوع مطرح کرده است. قاضی طباطبایی، همه این اشکال‌ها را در حد «استبعاد» می‌داند که دلیلی بر محال بودن این زیارت در اربعین نمی‌شود و با ۱۷ دلیل به همه آن‌ها پاسخ داده است.
بررسی شیوه‌های عزاداری در مناطق و دوره‌های مختلف
وی سپس در مقام پاسخ به شبهات محدث نوری برآمده و به اشکالات او پاسخ می‌گوید. در این کتاب، سلسله مباحث حاشیه‌ای و استردادی هم وجود دارد، مانند: «سیری در حوادث کربلا و سفر امام حسین (ع) به این سرزمین و سفر اهل بیت به کوفه و شام، بحث در مورد مدفن حضرت زینب در شام، شرح حال عطیه عوفی و جابر بن عبدالله انصاری، برخی مطالب مجعول یا نقل‌های ضعیف در منابع ضعیف، رد برخی شبهات تاریخی، نمونه‌هایی از شیوه‌های عزاداری برای سیدالشهدا(ع) در مناطق و دوره‌های مختلف.»
دیدار مردم تبریز با شهید آیت الله سید محمدعلی قاضی طباطبایی در منزل وی بعد از آزادی ایشان از زندان
نسخه اصلی کتاب که با دستخط شهید قاضی در کتابخانه شخصی آن عالم نگهداری می‌شود، بیش از هزار صفحه دارد. چاپ اول این اثر در ربیع الاول سال ۱۳۹۳ هجری قمری مطابق با فروردین ۱۳۵۲ در چاپخانه میهن تبریز به چاپ رسید و پس از آن، کتاب از سوی سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به چاپ رسیده است.
پیام تسلیت امام خمینی در پی شهادت قاضی طباطبایی
زمانی که قاضی طباطبایی به شهادت رسید، امام خمینی (ره) پیامی به این شرح صادر کردند: «با کمال تأسف ضایعه ناگوار شهادت عالم مجاهد، حجت‌الاسلام و المسلمین آقای حاج سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی رحمت الله علیه را به عموم مسلمانان متعهد و علمای اعلام مجاهد و مردم غیور و مجاهد آذربایجان و خصوص بازماندگان این شهید سعید تسلیت عرض و از خداوند متعال صبر انقلابی برای مجاهدین راه حق و اسلام خواستارم.
ملت عزیز برومند ایران و آذربایجان غیرتمند عزیز باید در این مصیبت‌های بزرگ که نشانه شکست حتمی دشمنان اسلام و کشور و عجز و ناتوانی و خودباختگی آنان است، هرچه بیشتر مصمم و در راه هدف اعلای اسلام و قرآن مجید بر مجاهدت خود افزوده و از پای ننشینند تا احقاق حق مستضعفین از جباران زمان بنمایند.
عزیزان من! در انقلابی که ابرقدرت‌ها را به عقب رانده و راه چپاولگری آنان را از کشور بزرگ بسته است، این ضایعات و ضایعات بالاتر اجتناب ناپذیر است. ما باید از کنار این وقایع با تصمیم و عزم و خونسردی بگذریم و به راه خود که راه جهاد فی سبیل الله است، ادامه دهیم. شهادت در راه خداوند و زندگی افتخارآمیز ابدی و چراغ هدایت برای ملت‌هاست.»
پیکر این شهید در مسجد مقبره تبریز به خاک سپرده شد.
شهید طباطبایی در دیدار با امام خمینی (ره) پس از آزادی از حبس ـ سال ۱۳۴۳ قم
منبع:فارس
گزارش خطا
