۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۰ : ۰۰
یادداشت/ حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان
آیا عالمان شیعه به قصاص عقیدتی متوسل می‌شدند؟
قصاص عقیدتی اساساً نقض غرض است، عالم دینی در صدد روشنگری است. چنین وظیفه مقدسی با دروغ‌پردازی و مغالطه‌بازی به دست نمی‌آید، او می‌خواهد روشنگری کند که این گونه اعمال نادرست است، آن گاه برای بیان خود از همین ابزارها استفاده کند!
عقیق:حجت الاسلام داوود مهدوی‌زادگان عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در کانال شخصی‌اش با عنوان «قصاص عقیدتی» نوشت:
امام خمینی(ره) در کتاب «کشف اسرار» مکرر حکمی‌زاده نویسنده کتابچه «اسرار هزار ساله» را دروغگو، لاف‌زن، طرار، اشتباه کار و دروغ‌پرداز، تهمت‌زن، غلط‌انداز، فتنه‌انگیز و حیله‌گر خوانده است. اما ایشان در مقام پاسخ به شبهات حکمی‌زاده هیچگاه از مسیر استدلال و گفت‌وگوی منطقی خارج نشد.
صفاتی را که امام راحل(ره) به او نسبت داده است، مجوزی برای مقابله به مثل نبود. ایشان سعی نکرد بر حکمی‌زاده دروغ ببندد و لاف‌زنی کند و طراری بورزد و خدعه و حیله‌گری کند و کلامش را به انواع سفسطه و مغالطه آلوده سازد.
اما چرا امام(ره) با چنین فرد شبه‌افکنی مقابله به مثل یا همان قصاص عقیدتی نکرد؟ چون قصاص عقیدتی اساساً نقض غرض است. عالم دینی در صدد روشنگری و هدایت مردم به راه درست است. چنین وظیفه مقدسی با دروغ‌پردازی و سفسطه‌گری و مغالطه‌بازی به دست نمی‌آید. او می‌خواهد روشنگری کند که این گونه اعمال نادرست است، آن گاه برای بیان خود از همین ابزارها استفاده کند!! هرگز، اگر شستن خون با خون ممکن است، چنین کاری هم جایز است.
البته این نحو رفتار در بحث عقیدتی، اختصاص به امام خمینی(ره) ندارد و سیره تمام عالمان امامیه بوده و هست. هیچ یک از ایشان در مقام پاسخ به شبهات شبه‌افکنان قصاص عقیدتی به راه نیانداختند. آنان به روش دروغ در برابر دروغ، سفسطه در برابر سفسطه و حیله‌گری کلامی برابر حیله‌ورزی عمل نکردند. بلکه تلاش کردند که پاسخ‌هایشان مستدل و منطقی باشد.
این سیره منطقی عالمان امامیه علاوه بر آن که مبنای عقلایی دارد، ریشه در سنت وحیانی دارد. چنان که قرآن کریم مکرر مخالفان خود را به رذایل اخلاقی زیادی چون کاذب و فاسق و منافق بودن توصیف کرده است ولی هدایت‌گری قرآن کریم به هیچ یک از این اوصاف رذیله توام نبوده است.
قرآن کریم هیچگاه به لسان کذب و فسق و نفاق سخن نگفت، لسان قرآن، لسان صدق است تا هم هشداری برای ظالمین باشد و هم بشارت و مژده‌ای برای نیکوکاران:
«وَهَذَا کِتَابٌ مُصَدِّقٌ لِسَانًا عَرَبِیًّا لِیُنْذِرَ الَّذِینَ ظَلَمُوا وَبُشْرَى لِلْمُحْسِنِینَ»(سوره اﻷحقاف/12)
آنچنان که خداوند همین لسان صدق را به وصف بلندی برای ابراهیم و اسحاق و یعقوب قرار داد:
«وَوَهَبْنَا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنَا وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیًّا»(سوره مریم/50)
منبع:فارس
امام خمینی(ره) در کتاب «کشف اسرار» مکرر حکمی‌زاده نویسنده کتابچه «اسرار هزار ساله» را دروغگو، لاف‌زن، طرار، اشتباه کار و دروغ‌پرداز، تهمت‌زن، غلط‌انداز، فتنه‌انگیز و حیله‌گر خوانده است. اما ایشان در مقام پاسخ به شبهات حکمی‌زاده هیچگاه از مسیر استدلال و گفت‌وگوی منطقی خارج نشد.
صفاتی را که امام راحل(ره) به او نسبت داده است، مجوزی برای مقابله به مثل نبود. ایشان سعی نکرد بر حکمی‌زاده دروغ ببندد و لاف‌زنی کند و طراری بورزد و خدعه و حیله‌گری کند و کلامش را به انواع سفسطه و مغالطه آلوده سازد.
اما چرا امام(ره) با چنین فرد شبه‌افکنی مقابله به مثل یا همان قصاص عقیدتی نکرد؟ چون قصاص عقیدتی اساساً نقض غرض است. عالم دینی در صدد روشنگری و هدایت مردم به راه درست است. چنین وظیفه مقدسی با دروغ‌پردازی و سفسطه‌گری و مغالطه‌بازی به دست نمی‌آید. او می‌خواهد روشنگری کند که این گونه اعمال نادرست است، آن گاه برای بیان خود از همین ابزارها استفاده کند!! هرگز، اگر شستن خون با خون ممکن است، چنین کاری هم جایز است.
البته این نحو رفتار در بحث عقیدتی، اختصاص به امام خمینی(ره) ندارد و سیره تمام عالمان امامیه بوده و هست. هیچ یک از ایشان در مقام پاسخ به شبهات شبه‌افکنان قصاص عقیدتی به راه نیانداختند. آنان به روش دروغ در برابر دروغ، سفسطه در برابر سفسطه و حیله‌گری کلامی برابر حیله‌ورزی عمل نکردند. بلکه تلاش کردند که پاسخ‌هایشان مستدل و منطقی باشد.
این سیره منطقی عالمان امامیه علاوه بر آن که مبنای عقلایی دارد، ریشه در سنت وحیانی دارد. چنان که قرآن کریم مکرر مخالفان خود را به رذایل اخلاقی زیادی چون کاذب و فاسق و منافق بودن توصیف کرده است ولی هدایت‌گری قرآن کریم به هیچ یک از این اوصاف رذیله توام نبوده است.
قرآن کریم هیچگاه به لسان کذب و فسق و نفاق سخن نگفت، لسان قرآن، لسان صدق است تا هم هشداری برای ظالمین باشد و هم بشارت و مژده‌ای برای نیکوکاران:
«وَهَذَا کِتَابٌ مُصَدِّقٌ لِسَانًا عَرَبِیًّا لِیُنْذِرَ الَّذِینَ ظَلَمُوا وَبُشْرَى لِلْمُحْسِنِینَ»(سوره اﻷحقاف/12)
آنچنان که خداوند همین لسان صدق را به وصف بلندی برای ابراهیم و اسحاق و یعقوب قرار داد:
«وَوَهَبْنَا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنَا وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیًّا»(سوره مریم/50)
منبع:فارس
گزارش خطا
