۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۴ : ۰۹
شرح دعای روز بیست و یکم ماه رمضان
خداوندا در این روز برای من راهنمایی به سوی خشنودیت قرار ده و راهی برای شیطان به جهت تسلط بر من قرار مده و بهشت را منزل ومقامم قرار ده، ای برآورنده حاجات طلب کنندگان.
عقیق:شرح دعای روز بیست و یکم ماه مبارک رمضان به قلم حسین محمدی فام نویسنده کتاب «تاآسمان» را در ادامه می خوانید؛
اللهمّ اجْعَل لی فیهِ الی مَرْضاتِکَ دلیلاً و لا تَجْعَل للشّیْطان فیهِ علیّ سَبیلاً واجْعَلِ الجَنّةَ لی منْزِلاً و مَقیلاً یا قاضی حَوائِجِ الطّالِبین.
خداوندا در این روز برای من راهنمایی به سوی خشنودیت قرار ده و راهی برای شیطان به جهت تسلط بر من قرار مده و بهشت را منزل ومقامم قرار ده, ای برآورنده حاجات طلب کنندگان.
آنچه در فراز ابتدایی دعای این روز مورد تاکید قرار گرفته، حرکت در مسیر رضایت خداوند است. انسان وقتی در آیات قرآن سیر می‌کند مشاهده می کند که قرآن بیان می دارد هدف از انجام اعمال عبادی و بلکه اتمام اعمال انسان باید یا رسیدن به قرب خداوند متعال باشد و یا جلب رضایت و خشنودی او؛ که البته این دو از هم جدا نیستند. قرآن کریم در سه آیه با عبارت «اِبْتِغاءَ مَرْضاتِ اللهِ» به این مهم اشاره کرده که انجام اعمال باید «برای جلب خشنودی‌های خداوند» صورت پذیرد.
برای مثال در یکی از آیات مذکور از واقعه لیلة المبیت سخن می گوید و زمانیکه حضرت علی (ع) در آن شب بزرگ بجای رسول خدا (ص) و در بستر ایشان خوابید تا رسول اکرم (ص) از کید دشمنان در امان ماند. (هجرت کند) امیر مؤمنان جان خود را بدون ترس در طبق اخلاص نهاد تا جان پیامبر (ص) حفظ شود. «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتغاءَ مَرضاتِ اللهِ وَ اللهُ رؤفٌ بِالعِباد[۱]؛ بعضی از مردم در طلب خشنودی خدا جان خود را می‌فروشند و خدا نسبت به بندگان مهربان است.»
آنچه در این ایثار بی بدیل امیرالمؤمنین (ع) مهم بود و خدا با این آیه ممتاز بودن این اقدام را مطرح می‌سازد، طلب رضایت خداست. از خداوند خواهانیم که در بیست و یکمین روز ماه مبارک رمضان و در سالروز شهادت حضرت امیر(ع) ما را به سوی این امر مهم یعنی طلب رضایتش در انجام تمام کارها و شئون مختلف زندگی راهنمایی فرماید تا از زمره شیعیان واقعی آن حضرت محسوب شویم.
در بخش بعدی دعای این روز می گوییم بار پرودگارا! راهی برای تسلط شیطان بر من قرار نده، در این باره نباید فراموش کنیم که شیطان اولین و مهمترین دشمنِ قسمت خورده ماست. وقتی خداوند دستور سجده بر آدم را صادر فرمود همه ملائکه سجده کردند ولی شیطان سجده نکرد و غرور ورزید. قرآن در سوره مبارکه «ص» این داستان را ذکر کرده و می‌فرماید که خدا از شیطان پرسید چرا سجده نکردی؟ و او در جواب گفت: من بهتر از او هستم؛ چون او را از گل آفریده‌ای ولی مرا از آتش! در این زمان خداوند او را اخراج کرد و فرمود لعنت من تا روز قیامت بر تو باد. شیطان از خداوند مهلت خواست و خدا تا قیامت به او مهلت داد.[۲]
در این هنگام شیطان به خدا می‌گوید: «قالَ فَبِعِزَّ تِکَ لَاُغْوِیَنَّهُمْ اَجْمَعینَ اِلّا عبادکَ مِنهُم المُخْلَصین[۳] ؛ گفت به عزتت سوگند که همه شان را گمراه خواهم ساخت،مگر بندگان مخلصت را.» بدین ترتیب طبق بیان قرآن، شیطان قسم خورده است که ما را گمراه کند مگر آنکه به حلقه بندگان خالص شده ی خدا در آییم و نجات پیدا کنیم.
در ادامه این دعا گر چه از خدا می خواهیم که شیطان راهی بر ما نداشته باشد اما نباید از یاد ببریم که این دعا با مژده پیامبر اکرم(ص) به استجابت نزدیک شده و رسول گرامی اسلام (ص) در خطبه‌ای که قبل از ماه رمضان درباره فضائل این ماه ایراد فرمودند به ناتوانی شیطان در این ماه اشاره کرده‌اند: «وَالشَّیاطینَ مَغْلولةٌ، فَاسْئَلُوا رَبَکُم اَنْ لا یُسَلِّطَها علیکم[۴] ؛ و شیطان‌ها در این ماه در غل و زنجیرند، پس، از خداوند در خواست کنید که آنها را بر شما مسلّط نسازد.» و دعای روز بیست و یکم ماه مبارک در همین راستا بیان شده است که خدایا راهی برای تسلط شیطان بر من قرار مده.
در خواست دیگر ما در قالب فراز بعدی دعا چنین است:
خداوندا بهشت را منزل و مأوای من قرار بده. آری، اگر می‌خواهیم بهشت، منزلگاه و استراحتگاه همیشگی ما باشد باید ایمان و عمل صالح را سرلوحه زندگی خود قرار دهیم. قرآن کریم در این باره می فرماید: «وَالَذینَ امَنوا و عَمِلُوا الصالِحاتِ اولئِکَ اَصْحابُ الجَنَّةِ هُم فیها خالِدون[۵] ؛ و آنانکه ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند پس آنان اهل بهشتند و ایشان در آنجا جاودانند.» و در جای دیگری شرط ورود به بهشت را «تقوا» عنوان می دارد: «تلکَ الجَنَةُ الَّتی نُورِثُ مِنْ عِبادِنا مَنْ کانَ‌تَقِیاً ؛ این بهشتی است که به هرکس از بندگان خویش که پرهیزکار باشد می‌دهیم[۶]»
اینکه در این دعا از خدا خواسته‌ایم که بهشت استراحتگاه ما باشد. متناسب با سیاق این آیه از قرآن است که می فرماید: «اَصْحابُ الجَنَّةِ یَؤمَئِذٍ خَیْرٌ مُسْتَقَرًّا وَ اَحْسَنُ مَقیلاً ؛ اهل بهشت در آن روز، قرارگاه بهتر و استراحتگاه نیکوتری دارند.»[۷]
در پایان با آیه‌ای که در وصف بهشت است و این استراحتگاه را بیشتر شرح می‌دهد، بحث را خاتمه می‌دهیم. در آیه ۱۴ سوره مبارکه احقاف می‌خوانیم: «مثل و صفت آن بهشتی که به مردم با تقوا وعده‌اش را داده‌اند، این است که در آن نهرهایی از آب تازه و نهرهایی از شیر هست، شیری که طعمش تغییر نمی‌کند و نهرهایی از شراب که برای نوشندگان لذت بخش است و نهرهایی از عسل خالص است و ایشان در بهشت از هرگونه ثمره برخوردار هستند و مغفرتی نیز از پروردگارشان دارند.»[۸]
اللهمّ اجْعَل لی فیهِ الی مَرْضاتِکَ دلیلاً و لا تَجْعَل للشّیْطان فیهِ علیّ سَبیلاً واجْعَلِ الجَنّةَ لی منْزِلاً و مَقیلاً یا قاضی حَوائِجِ الطّالِبین.
خداوندا در این روز برای من راهنمایی به سوی خشنودیت قرار ده و راهی برای شیطان به جهت تسلط بر من قرار مده و بهشت را منزل ومقامم قرار ده, ای برآورنده حاجات طلب کنندگان.
آنچه در فراز ابتدایی دعای این روز مورد تاکید قرار گرفته، حرکت در مسیر رضایت خداوند است. انسان وقتی در آیات قرآن سیر می‌کند مشاهده می کند که قرآن بیان می دارد هدف از انجام اعمال عبادی و بلکه اتمام اعمال انسان باید یا رسیدن به قرب خداوند متعال باشد و یا جلب رضایت و خشنودی او؛ که البته این دو از هم جدا نیستند. قرآن کریم در سه آیه با عبارت «اِبْتِغاءَ مَرْضاتِ اللهِ» به این مهم اشاره کرده که انجام اعمال باید «برای جلب خشنودی‌های خداوند» صورت پذیرد.
برای مثال در یکی از آیات مذکور از واقعه لیلة المبیت سخن می گوید و زمانیکه حضرت علی (ع) در آن شب بزرگ بجای رسول خدا (ص) و در بستر ایشان خوابید تا رسول اکرم (ص) از کید دشمنان در امان ماند. (هجرت کند) امیر مؤمنان جان خود را بدون ترس در طبق اخلاص نهاد تا جان پیامبر (ص) حفظ شود. «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتغاءَ مَرضاتِ اللهِ وَ اللهُ رؤفٌ بِالعِباد[۱]؛ بعضی از مردم در طلب خشنودی خدا جان خود را می‌فروشند و خدا نسبت به بندگان مهربان است.»
آنچه در این ایثار بی بدیل امیرالمؤمنین (ع) مهم بود و خدا با این آیه ممتاز بودن این اقدام را مطرح می‌سازد، طلب رضایت خداست. از خداوند خواهانیم که در بیست و یکمین روز ماه مبارک رمضان و در سالروز شهادت حضرت امیر(ع) ما را به سوی این امر مهم یعنی طلب رضایتش در انجام تمام کارها و شئون مختلف زندگی راهنمایی فرماید تا از زمره شیعیان واقعی آن حضرت محسوب شویم.
در بخش بعدی دعای این روز می گوییم بار پرودگارا! راهی برای تسلط شیطان بر من قرار نده، در این باره نباید فراموش کنیم که شیطان اولین و مهمترین دشمنِ قسمت خورده ماست. وقتی خداوند دستور سجده بر آدم را صادر فرمود همه ملائکه سجده کردند ولی شیطان سجده نکرد و غرور ورزید. قرآن در سوره مبارکه «ص» این داستان را ذکر کرده و می‌فرماید که خدا از شیطان پرسید چرا سجده نکردی؟ و او در جواب گفت: من بهتر از او هستم؛ چون او را از گل آفریده‌ای ولی مرا از آتش! در این زمان خداوند او را اخراج کرد و فرمود لعنت من تا روز قیامت بر تو باد. شیطان از خداوند مهلت خواست و خدا تا قیامت به او مهلت داد.[۲]
در این هنگام شیطان به خدا می‌گوید: «قالَ فَبِعِزَّ تِکَ لَاُغْوِیَنَّهُمْ اَجْمَعینَ اِلّا عبادکَ مِنهُم المُخْلَصین[۳] ؛ گفت به عزتت سوگند که همه شان را گمراه خواهم ساخت،مگر بندگان مخلصت را.» بدین ترتیب طبق بیان قرآن، شیطان قسم خورده است که ما را گمراه کند مگر آنکه به حلقه بندگان خالص شده ی خدا در آییم و نجات پیدا کنیم.
در ادامه این دعا گر چه از خدا می خواهیم که شیطان راهی بر ما نداشته باشد اما نباید از یاد ببریم که این دعا با مژده پیامبر اکرم(ص) به استجابت نزدیک شده و رسول گرامی اسلام (ص) در خطبه‌ای که قبل از ماه رمضان درباره فضائل این ماه ایراد فرمودند به ناتوانی شیطان در این ماه اشاره کرده‌اند: «وَالشَّیاطینَ مَغْلولةٌ، فَاسْئَلُوا رَبَکُم اَنْ لا یُسَلِّطَها علیکم[۴] ؛ و شیطان‌ها در این ماه در غل و زنجیرند، پس، از خداوند در خواست کنید که آنها را بر شما مسلّط نسازد.» و دعای روز بیست و یکم ماه مبارک در همین راستا بیان شده است که خدایا راهی برای تسلط شیطان بر من قرار مده.
در خواست دیگر ما در قالب فراز بعدی دعا چنین است:
خداوندا بهشت را منزل و مأوای من قرار بده. آری، اگر می‌خواهیم بهشت، منزلگاه و استراحتگاه همیشگی ما باشد باید ایمان و عمل صالح را سرلوحه زندگی خود قرار دهیم. قرآن کریم در این باره می فرماید: «وَالَذینَ امَنوا و عَمِلُوا الصالِحاتِ اولئِکَ اَصْحابُ الجَنَّةِ هُم فیها خالِدون[۵] ؛ و آنانکه ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند پس آنان اهل بهشتند و ایشان در آنجا جاودانند.» و در جای دیگری شرط ورود به بهشت را «تقوا» عنوان می دارد: «تلکَ الجَنَةُ الَّتی نُورِثُ مِنْ عِبادِنا مَنْ کانَ‌تَقِیاً ؛ این بهشتی است که به هرکس از بندگان خویش که پرهیزکار باشد می‌دهیم[۶]»
اینکه در این دعا از خدا خواسته‌ایم که بهشت استراحتگاه ما باشد. متناسب با سیاق این آیه از قرآن است که می فرماید: «اَصْحابُ الجَنَّةِ یَؤمَئِذٍ خَیْرٌ مُسْتَقَرًّا وَ اَحْسَنُ مَقیلاً ؛ اهل بهشت در آن روز، قرارگاه بهتر و استراحتگاه نیکوتری دارند.»[۷]
در پایان با آیه‌ای که در وصف بهشت است و این استراحتگاه را بیشتر شرح می‌دهد، بحث را خاتمه می‌دهیم. در آیه ۱۴ سوره مبارکه احقاف می‌خوانیم: «مثل و صفت آن بهشتی که به مردم با تقوا وعده‌اش را داده‌اند، این است که در آن نهرهایی از آب تازه و نهرهایی از شیر هست، شیری که طعمش تغییر نمی‌کند و نهرهایی از شراب که برای نوشندگان لذت بخش است و نهرهایی از عسل خالص است و ایشان در بهشت از هرگونه ثمره برخوردار هستند و مغفرتی نیز از پروردگارشان دارند.»[۸]
پی نوشت:
[۱] سوره مبارکه بقره ، آیه ۲۰۷
[۲] سوره مبارکه ص ، آیات ۷۳ تا۸۱
[۳] سوره مبارکه ص ، آیات ۸۲ تا۸۳
[۴] وسائل الشیعه ، ج ۱۰ ص۳۱۴
[۵] سوره مبارکه بقره ، آیه ۸۲
[۶] سوره مبارکه مریم ، آیه ۶۳
[۷] سوره مبارکه فرقان ، آیه ۲۴
[۸] سوره مبارکه احقاف ، آیه ۱۴
منبع:مهر
[۲] سوره مبارکه ص ، آیات ۷۳ تا۸۱
[۳] سوره مبارکه ص ، آیات ۸۲ تا۸۳
[۴] وسائل الشیعه ، ج ۱۰ ص۳۱۴
[۵] سوره مبارکه بقره ، آیه ۸۲
[۶] سوره مبارکه مریم ، آیه ۶۳
[۷] سوره مبارکه فرقان ، آیه ۲۴
[۸] سوره مبارکه احقاف ، آیه ۱۴
منبع:مهر
گزارش خطا
