معجزه‌ای که ولایت امام علی(ع) را در روز غدیر اثبات کرد

* عید غدیر خم در روایات اهل‌بیت(ع) با عنوان «عید الله الاکبر» یاد شده است و به‌تعبیر دیگر، از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین اعیاد مسلمانان به‌شمار می‌رود، به‌نظر شما علت این موضوع چیست؟

حجت‌الاسلام والمسلمین پیروزمند: یکی از مزایای فرهنگی اسلامی این است که مهندسی زمان‌ها و مکان‌ها به‌گونه‌ای شده است که مؤمنان به‌صورت‌های مختلف به ذات مقدس الهی متصل شوند، از جمله این مکان‌ها مساجد است که در اوج آن مسجد الحرام به‌عنوان مرکزی برای اتصال بیشتر به خداوند متعال است. مشاهد مشرفه و حرم‌های اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) نیز چنین خاصیتی دارد، خداوند متعال در آیه 36 سوره مبارکه نور می‌فرماید: «فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَیُذْكَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ». علاوه بر این، بخشی از آموزه‌های اهل‌بیت(ع) بیانگر جایگاه ویژه برخی ایام و اوقات در طول سال است که از جمله آنها، اوقات اقامه نماز، بین الطلوعین، شب‌های قدر، نیمه شعبان، عید غدیر و ... است.

* هر اتفاقی که ابلیس را برآشفته کند، عید مسلمانان است

روز جمعه هم عید است و حتی در روایتی داریم که امیرالمؤمنین(ع) فرمود: هرروزیکهدر آنگناه نشودهمانروز،روز عید است. امام علی علیه‌السلام فرمود: «کُلُّ یَومٍ لایُعصَی اللهُ فیهِ فَهُوَ یَومُعیدٍ» (نهج‌البلاغه، کلمات قصار، شماره 428)، اما همان‌طور که مطرح کردید روز عید غدیر میان سایر اعیاد اعم از عید قربان و عید فطر و ... از اهمیت و جایگاه بیشتری برای مسلمانان جهان برخوردار است. «عید الله الاکبر» بودن عید غدیر ویژگی دیگری است که فقط برای عید غدیر مطرح شده است. در این اعیاد راه بر ابلیس و ایادی او برای وسوسه و شیطنت بیشتر بسته شده است و در مقابل، راه برای رشد و حرکت به‌سوی ارزش‌های الهی در این ایام و اعیاد بیشتر به‌روی انسان‌ها گشوده می‌شود، بنابراین هر اتفاقی در عالم که ابلیس و ایادی او را برآشفته و محدود کند، عید برای مؤمنان خواهد بود.

* روایت امام صادق(ع) از شدت ناراحتی ابلیس از وقوع جریان غدیر

امام صادق(ع) در روایتی به‌نقل از پدر بزرگوارشان امام باقر(ع) شدت ناراحتی ابلیس از وقوع جریان غدیر را این‌گونه بیان می‌فرماید: «إِنَّ إِبْلِیسَ عَدُوُّ اللَّهِ رَنَّ أَرْبَعَ رَنَّاتٍ: یَوْمَ‏ لُعِنَ‏، وَ یَوْمَ أُهْبِطَ إِلَى الْأَرْضِ، وَ یَوْمَ‏ بُعِثَ‏ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، وَ یَوْمَ الْغَدِیرِ». ابلیس ملعون چهار بار ناله سر داده است؛ روزى که مورد لعن خدا واقع شد، روزى که به زمین هبوط کرد، روزى که پیامبر اکرم(ص) مبعوث شد و روز عید غدیر (قرب‌الاسناد، ص9).

* ضمانت استمرار حرکت انبیاء با مسأله «امامت» است

آنچه غدیر را از سایر اعیاد اسلامی متمایز می‌کند، موضوع امامت است، چراکه شأن نزول عید غدیر چیزی جز به امامت رسیدن و منصوب شدن حضرت امیرالمؤمنین(ع) از سوی پیامبر اکرم(ص) به‌اذن خداوند متعال نیست، لذا اهمیت و اکبر بودن عید غدیر را باید از همین منظر مورد جست‌وجو قرار داد. در اینجا باید به این نکته تأکید کنم که ضمانت استمرار حرکت انبیاء و پیامبر اکرم(س)، با برپایی مسأله امامت اتفاق می‌افتد. موضوعیت و اهمیت مسأله امامت در هدایت بشریت در انتصاب حضرت امیر(ع) به‌عنوان وصیّ پیامبر اسلام(ص) در جریان غدیر خم می‌تواند دلیلی بر عید الله الاکبر بودن این عید برای مسلمانان جهان باشد.

* به‌نظر شما امروزه و در این برهه زمانی ما به‌عنوان محبان و شیعیان حضرت امیرالمؤمنین(ع)، چه وظیفه‌ای در قبال ماجرای غدیر خم داریم و چه درس‌ها و عبرت‌هایی می‌توانیم از این اتفاق بزرگ دریافت کنیم؟

حجت‌الاسلام والمسلمین پیروزمند: پیامبر اکرم(ص) در خطبه غدیر سرخط‌های حرکت و ثبات قدم در صراط مستقیم الهی را بیان فرموده‌اند و نکاتی که ایشان در آن روز امت را متوجه آنها کرد، برای زندگی و سعادت امروز و فردای ما کاربردی و حائز اهمیت است. یکی از آن نکاتی که ایشان توجهات را بدان جلب کردند، توجه به رفتارهای منافقان است، گروهی که حتی در روز غدیر حضور داشتند و شاهد انتصاب حضرت امیرالمؤمنین(ع) به‌عنوان وصیّ پیامبر اکرم(ص) بودند. پیامبر فرمودند "اگر از جانب الهی اذن داشتم یک به یک منافقان حاضر در اینجا را اسم می‌بردم و می‌دانم که شما به حرف من گوش نخواهید داد". این یک درس بزرگ برای ما محسوب می‌شود که باید حواسمان به منافقان و اقدامات آنان باشد.

* لازمه جلوگیری از انحراف، شناسایی جبهه معارضِ با ولایت امام علی(ع) است

شبکه منافقین از صدر اسلام وجود داشتند و چه‌بسا تا دوران ظهور حضرت مهدی(عج) نیز به دشمنی‌های خود علیه جبهه حق و ایجاد نفاق و فتنه میان موحدان ادامه دهد. پس یکی از الزامات امروز ما برای باقی ماندن در صراط امیرالمؤمنین(ع) این است که جبهه معارض با ولایت آن حضرت را به‌خوبی بشناسیم که بخشی از جبهه معارض منافقین و بخش دیگر آن کافران هستند، لذا هم باید کفار و عملکرد آنان را مورد بررسی قرار داد و هم تحرکات منافقان را شناسایی و دفع کرد. اگر مسلمین بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) شبکه منافقین را شناسایی می‌کردند، آن انحراف بزرگ پس از ماجرای غدیر خم و پس از زمان کوتاهی از رحلت نبیّ مکرم اسلام(ص) رخ نمی‌داد.

آنچه شناسایی جریان نفاق را پیچیده‌تر می‌کند، این است که آنها مدام شکل‌های جدیدتری به خود می‌گیرند، به‌عبارت دیگر، هرچه جلوتر می‌رویم، ابزارها، روش‌ها و مجاری نفوذ آنان پیچیده‌تر و غیرعلنی‌تر می‌شود، لذا کار برای شناسایی این شبکه و اقدامات و دسیسه‌های آنان نیازمند تلاش، اتحاد و همدلی بیشتری است.

یکی از نکاتی که باید به آن توجه داشته باشیم این است که پیامبر اکرم(ص) پیش از بیان این فراز از خطبه غدیر «مَنْ كُنْتُمَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ»، جمله‌ای دیگر بیان کردند و با طرح این مسأله به‌نوعی از مسلمین اقرار گرفتند که منِ پیغمبر در جایگاهی هستم که چنین نصبی انجام دهم، آن جمله این بود: «النَّبِیُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنفُسِهِمْ»؛ یعنی من در ولایت بر شما از خودتان برتر هستم، حال من که بر شما اولی هستم تأکید می‌کنم که:  «مَنْ كُنْتُمَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ». این اولویت از طریق نصب امیرالمؤمنین(ع) به امام منتقل شد و پس از انتصاب امیرالمؤمنین این مولا علی(ع) هستند که «أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنفُسِهِمْ» هستند و این جریان یکی پس از دیگری برای تمام حضرات معصومین(ع) تا به امام زمان(عج) صدق می‌کند.

خداوند در آیه 3 سوره مائده می‌فرماید: «الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ كَفَرُوا مِنْ دینِكُمْ...» غدیر روزی است که کفار ناامید شدند. در رأس آنان ابلیس  بود که به شیون و زاری افتاد و برآشفت، این کفار امروز و در عصر ما نیز وجود دارند و تلاش‌های زیادی هم برای تحقق بخشیدن به خواسته‌هایشان می‌کنند. از این تعبیر قرآنی می‌توان این برداشت را کرد که این حجت و هدایت (ولایت امام علی) به دوران حیات ظاهری آن حضرت ختم نمی‌شود، بلکه اگر مؤمنان از او و فرزندان او تبعیت کنند، کفار قطعاً ناامید خواهند بود. ولایت مولا علی(ع) این ظرفیت را دارد که اگر مؤمنان اندک باشند اما به‌دور این ولایت جمع شوند، قطعاً کفار را به عقب و ناامیدی بیشتر می‌کشاند، به‌عبارت دیگر، اگر چنین باشد دیگر ترفندهای کفار و منافقین به‌سوی جامعه ایمانی که بر محور ولایت امام(ع) حرکت می‌کند، کارگر نخواهد بود.

امروز نیز اگر حول ولایت امیرالمؤمنین(ع) و نائب امام زمان(ع) ثابت‌قدم باشیم و با بصیرت حرکت کنیم، این فراز از آیه قرآن بار دیگر محقق خواهد شد و دشمنان و کفار در زمره ناامیدان قرار خواهند گرفت و آثار یأس را در نوع رفتار دشمنان خواهیم دید. این‌که آنان امروزه رو به افزایش تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی آورده‌اند، دلیل بر ناامیدی آنان است، آنها ما را قوی‌تر از گذشته احساس می‌کنند، لذا تقلّای بیشتری را لازم می‌بینند. در حقیقت نهال انقلاب اسلامی یک درخت چهل‌ساله شده است که هر روز ریشه‌های آن مرزهای بیشتری را درنوردیده است، لذا دشمنان برای از بین بردن این انقلاب احساس می‌کنند باید تلاش بیشتری کنند که این نشان از قدرت جمهوری اسلامی بر محور ولایت مولا علی(ع) و نائب امام زمان(عج) است.

* معجزه‌ای که ولایت امام علی(ع) را در روز غدیر اثبات کرد

* همان‌طور که مستحضر هستید در ماجرای غدیر خم علاوه بر اینکه عده‌ای با امیرالمؤمنین(ع) بیعت نکردند، عده‌ای نیز بودند که با دسیسه و حیله ابتدا به‌ظاهر بیعت کردند اما بیعت خود را شکستند.

حجت‌الاسلام والمسلمین پیروزمند: بله، به نکته قابل توجهی اشاره کردید. پس از رحلت پیامبر(ص) ظاهر ماجرا برای فریب مردم شکل متفاوتی داشت، ظاهر ماجرا زیبا و فریبنده بود اما آنها بعداً زیر حرف خودشان زدند. غاصبان خلافت به مردم چنین القا کردند که "چرا باید پیامبر برای شما تصمیم‌گیری کند؟! شما خودتان فهم دارید و می‌دانید که باید چه‌کار کنید لذا بهتر است بحث جانشینی را به آراء مردم بگذاریم و ببینیم عقل جمعی مردم چه می‌گوید". در مورد خلفای بعد هم همین مسأله وجود داشت، خلیفه دوم را خلیفه اول معین کرد، خلیفه سوم در یک شورا که خلیفه دوم منصوب کرد معین شد، یعنی بلافاصله حرف خودشان را نقض کردند.

در جریان غدیر یک نفر نزد پیامبر آمد و و با بی‌ادبی عرضه داشت: "ای محمد، شما گفتی وضو بگیرید، گرفتیم، گفتی نماز بخوانید خواندیم، گفتی حج به‌جا آورید، بجا آوردیم"، سپس ادامه داد: "حالا می‌خواهی قوم و خویشان خودت را بر ما رئیس کنید؟" بعد نادانی‌اش را بیشتر کرد و گفت "اگر این حرفم اشتباه است همین الآن سنگی از آسمان بیاید و مرا بکشد"، همان لحظه سنگی از آسمان آمد و او جلوی چشمان همه هلاک شد. ولایت امیرالمؤمنین(ع) همان لحظه با معجزه نیز ثابت شد. این فرد به‌زبان آورد آنچه در دل داشت و نتیجه‌اش را هم دید، اما ممکن است عده‌ای باشند که همین موضوع را به‌زبان نیاورند.

* گفتگو از امیرمحسن شیخان