زائران اربعین شادترند یا دیگران؟!

عقیق:یکی از سنت‌های قدیمی شیعیان، مراسم پیاده‌روی اربعین است. این پیاده‌روی در چند سال اخیر، میان مردم کشور ایران مورد توجه و استقبال چشمگیری قرار گرفته، به طوری که شمار شرکت‌کنندگان ایرانی در گردهمایی اربعین در سال‌های ۸۹ تا ۹۵ از چهل هزار نفر به دو میلیون و دویست هزار نفررسیده است، که نشان دهنده افزایش ۵۵ برابری زائران در مدت ۶ سال است که هر ساله افزایش بیش از ۱۳۰ درصدی یافته‌ است و در سال ۹۶ بیش از ۳ میلیون زائر ایرانی در این مراسم شرکت کردند.

پژوهش‌های بسیاری نشان داده‌ است که اعتقادات دینی و انجام مناسک مذهبی، بر سلامت جسمانی، روانی و شادکامی افراد تأثیر‌گذار است. شادکامی عبارت است از مقدار ارزش مثبتی که یک شخص برای خود قائل است و زمانی ایجاد می‌شود که انسان، از خود و محیط اطراف خود احساس رضایت داشته باشد.

شادکامی به عنوان یک عاطفه مثبت می‌تواند روابط بین فردی را تسهیل کرده و ایثار، نوع‌دوستی و مهارت‌های گفت‌وگو را ارتقاء دهد و پیامدهای مثبت گسترده‌ای بر شناخت سطح فعالیت اجتماعی و سلامتی داشته باشد.

همچنین شادکامی به نوعی تفکر منجر می‌شود که افراد را قادر می‌سازد، مشکلات را با خلاقیت و نوع‌آوری حل نمایند. با توجه به اینکه افزایش نشاط و شادکامی همواره یکی از دغدغه‌های اساسی انسان‌ها بوده است و شیوه‌های مختلفی برای تجربه آن پیشنهاد شده است و با در نظرگرفتن اهمیت پیاده‌روی اربعین و وجود خلأ تحقیقاتی جدی در زمینه بررسی ابعاد روان‌شناختی آن، «کانون روان‌شناسی اربعین» باحضور اساتید حوزه و دانشگاه و جمعی از دانشجویان دانشگاه خوارزمی کرج آزمون «روان‌شناسی اربعین» را با هدف تعیین تفاوت شادکامی در افرادی که در پیاده روی اربعین شرکت کرده‌اند، با افرادی‌که شرکت نکرده‌اند، انجام داد.

این پژوهش، باتوجه به هدف بنیادی و روش آن، توصیفی از نوع علی، مقایسه‌ای است. جامعه آماری پژوهش، شامل افرادی است که از شهر کرج پیاده‌روی اربعین سال ۱۳۹۶ شرکت کردند و نیز شامل افرادی است که در شهر کرج، هرگز تجربه پیاده‌روی اربعین را نداشته‌اند. نمونه پژوهش شامل ۱۲۰ نفر بود (۶۰ نفر از شرکت‌کنندگان در پیاده‌روی اربعین و ۶۰ نفر از غیر شرکت‌کنندگان) که به شیوه هدفمند انتخاب شدند؛ ابزار مورد استفاده در این پژوهش، به منظور سنجش شادکامی، پرسشنامه شادکامی اکسفورد بود.

داده‌های بدست آمده از پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS  نسخه ۲۲ پردازش و با استفاده از آزمون آماری T مستقل مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند؛ نتایج بدست آمده از پژوهش نشان داد که با ۹۵ درصد اطمینان، میزان شادکامی  افرادی که در پیاده‌روی اربعین شرکت کرده‌اند، بیشتر از افرادی است که هرگز در پیاده‌روی اربعین شرکت نکرده‌اند؛ بنابر نتایج بدست آمده، انجام مراسم مذهبی از قبیل پیاده‌روی اربعین و به‌طورکلی تقید افراد به مذهب می‌تواند در میزان شادکامی آن‌ها تاثیرات مثبتی داشته باشد. بنابراین گسترش فرهنگ پیاده‌روی اربعین با توجه به تاثیرات گسترده و عمیق آن و همچنین انجام پژوهش‌های دقیق علمی در این زمینه توصیه می‌شود.