شعار «کلنا عباسک یا زینب» ناله هیأتی‌ها بود

عقیق:حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان استاد حوزه و دانشگاه شب گذشته دوشنبه ۶ آبان‌ماه در برنامه تلویزیونی روایت هیأت که از شبکه افق سیما پخش شد با اشاره به جایگاه هیأت در نظام اندیشه دینی اظهار داشت: میان هیأت و مراسم اهل بیت (ع) تفاوت وجود دارد. البته بسیاری از مراسم‌ها در مناسبت‌های مختلف با عنوان هیأت برگزار می‌شوند، اما مصداق کامل هیأت، محفلی مومنانه و به صورت کانونی برای ارتباطات نزدیک است که مداوم مردم در آن حضور پیدا می‌کنند؛ در زمان عزا به عزاداری می‌پردازند و در زمان شادی نیز جشن می‌گیرند.

واژه تشکیلات برای هیأت ضعیف است

وی با بیان اینکه بسیاری از مراسم‌های بزرگ، هیأت محسوب نمی‌شوند، تصریح کرد: اگر خانواده را تشکیلات بدانیم، هیأت نیز تشکیلات است اما باید بدانیم ارتباطات در هیأت اینقدر رفیقانه و صمیمانه است که فراتر از تشکیلات است لذا واژه تشکیلات برای هیأت ضعیف است.

در هیأت روابط جایگزین ضوابط است!

پناهیان با اشاره به اینکه هیأت محفلی نظام‌مند است، تصریح کرد: ارتباطات موجود در هیأت نظام‌مند است البته برعکس نظام بروکراسی موجود است. ما در نظام اداری بنا داریم ضوابط را جایگزین روابط کنیم اما در هیأت روابط جای ضوابط را می‌گیرند البته نه روابط ظالمانه، حداقلی، باندی و تبعیض‌آمیز بلکه روابط حداکثری کمی و کیفی در هیأت برقرار است. در اداره افراد تحت نظارت و ضوابطی قرار می‌گیرند تا خطا نکند در حالی‌که در هیأت افراد خطاپوش یکدیگر و جبران‌کننده ضعف هم هستند.

نظام هیأت عکس تعاریف مارکس وبر است

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه هیأت دقیقاً در نقطه مقابل تعریف مارکس وبر درباره یک اداره و سازمان قرار دارد، تصریح کرد: در نظام اداری افراد براساس تشویق و مزد کار می‌کنند اما در هیأت کاملا موضوع متفاوت است.

وی با بیان اینکه هیأت در واقع یک نظام است، گفت: هیأت نظامی است که روزی خود را بر جهان تحمیل خواهد کرد و مردم جهان خواهند دریافت که نظام‌های موجود مقبول نیستند و کارایی لازم را ندارند و چاره‌ای جز پذیرش نظام هیأت ندارند. هیأت نظامی است که ناشی از رابطه اعضای یک امت با یکدیگر در اثر ارتباط با امام است.

روابط درون هیأت موجب رونق زندگی‌ها، سلامت خانواده و بهبود کسب‌وکار است

پناهیان اضافه کرد: هیأت محل ارتباط اعضای هیأت با اهل بیت(ع) نیست، زیرا اگر بنا باشد فردی با این ذوات مقدس ارتباط برقرار کند، می‌تواند به زیارت برود و یا تنهایی در منزل خود زیارت عاشورا بخواند و یا می‌تواند به شیوه‌های دیگری به اهل بیت(ع) توسل پیدا کند. زمانی‌که مومنین دور هم جمع‌ می‌شوند ما تکلیفی برای ارتباط آحاد علاقه‌مندان اهل بیت(ع) با یکدیگر داریم حتی این تکلیف به این صورت است که این افراد باید علاقه‌مند به یکدیگر باشند که در این صورت این افراد با یکدیگر زندگی می‌کنند و موجب رونق زندگی یکدیگر می‌شوند. ارتباط آن‌ها موجب سلامت خانواده‌ها و بهبود کسب و کار می‌شود.

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: جدای از رزق و روزی که خداوند در رفاقت مومنین مقدر می‌کند، این گردهمایی، آثار اجتماعی به عنوان یک گروه قوی نیز دارد و موجب می‌شود تا افراد، یکدیگر را بیدار و هوشیار کنند و با یکدیگر برای اقدامات اجتماعی مهم اعم از کمک‌رسانی در بحران‌ها و فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی که موجب تحول در جامعه می‌شود، همکاری کنند.

وی با بیان اینکه در هیأت یک شبکه ارتباطی و عاطفی عمیق پر از اعتماد و ایمان میان افراد با استعدادهای مختلف شکل می‌گیرد، گفت: پیامبر(ص) فرمودند: «إرْتَعوا فی ریاضِ الجنّةِ . قالوا : یا رسولَ اللّه ِ،وما رِیاضُ الجنّةِ ؟ قالَ : مَجالِسُ الذِّکرِ ؛ در باغ‌هاى بهشت گردش کنید. عرض کردند: اى رسول خدا ! باغ‌هاى بهشت چیست ؟ فرمود : مجالس ذکر» و بعد ایشان به ارتباط میان مومنین سفارش می‌کنند و خداوند نیز در قرآن وعده می‌دهد که میان مومنین مودت ایجاد کند.

تفاوت کارکردهای مسجد و هیأت

پناهیان با طرح این سوال که چرا این اتفاقات در مسجد رخ نمی‌دهد، گفت: اگر مسجد نیز کارکرد اصلی خود را پیدا کند این اتفاقات در آن مکان نیز رخ خواهد داد اما همواره تفاوت و فاصله‌ای میان مسجد و هیأت وجود دارد و آن همان فاصله‌ای است که میان زیارت اباعبدالله الحسین(ع) و زیارت خانه خدا وجود دارد. اصل، زیارت خانه خداوند است اما ثواب زیارت امام حسین(ع) بیشتر است، دلیل چیست؟ هر فردی تفاوت زیارت امام حسین(ع) با زیارت مکه مکرمه را تشخیص داد، می‌تواند تشخیص دهد، چرا باید هیأت داشته باشیم.

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: برخی از هیأت‌ها محل برگزاری مراسم خود را در مسجد قرار داده‌اند که در این حالت، مسجد در حال به تکامل رسیدن و دستیابی به جایگاه اصلی خود است. هیأت به این دلیل که شبکه‌ای ارتباطی و عاطفی و زمینه ایثارگری را پدید می‌آورد، افراد حاضر در آن با هم زندگی معنوی خواهند کرد.

حکومت با الگوگیری از هیأت می‌تواند به تمدن نوین اسلامی برسد

وی با اشاره به اینکه هیأت یک سبک زندگی معنوی است که در زندگی افراد تاثیرگذار است، گفت: هیأت این سبک زندگی را به قدری جلو می‌برد که شیوه حکمرانی را نیز تغییر می‌دهد. بنابراین شیوه حکمرانی می‌تواند از هیأت الگو بگیرد تا به تمدن نوین اسلامی دست یابد.

پناهیان با اشاره به دیگر کارکردهای فراعزاداری هیأت تصریح کرد: ما در تبیین هیأت به جایی نرسیدیم که به افراد بگوییم هیأتی شوند و یا خود یک هیأت تاسیس کنند و دوستان هم‌صنف و نزدیک به خود را در آن جمع کنند و اگر این کار را نکنند، غریب و تنها خواهند ماند. زمانی که فردی عضو یک هیأت است یا هیأتی را تشکیل دهد، زندگی‌اش متفاوت خواهد شد.

فواید هیأتی بودن یا تاسیس یک هیأت

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: هیأتی بودن در بخش‌های مختلف زندگی انسان اعم از تفریح و دید و بازدید اثر خواهد داشت و حتی بر زندگی فرزندان این افراد نیز تاثیرگذار است. ممکن است من در مجالس مختلفی برای سخنرانی حضور پیدا کنم اما اگر هیأتی نداشته باشم تا گوشه‌ای از آن بنشینم و یا در آن خدمتی داشته باشم، احساس غریبی خواهم کرد. اگر انسان محفل دوستانه‌ای نداشته باشد که در آن به زندگی معنوی بپردازد و فرصت خدمت داشته باشد، بسیاری از مواهب را از دست خواهد داد.

وی با بیان اینکه مساجد با شرایط موجود تمام کارکردهای یک هیأت را نمی‌توانند داشته باشند، تصریح کرد: مسجد دارای رئیس، هیأت امنا، محوریت امام جماعت و ... است اما در هیأت جوانان فعالیت دارند. هیأت با برگزاری‌اش در خانه‌ها موجب خدمت مستقیم خانواده‌ها در هیأت می‌شود. مسجد را نمی‌توان به خانه برد، حتی مسجد دارای خادم است اما در هیأت افراد خود خدمت می‌کنند.

تفاوت هیأتی بودن با نماز خواندن صرف در یک مسجد

پناهیان اضافه کرد: خدمتی که افراد هیأت به صورت خودجوش انجام می‌دهند ممکن است در مسجد پیدا نشود، همین خدمت موجب ایجاد تعلق خاطر به اهل بیت(ع) و به یکدیگر می‌شود و این مضاعف از نماز خواندن صرف در یک مسجد است که ممکن است فرد خود را مسئول بخش‌های مختلف مسجد هم نداند.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه هیأتی‌ها در ازدواج فرزندانشان مشکلی ندارند، گفت: هیأتی‌ها همدیگر را راحت پیدا می‌کنند زیرا فرزندان آنان، از بچگی به هیأت رفته‌اند و بزرگ شدنشان را دیده‌اند و زمانی که بنا دارند با یکدیگر وصلت کنند راحت اعتماد می‌کنند زیرا این افراد گریه‌های یکدیگر را دیده‌اند.

روضه نخ تسبیح هیأت است

وی در پاسخ به این سوال مجری که این تاثیرات ناشی از هیأت است و یا ناشی از تاثیر روضه، گفت: روضه اصل، ریشه و آغاز هیأت است و افرادی که در روضه شرکت می‌کنند اما هیأتی نمی‌شوند به این دلیل است که روضه را ادامه نداده‌اند. روضه را اگر ادامه دهیم، به هیأت و هیأتی شدن می‌رسیم زیرا روضه نخ تسبیح هیأت است که اگر این نخ کشیده شود تمام فضایل از بین می‌رود اما روضه نهایت هیأت نیست بلکه اصل درختی است که میوه آن سامان یافتن ازدواج فرزندان، ایجاد اشتغال برای جوانان هیأتی‌ و انجام تفریحات سالم است.

پناهیان افزود: شیرین‌ترین لحظه‌های گفت‌وگوی هیأتی با یکدیگر بعد از عزاداری و در زمان جمع‌آوری بساط هیأت است و اینقدر نشاط دارد که در هیچ فضای دیگری قابل دسترس نیست. شب آخری که بچه‌ هیأتی‌‌ها بعد از یک دهه یا یک ماه، مجلس روضه بنا دارند سیاهی‌ها را جمع کنند، به قدری گریه می‌کنند که توان جمع‌آوری آن پارچه‌ها را ندارند و این لذت را غیر هیأتی‌ها نمی‌چشند، فردی که فقط در مسجد نماز می‌خواند این لذت را نمی‌چشد.

هیأتی‌ها در جبهه کارآمدتر بودند

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: فرهنگ جبهه را هیأتی‌ها درست کردند، از نزدیک شاهد بودم هرفردی که هیأتی‌تر بود در جبهه کارآمدتر بود و در آن فضا بهترین کانون‌های معنوی نشاط‌آفرینی که قدرت جهاد می‌داد، هیأت‌ها بود. افراد در چادرهای جبهه برای خود هیأت تشکیل می‌دادند.

شعار «کلنا عباسک یا زینب» ناله هیأتی‌ها بود

وی گفت: زمانی که به حرم حضرت زینب(س) حمله شد و شعار «کلنا عباسک یا زینب» سر داده شد، شعار اجتماعی نبود بلکه ناله‌ای بود که از نای هیأتی‌ها بر آمد و برخی از افراد جامعه نیز به آن پیوستند که توانست ورق را برگرداند.