شفاعتی که موجب گناه بیشتر انسان شود، خلاف قرآن و احادیث است

ایشان درباره اینکه چرا به واژه شفاعت این نام را اطلاق می کنند، تصریح کردند: شاید وجه آن، این باشد که دلالۀ گناهکار ضمیمه به اراده شفیع می شود، این دو اراده در کنار یکدیگر قرار می گیرند تا بتوانند رحمت خداوند را نسبت به گناهکار جلب کنند.

معظم له افزودند: بنابراین شفاعت اگر به معنای جفت است، در اینجا با توجه به اراده و تصمیم گناهکار و عطف به مقامی که شفیع عندالله دارد، می تواند درهای مغفرت را به روی انسان گناهکار باز کند.

این مرجع تقلید با اشاره به مثالی از مرحوم شیخ مفید(ره) درباره اینکه نباید خیال کنیم شفاعت عامل مؤثر به تمام معناست، اظهار کردند: یعنی نباید فکر کنیم در حقیقت همه تکیه ها به شفاعت است، شفاعت جزئی از علت مؤثر است؛ مرحوم شیخ مفید در توضیح مثال خود می گوید: اگر انسانی در دریایی در حال غرق شدن است، یک نفر که در کنار است طنابی را می فرستد و می گوید دست به این طناب بزن تا ما تو را به سوی خود بِکشیم، این آدمی که در حال غرق شدن است دست به طناب می زند و کسی هم که بیرون آب است، او را می کِشد و فرد را نجات می دهد؛ در واقع نجات این انسان، دو عامل دارد: یک عامل کسی که طناب می فرستد و عامل دیگر اراده خود انسان در حال غرق است که دست به طناب می زند تا او را به سوی ساحل بکشند.

این استاد برجسته حوزه تصریح کردند: مثال یاد شده می تواند واقعیت شفاعت را روشن کند. در حقیقت فقط اراده شفیع یا اراده گناهکار نیست، بلکه این دو عامل باید در کنارهم ضمیمه بشوند تا درهای رحمت را به روی گناهکار باز کنند، باید مقام این گناهکار به مقامی باشد که بتواند در کنار اراده شفیع قرار بگیرد؛ در غیر این صورت، اگر از نظر گناه به شدت سقوط کرده باشد، دیگر طنابی را که آن فرد می فرستد، نمی تواند او را نجات دهد و چنین فردی محکوم به غرق و عذاب است،

حضرت آیت الله سبحانی در ادامه با بیان اینکه شفاعت بر دو نوع است، ابراز کردند: گاهی شفاعت سبب تقرب انسان می شود و در حقیقت بازدارنده گناه است، مثلاً اگر انسانی مدتی گناه کند اما در میانه راه متوجه شود، اگر این گناه را ادامه بدهد آینده او خطرناک می شود، کم کم به خود می آید و خود را پالایش می دهد و هم رابطه ایمانی خود را با خدا حفظ کرده و هم رابطه اخلاقی و روحانی را با شفیع حفظ می کند. این دو حالت می تواند برای انسان به صورت روزنه امید نجات بخش باشد اما قطعی نیست؛ انسان گناهکار نمی تواند بر شفاعت تکیه کند و بگوید حتما نجات پیدا خواهم کرد.

ایشان افزودند: البته این نوع شفاعت می تواند تا حدودی انسان را به کمال برساند. در قوانین کشور ما و دیگر کشورها نیز نظیر دارد؛ اگر انسانی در زندان محکوم به چندسال بشود اما زندگی او در زندان به اندازه ای منظم و مرتب باشد و قوانین زندان را رعایت کند، مسئولان تخفیف در محکومیت او ایجاد می کنند زیرا در زندان خودسازی کرده و لیاقت خود را نسبت به این مغفرت جلب کرده است.

معظم له تصریح کردند: بنابراین، اگر انسانی مدتی گناهکار بوده اما در باقیمانده عمر بتواند تا حدی ارتباط خود را با دو مقام حفظ کند، این سبب می شود که مغفرت حق به روی او باز شود. ما معتقدیم این نوع شفاعت، بازدارنده است.

این مرجع تقلید با بیان اینکه نوع دوم اعتقاد به شفاعت موجب غلو انسان می شود، افزودند: مثلاً مانند قوم یهود می گویند «ما فرزندان و دوستان خدا هستیم»، با چنین اعتقادی، شفاعت مایه غلو و تجاوز در فرد می شود؛ یا اینکه می گویند «ما هرچه هم گناه کنیم، چند روزی بیشتر در دوزخ نیستیم»، این اعتقاد به شفاعت نه تنها بازدارنده نیست، بلکه سبب می شود انسان بیشتر گناه کند.

حضرت آیت الله سبحانی تصریح کردند: از یکی از علمای تهران این داستان را شنیدم که شاعری با نام حاجب شعری در حق امیرمؤمنان(ع) سروده بود و در آخر هم چنین گفته بود: «حاجب اگر معامله حشر با علی است/ من ضامنم تو هرچه بخواهی گناه کن»؛ این همان شفاعت است که سبب می شود انسان بیشتر گناه کند و جرأت گناه را در انسان زیاد می کند.

ایشان افزودند: آن عالم ربانی برای ما نقل کرد حاجب در عالم رؤیا، امیرمؤمنان(ع) را دید و قصیده را برای حضرت خواند، هنگامی که به بیت پایان رسید، رنگ و روی حضرت علی(ع) تغییر می کند و می گویند شعرت را تصحیح کن و بگو «حاجب اگر معامله حشر با علی است/ شرم از رخ علی کن و کمتر گناه کن»؛ این همان شفاعت صحیحی است که مورد اشاره قرار گرفت.

معظم له همچنین به روایتی از امام صادق(ع) اشاره کردند و گفتند: ایشان در پایان عمر خود، بستگان خود را جمع کردند و گفتند: «فرزندان من بدانید شفاعت ما در روز قیامت از آن کسی است که نسبت به نماز عنایت داشته باشد، کسانی که نماز را سبک می شمارند(گاهی قضا و گاهی ادا می شود و گاهی می خوانند و گاهی نمی خوانند و اگر هم بخوانند آداب آن را رعایت نمی کنند)، منتظر شفاعت ما نباشند.

این مرجع تقلید در پایان خاطرنشان کردند: ما از ائمه معصومین(ع) خواهان شفاعت هستیم اما باید بدانیم این شفاعت روزنه امید است و فقط می تواند در ما امید ایجاد کند اما اینکه بر آن تکیه کنیم و گناه کنیم، خلاف قرآن و احادیث ائمه معصومین(ع) است.