۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۲ : ۲۱
عقیق:از جمله فرهنگهای زیبای ما ایرانیان فرهنگ دید و بازدید با اقوام و آشنایان و دوستان است که در تعابیر دینی از آن با عنوان صله رحِم یاد میشود؛ این از آن روست که در بین ایرانیان، ضیافت، مهماندارى و مهماننوازى، دست و دل باز بودن و سفرهاى گشوده داشتن، همواره نشانه جوانمردى و سخاوت و کَرم شمرده میشد.
این مسئله مورد تأکید آموزههای دین است و هر یک از اهلبیت عصمت و طهارت (ع) با تعبیرهاى گوناگون و تنبّه آفرین، مسلمانان را نسبت به انجام آن، توصیه و تشویق کردهاند که بخشی از آنها مربوط به تأثیرات معنوی دید و بازدید است. افزایش طول عمر، دفع بلا، افزایش روزی، آسانی حساب قیامت و ... از جمله این موارد است. به عنوان مثال امام رضا(ع) در یک روایت با اشاره به اثر صله رحم در افزایش طول عمر فرمود: «چهبسا مردی که سه سال از عمرش بیشتر نمانده، ولی صله رحم به جا آورد و خدا بهخاطر این کار، عمرش را به 30 سال افزایش دهد و خدا آنچه را میخواهد انجام میدهد؛ یَکونُ الرّجل یَصِلُ رَحِمَهُ فیکونُ قَد بَقِیَ من عمرِهِ ثلاثُ سنین فَیُصَیِّرُها اللهُ ثَلاثینَ سَنَهً …» (الکافی، ج2، ص150)
امام محمد باقر (ع) در دیگر روایت درباره دیگر اثرات صله رحم فرمود: «صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاکیزهجان و روزى را زیاد مىکند و مرگ را به تأخیر مىاندازد؛ صِلَةُ الْأَرْحَامِ تُحَسِّنُ الْخُلُقَ وَ تُسَمِّحُ الْکَفَّ وَ تُطَیِّبُ النَّفْسَ وَ تَزِیدُ فِی الرِّزْقِ وَ تُنْسِئُ فِی الْأَجَلِ. (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج2، ص151)
بر اساس این روایت، خوش اخلاقی، سخاوت، پالایش نفس، افزایش روزی و تأخیر در مرگ 5 اثر مهم صله رحم شمرده شده است، حقایقی که امروز علم روانشناسی نسبت به آن اذعان دارد. چرا که یکى از نیازهاى روانى نیاز به محبت است که انسان در هر دوره از زندگى و تحول و رشد به آن نیازمند است و باید از آغازین لحظات ورود به این جهان تا آخرین زمان وداع از این دنیا، متناسب با دوره رشد وى، این نیاز عالى و اساسى تأمین و ارضا شود. تأمین این عنصر در وجود انسان باعث اثرات مثبتی مثل امنیت روانی و طول عمر میشود. برعکس، فردی که به دید و بازدید بها نمیدهد، همواره در رنج است. آبراهام مزلو روانشناس آمریکایی یکى از نشانههای اصلى افراد نا ایمن را چنین بیان مىکند: «احساس طرد شدن، مورد عشق و علاقه دیگران نبودن و اینکه دیگران به سردى و بدون محبت با او رفتار مىکنند و اطمینان به این موضوع که مورد تنفر و خصومت دیگران واقع شده است.» در این میان، روابط فامیلى و معاشرت با خویشاوندان بستر مناسبى براى برقرارى تعاملات عاطفى و اظهار علاقه و محبت به یکدیگر است و مى تواند نقش بسزایى در تأمین این نیازها ایفا کند.