۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۹ : ۲۰
چرا هلالی هیأتش را به ملتهب‌ترین محله تهران برد؟
رضا هلالی مداح اهل‌بیت (ع) می‌گوید: تکیه‌گاه آقا مرتضی علی(ع) در کنار بوستانی بنا شده که در روزهای نخست شاید حدود ۳۰۰ جوان حتی در سنین پایین ۱۵ سال مشغول مصرف مواد مخدر بودند و این افراد، آسیب‌های بسیاری برای منطقه داشتند.
عقیق:امیرحسین کسائی: شیوع ویروس کرونا در کشور و نیاز به حضور گروه‌های مردمی برای کمک‌رسانی بار دیگر ظرفیت عظیم هیأتی‌ها برای خدمات‌رسانی اجتماعی را بیش از پیش نشان داد. هیأت‌های سراسر کشور همچون گذشته در مواقع وقوع بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله بسیج شدند و به تولید ماسک، شیلد و گان برای کادر درمانی و تهیه سوپ، بسته‌های میوه و آبمیوه برای بیماران و همچنین ضدعفونی سطوح و معابر عمومی پرداختند. از جمله آن‌ها، هیأت‌الرضا (ع) بود که همچون گذشته که پیش‌قراول ارائه خدمات اجتماعی به مردم بود، وارد عرصه میدان شد و ابتدا به ضدعفونی سطوح عمومی در مناطق جنوبی شهر تهران پرداخت و این روزها نیز در حال تهیه بسته‌های میوه برای بیماران و کادر درمانی است.
این فعالیت‌ها، فرصتی شد تا با عبدالرضا هلالی مداح هیأت‌الرضا (ع) که متولد سال ۶۰ است، گفت‌وگویی داشته باشیم و به تشریح ظرفیت‌های خدمات اجتماعی هیأت‌ها بپردازیم. ضمن این‌که گریزی نیز به نوحه‌خوانی‌هایش داشته باشیم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
هیأت‌ها نسبت به اتفاقات کشور باید حساس و دغدغه‌مند باشند
وظیفه یک هیأت و محفل اهل بیت (ع) صرفاً در برگزاری جلسات مذهبی و تعظیم شعائر اسلامی خلاصه می‌شود؟
وظایف یک هیأت تنها منوط به برگزاری جلسه عزاداری در شهادت و یا جشن در میلاد ائمه اطهار (ع) نیست؛ بلکه نگاه من این است که در مشکلات و بحران‌ها، هیأت‌ها باید بازوی مملکت و مردم باشند؛ یعنی در کنار تعظیم شعائر، هیأت‌ها نسبت به اتفاقات کشور باید حساس باشند.
از سال‌های پیش، آغاز این حرکت در هیأت‌الرضا (ع) صورت گرفت و همواره تلاش کردیم با این فعالیت‌ها نگاه مردم را هم به هیأت‌ها تغییر دهیم. بسیاری شاید بگویند صِرف عزاداری و بر سر و سینه زدن چه فایده‌ای دارد؟ ما نشان دادیم هیأت‌ها می‌توانند کمک‌حال مردم باشند و در مسیر رفع گرفتاری‌های آنان تلاش کنند.
دلیل انتقال جلسات هیأت‌الرضا (ع) به خیابان هرندی
برنامه‌های خدمات اجتماعی هیأت‌الرضا (ع) در چه حوزه‌هایی صورت می‌گیرد؟
هیأت‌الرضا (ع) محل برگزاری جلسات خود را در دهه سوم فعالیت، به خیابان شوش و هرندی منتقل کرد؛ زیرا در این منطقه، قشر آسیب‌پذیر بسیاری وجود دارد. ما تلاش کردیم با حضور در این منطقه کمک‌حال مردم شویم. مردم در این محله‌ها مشکلات خاصی دارند که همگان مطلع هستند، جوانان هیأت تمام توان خود را برای رفع آسیب‌های اجتماعی این منطقه اعم از معتادان، خانواده‌های بی‌سرپرست و ... به کار بسته‌اند.
نگاه مردم به هیأت‌ها را برای رفع مشکلات و گرفتاری‌هایشان باید تغییر دهیم
محل برگزاری جلسات هیأت با نام تکیه‌گاه آقا مرتضی علی (ع) در خیابان شوش واقع شد. چرا نام تکیه‌گاه برای آن انتخاب شد؟
نام این حسینیه را تکیه‌گاه قرار دادیم؛ چون بنا داریم به معنای واقعی، تکیه‌گاهی برای مردم این منطقه باشد. معتقدم هیأت و مداح باید نسبت به مردم و به خصوص ساکنان اطراف حسینیه، دغدغه داشته باشند. با همین روحیه وارد این منطقه شدیم و تلاش کردیم تا مردم آن از احداث تکیه‌گاه استقبال کنند، اما این کار، زمانی رخ می‌دهد که هیأت نسبت به مشکلات محله دغدغه داشته باشد. هیأت برای رفع نیازهای مختلف مردم این منطقه با فعالیت‌هایی همچون تهیه بسته‌های غذایی، کمک‌رسانی‌هایی داشته است. همچنین در حال نام‌نویسی از تمام مردم این منطقه با جزییاتی شامل تعداد خانوار، بیماری‌ها، نیازمندی‌ها و ... هستیم و تلاش می‌کنیم به اندازه توان مشکلات آنان را برطرف کنیم.
این هیأت در کنار بوستانی بنا شده است که در روزهای نخست شاید حدود ۳۰۰ جوان حتی در سنین پایین ۱۵ سال مشغول مصرف مواد مخدر بودند و این افراد، آسیب‌های بسیاری برای منطقه داشتند. گفتیم این جوانان هم بچه شیعه‌های کشور امام زمان (عج) هستند؛ بنابراین اصرار کردیم تا تکیه‌گاه را اینجا بنا کنیم. من در دهه سوم فعالیت خود، بنا دارم به فعالیت‌های اجتماعی بپردازم. در دوران گذشته تربیت نیرو در حد وسع و توان داشتیم و امروز باید به فعالیت‌های اجتماعی بپردازیم. در گذشته امکان لازم را نداشتیم و با سختی و کمک‌های مردمی این تکیه‌گاه را بنا کردیم.
در فواصل ساخت این تکیه‌گاه، یک درمانگاه دندانپزشکی در منطقه ایجاد کردیم و دندان‌های تمام اهالی این منطقه و حتی معتادان را درمان کردیم. افرادی که درگیر اعتیاد هستند، عمدتاً دچار مشکلات بسیاری از لحاظ دندان هستند و برای درمان نیز به سهولت، امکان مراجعه به پزشک ندارند، لذا در گام اول برای خدمت‌رسانی‌ها، درمان دندان‌ها را آغاز کردیم.
در این تکیه‌گاه که به مرور تکمیل خواهد شد، درمانگاهی برای اهالی محله تعبیه شده است که مخصوص دندانپزشکی است. همچنین باتوجه به آسیب‌پذیر بودن منطقه در حوزه حقوقی و قضایی و روحی و روانی، بنا داریم روانپزشک و حقوق‌دان داشته باشیم و به‌صورت رایگان به افراد مشاوره دهیم و در فضای تکیه‌گاه نیز تنور نانوایی ایجاد شده است تا هرروز طی یک بازه زمانی، نان رایگان به دست افراد این محل بدهد. بنا داریم اگر توان ما اجازه دهد، روزانه اینجا سفره پهن کنیم و کارتن‌خواب‌ها روزانه برای صرف غذا در این محل حضور پیدا کنند. برای جذب مردم به این هیأت، تلاش کردیم المان‌های مورد علاقه آنان را در فضای تکیه‌گاه قرار دهیم. مردم این منطقه به امیرالمومنین (ع) علاقه بسیاری دارند؛ پس نام این مکان را به نام ایشان مزین کردیم که حتی در طول روز اهالی با مشاهده آن سلامی به حضرت می‌دهند و تمثال ایشان را در فضای تکیه‌گاه قرار دادیم و باتوجه به علاقه مردم علامتی نیز تعبیه کردیم که همگی موجب قرابت مردم محل با فضای تکیه‌گاه شده است.
باید تلاش کنیم تا نگاه مردم به هیأت‌های مذهبی تغییر کند و تنها تصور بر این نباشد که هیأت محل برگزاری جلسه مذهبی و توزیع نذری است؛ بلکه بدانند که هیأت‌ها دغدغه مردم را دارند و در این مجالس، علاوه بر روضه و سینه‌زنی، رفع مشکلات مردم نیز رقم می‌خورد. اگر فردی شب عید گرفتار شد، دَرِ این تکیه‌گاه را بزند و فرضاً برنج و گوشت دریافت کند.
تمام خیرها و کمک‌ها از کنار روضه و سینه‌زنی به مردم می‌رسد
همیشه در ایام منتهی به محرم و اربعین برخی اعلام می‌کنند، با وجود این همه نیازمند چرا برای روضه و هیأت هزینه می‌شود، به این افراد رسیدگی کنید! امروز هیأتی‌ها نشان دادند که توامان در حال پرداختن به این دو حوزه هستند. آیا منافاتی میان هزینه‌کرد برای نیازمندان و روضه وجود دارد؟
تعظیم شعائر جای خود را دارد، اما باید بدانیم تمام خیرهایی که به مردم می‌رسد از کنار این روضه‌ها و سینه‌زدن‌ها است. در زمانی که در این تکیه‌گاه جلسه برگزار می‌شود، ما بانی برای فعالیت‌های خیرخواهانه خود پیدا می‌کنیم یا مردم کمک‌رسانی می‌کنند. تعظیم شعائر باید با قدرت ادامه داشته باشد و کمک‌رسانی به نیازمندان در کنار آن دنبال شود؛ زیرا نگاه امام حسین (ع) و سیره اهل بیت (ع) نیز بر دستگیری از نیازمندان بوده است و ایشان دوست دارد، هیأتی‌ها گره‌ای از زندگی نیازمندان باز کنند؛ وگرنه گریه و عزاداری که البته براساس سخن بزرگان جای خود را دارد، باید خروجی داشته باشد و فرد از این مجالس باید ادب، گذشت، ایثارگری و این کمک‌رسانی‌ها را بیاموزد.
هیأت‌ها با جوانان خود یک ظرفیت بالقوه برای کشور هستند
ظرفیت هیأت‌های مذهبی برای خدمات‌رسانی اجتماعی به مردم در چه حوزه‌هایی است؟ آیا صرف توزیع اقلام و ... توان و ظرفیت هیأت‌هاست؟
در زمان سیل و زلزله‌های اخیری که در کشور اتفاق افتاد، هیأتی‌ها و جهادی‌ها ظرفیت‌های خود را نشان دادند و پای کار رفتند و امروز نیز با شیوع ویروس کرونا در حال خدمت‌رسانی هستند. بعد از شیوع این ویروس، هیأت‌الرضا (ع) جزو اولین‌ها بود که جلسات را لغو کرد و تلاش کردیم، تمرکز و توان هیأت را روی کمک به جامعه پزشکی صرف کنیم و در این زمینه به تولید ماسک، گان، مواد ضدعفونی‌کننده، شیلد و ضدعفونی کردن معابر و سطوح عمومی پرداختیم. از سوی دیگر نیز برای کمک به سلامتی بیماران و کادرهای درمانی نیز تهیه بسته‌های میوه شامل سیب، پرتقال و موز در دستور کار قرار گرفت که هرشب ۱۰۰۰ بسته میوه تهیه و به بیمارستان‌ها ارسال می‌شود.
هیأت‌ها با بهره‌گیری از جوانان محلات، امروز یک ظرفیت استثنایی در کشور هستند که باید به این توان جهت دهیم. در راستای کمک به مردم و امروز کمک به جامعه پزشکی کشور به کار گیریم. طی نامه‌ای اهالی هیأت برای خدمت‌رسانی به مسئولین اعلام آمادگی کردند و امروز نیز از همین تریبون اعلام می‌کنم، آماده کمک‌رسانی در هر زمینه‌ای هستیم. جبهه سابق برای هیأتی‌ها دفاع از مرز و حرم‌های اهل بیت (ع) بود که جوانان هیأتی پای کار رفتند و عاشقانه به دفاع پرداختند. البته تهمت‌های بسیاری نیز نصیب آنان شد و مظلومانه شهید شدند. امروز نیز جبهه در حوزه مقابله با آسیب‌های اجتماعی و این ویروس منحوس است که باز هم همچون گذشته هیأتی‌ها سینه خود را سپر کردند و قول می‌دهند در تمام مشکلات پیشاپیش مردم حرکت کنند. برگزاری جلسات هیأت‌ها و جمع شدن جمعیت‌ها برای این روزهاست که اگر کشوری دچار مشکل و آسیبی شد با بهره‌گیری از این جوانان به میدان بیاییم و کمک‌رسان مردم باشیم. این سیره امام حسین (ع) و اهل بیت (ع) که اگر امروز بودند، قطعا برای کمک به مردم تلاش می‌کردند.
اگر هیأت‌ها به سمت خدمات اجتماعی حرکت کنند، گره بزرگی در کشور باز خواهد شد
یکی از بال‌های خدمات اجتماعی هیأت‌ها، خیریه‌هایی است که ذیل آن‌ها ایجاد می‌شود. خیریه بهشت امام حسن هیأت‌الرضا (ع) چه خدمات و فعالیت‌هایی دارد؟
این خیریه از سال ۸۶ تاسیس شد و از ابتدای فعالیت به تهیه جهیزیه برای دختران نیازمند و تهیه اقلام غذایی برای خانواده‌‌ها می‌پرداخت که با گذشت زمان، دایره فعالیت‌ها افزایش پیدا کرد و به خدمت‌رسانی به شهدای مدافع حرم افغانستانی پرداختیم. تمام این افراد را شناسایی کردیم و در موضوعاتی مانند اجاره و رهن خانه، تهیه مواد غذایی، تحصیل فرزندان شهدا، درمان بیماری‌ها و ... خدمت‌رسانی کردیم.
در این خیریه خانواده‌های نیازمند را شناسایی کردیم و در طول ماه تأمین ارزاق آن‌ها را در دستور کار داریم. برای ابتدای ماه رمضان تلاش داریم تا برای خانواده‌های آبرومندی که در این ایام به هر دلیلی، کسب‌وکار آن‌ها تعطیل بوده است، بسته‌های ارزاق آماده و به نیت امام رضا (ع) میان آنان توزیع کنیم. هیأت‌ها بستر و ظرفیتی دارند که نباید هرز برود. این جوانان عاشق امام حسین (ع) هستند و باید به نحو احسن از آن استفاده کرد. اگر در کشور تمام جلسات مذهبی به مسائل اجتماعی توجه کنند، گره بزرگی از کشور باز خواهد شد.
جلساتی که باری از دوش حاج قاسم سلیمانی برداشت
هیأت‌الرضا (ع) از پیشگامان برگزاری جلسات گرامیداشت برای مدافعان حرم بود که مورد عنایت مقام معظم رهبری نیز قرار گرفت. از روند برگزاری این جلسات برایمان بگویید.
در دهه دوم فعالیت هیأت، نگاه ما براساس فرموده مقام معظم رهبری به سمت مقاومت اسلامی سوق پیدا کرد و در سال ۹۲ برای بزرگداشت شهدای عراق و سوریه، اجتماعی ایجاد کردیم و نام مدافعان حرم بر آن نهادیم که البته در برنامه‌های اول با استقبال مردم روبرو نشد؛ چون شناخته شده نبود، اما ادامه دادیم تا ۱۹ اجتماع مدافعان حرم برگزار شد که موجب حرکت هیأت‌های دیگری به سمت این جلسات در شهرستان‌های دیگر شد. زمانی‌که مقام معظم رهبری در سخنان خود به مدافعان حرم اشاره کردند، مهر تأئیدی بر این اقدامات خورد.
حاج قاسم سلیمانی نیز از برگزاری این جلسات خوشحال و راضی بود و در جایی فرموده بود: برگزاری این جلسات مدافعان حرم، باری از دوش ما برداشته است. در روند برگزاری این اجتماعات، مجالس بزرگداشتی برای شهدای افغانستانی برگزار شد که ابتدای نیز این جلسات با استقبال مردم همراه نشد، اما ادامه دادیم تا رونق گرفت و بعدها برای شهدای پاکستانی نیز برگزار کردیم و در نهایت نیز جلسه‌ای برای بزرگداشت حاج قاسم سلیمانی، فرمانده مدافعان حرم برگزار کردیم.
برنامه‌های دیگری همچون بدرقه فاطمه (س) نیز توسط هیأت‌الرضا (ع) اجرایی شد که تاکنون ۱۵ اجتماع با این عنوان در تهران برگزار شده و موجب شده است که در شهرستان‌های دیگر نیز هیأت‌ها در ایام شهادت حضرت زهرا (س) دسته عزاداری به خیابان بیاورند و تجمعات گسترده‌ای برپا کنند. برنامه‌ریزی‌های هیأت براساس فرموده‌های مقام معظم رهبری است و همواره تلاش کردیم، مطالبات و منویات ایشان در هیأت اجرایی شود.
روزهای دهه ۷۰ برایم ماندگار و غیرقابل تکرار است
سبک مداحی‌های شما در اواخر دهه ۷۰ تحولی در روند مرثیه‌خوانی ایجاد کرد که هنوز نوحه‌های آن زمان در اذهان و خاطرات بسیاری از هیأتی‌های کشور باقی مانده است. روند شکل‌گیری این نوحه‌ها چگونه بود و کدام نوحه بیشتر به دل خود شما نشست؟
در آن زمان، سبک گفتن مانند امروز مرسوم نبود و بسیاری از اشعار مانند نوحه «بین همه عشق‌های دنیا» از کتاب‌ها و اتفاقات پیرامونی انتخاب می‌شد و سبکی نیز وجود نداشت و یا نوحه مانند «مثل تموم شهدا به کام من عسل بذار» اشعاری بود که بدون سبک تولید شد، اما با شور و حال جوانان هیأت، به آثار ماندگاری تبدیل شد. روزهای بسیاری خوبی برای من بود که امکان توصیفش برایم نیست و قطعاً غیرقابل تکرار خواهد بود.
بسیاری از آن نوحه‌ها را دوست دارم. نوحه «پابرهنه‌ها بریم کرببلا» برای پیاده رفتن به کربلا خوانده شد که سال ۸۲ بعد از سقوط صدام، پیاده به سمت کربلا حرکت کردیم و شعرش را در کربلا یکی از دوستان سرود که بسیار هم مورد توجه قرار گرفت؛ چون آن زمان بسیاری پابرهنه به زیارت می‌رفتند.
در آن دوران نوحه دیگری نیز خواندم با این مضمون که «نیمه شبه و خلوته تموم شهر کربلا... بعد یک روز باشکوه...خوابن همه مسافرا» که شکل‌گیری این نوحه به این صورت بود که در روز میلاد امیرالمومنین (ع) در کربلا حضور داشتیم و بعد از یک روز پرهیاهو و شلوغ، در نیمه‌های شب تمام زائران در بین‌الحرمین خوابیده بودند و شعر این نوحه همان زمان سروده شد و من خواندم. بخشی از شعر آن اینگونه بود:
نیمه شبه و خلوته تموم شهر کربلا
بعد یه روز باشکوه خوابن همه مسافرا
اما دل خراب من بازم شده مست
یکی تو گوش من می‌گه امشب رو تو قدر بدون
تلاش کردم برای افراد غیرهیأتی تولیداتی داشته باشم
آثار استودیویی شما نیز بسیار مورد توجه قرار گرفت. ورود به این حوزه با چه هدفی بود و آیا از انجام آن پشیمان نیستید؟ چون مخالفت‌های بسیاری هم شد.
تصورم این بود همواره قشری در کشور وجود دارد که امام حسین (ع) و اهل بیت (ع) را دوست دارد، اما هیچ‌گاه صدای رضا هلالی را در قالب فضای هیأت نمی‌پسندد که بارها به من اعلام شده بود، نوحه‌ها را دوست دارند اما با فضای خاص نوحه‌های هیأتی‌ها نمی‌توانند ارتباط برقرار کنند. به همین خاطر در سال ۸۹ کار «من و دل کندن از دلبر محاله» را در قالب استودیویی خواندم که مورد توجه قرار گرفت و بعد از آن کار «ناحلة الجسم یعنی» برای شهادت حضرت زهرا (س) خوانده شد و پس از آن «ماه نیزه‌ها» را برای محرم اجرا کردم و هدف این بود که این آثار برای افرادی که با حال و هوای هیأت، نمی‌توانند ارتباط برقرار کنند، تولید داشته باشیم. من با این کارها موافقم. شاید هنوز هم برخی مخالف باشند، اما معتقدم که تاثیرگذار است.
مداحان جوان باید نگاهشان به حرف و کلام بزرگ‌ترها باشد
در زمینه صیانت از حوزه مداحی، آیا معتقدید نهادهایی مانند خانه مداحان و هیأت رزمندگان اسلام باید نقش‌آفرینی کنند یا بزرگ‌ترهای این حوزه باید مدیریت داشته باشند؟
بزرگ‌ترهای مداحی باید در این حوزه اثرگذار باشند. من همواره احترام ویژه‌ای برای بزرگ‌ترهای این حوزه به ویژه حاج منصور ارضی قائل بودم. مداحان جوان باید نگاهشان به حرف و کلام بزرگ‌ترها باشد و به خصوص افرادی که در این حوزه تازه وارد می‌شوند، باید احترام پیشکسوت‌ها را نگه دارند و به جامعه و مردم احترام گذارند و در رفتار و عمل خود توجه داشته باشند؛ زیرا مردم به این دستگاه و خیمه امام حسین (ع) نگاه ویژه‌ای دارند.
نوحه‌ای که هلالی را به مداحی علاقه‌مند کرد
روند مداحی شما چگونه آغاز شد و پای درس کدام اساتید نشستید؟
من سال ۷۲ با گوش دادن به نوار مداحی «مدینه شهر پیغمبر» حاج منصور ارضی عاشق مداحی و ذاکری برای اهل بیت (ع) شدم. البته آن زمان حمایت‌گر و دسترسی هم به حاج منصور نداشتم و با گوش دادن به همین نوارهای مداحی جلو رفتم. سال ۷۴ تمام شعرهایی که حاج منصور می‌خواند را با تاریخ، جزئیات دقیق و عین جملات می‌نوشتم و فردای آن روز در هیأت خودمان می‌خواندم. در این زمینه شهید عباس صابری که سال ۷۵ در تفحص شهدا به شهادت رسید و از پایه‌گذاران هیأت‌الرضا (ع) بود، بسیار برایم تاثیرگذار بود. بعد هم برای شهدا بسیار خواندم که برخی از من ایراد می‌گرفتند که مگر جبهه رفتی، اما من علاقه داشتم و از شهدا برکت گرفتم. حدود ۱۰ سال هر شب جمعه به زیارت شهدا در بهشت زهرا رفتم و هرچه دارم از این شهدای گمنام گرفته‌ام.
مداحان جوان در شورخوانی گزک به دست دشمنان ندهند
به عنوان کلام آخر توصیه‌هایی به مداحان جوان که شاید این روزها از نسل گذشته تنها شور خواندن را الگو گرفته‌اند، داشته باشید.
من جایگاهی ندارم که بخواهم توصیه‌ای داشته باشم، اما به مداحان جوان می‌گویم در مسیر ذاکری، زحمات بسیاری خیلی قبل‌تر از ما کشیده‌اند. مراعات فضای جامعه را داشته باشند و به افرادی که شور می‌خوانند می‌گویم حساسیت خود را بیشتر کنند؛ زیرا دشمن بی‌کار ننشسته است و از هر فرصتی برای ضربه زدن استفاده می‌کند. پس باید دقت داشته باشیم تا از نوع خواندن، اشعار و ... نکته‌ای را نگیرند و در راه ضربه زدن به جلسات استفاده نکنند. به خودم و مداحان جوان توصیه می‌کنم، اگر ما در این فضا هستیم، حاصل نگاه معصومین (ع) است. بنابراین به سخنان علما و بزرگ‌ترها توجه کنند و با اخلاص و عمل پاک خود راهگشای اتفاقات بزرگی باشند.
منبع:فارس
گزارش خطا
