یادداشت/ سیدیحیی یثربی
مرگ کافران چگونه رقم میخورد
این آیه «مَا یَنظُرُونَ إِلَّا صَیْحَةً وَاحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ یخَصِّمُون» درباره مرگ کافران با یک نهیب آسمانی میگوید: «هر لحظه ممکن است یک نهیب آنان را فراگیرد و به دشمنی با یکدیگر بپردازند».
عقیق: ترجمه قرآن کریم یکی از مسائلی است که تقریباً عمر آن مساوی با زمان نزول قرآن است. قرنها است که افراد مختلف این سؤال را مورد بحث قرار دادهاند که آیا اساساً ترجمه قرآن کریم امکان پذیر است؟ و اگر آری، چگونه و با چه کیفیتی؟
سیدیحیی یثربی استاد دانشگاه که به تازگی ترجمهای از قرآن کریم را منتشر کرده است در سلسله یادداشتهایی که در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است نگاهی داشته به مساله ترجمه قرآن کریم و نکات مربوط به آن.
آنچه میخوانید ششمین بخش از این یادداشتها است:
سوره یس، آیه 44: «إِلَّا رَحْمَةً مِّنَّا وَ مَتَاعًا إِلىَ حِین»؛
در این آیه میخوانیم: «جز آنکه با بخششی از جانب ما چندی زنده بمانند».
اجازه بدهید چند ترجمه را با هم بخوانیم:
-مکارم:
مگر اینکه رحمت ما شامل حال آنان شود و تا زمان معینى از این زندگى بهره گیرند!
-گرمارودی:
مگر به بخشایشى از سوى ما و (براى) بهرهمندى تا زمانى.
-خرمشاهی:
مگر رحمتی از سوی ما [بینند] و برخورداری تا زمانی معین
حداد عادل:
مگر آنکه رحمتی از جانب ما (شامل حالشان شود) و یک چند (از زندگی) بهرهمند شوند.
با کمی دقت متوجه میشویم که خواننده از این ترجمهها – جز ترجمه آقای حداد عادل- هیچ چیزی متوجه نمیشود.
****
سوره یس، آیه 49: «مَا یَنظُرُونَ إِلَّا صَیْحَةً وَاحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ یخَصِّمُون»؛
این آیه، درباره مرگ کافران با یک نهیب آسمانی میگوید: «هر لحظه ممکن است یک نهیب آنان را فراگیرد و به دشمنی با یکدیگر بپردازند».
حالا چند ترجمه از این آیه را با هم می خوانیم:
حداد عادل:
آنها تنها در انتظار یک بانگ مرگبارند تا در همان حال که ستیزهجویی میکنند فروگیردشان.
این ترجمه دو اشکال دارد؛ یکی اینکه کافران در انتظار کیفر نبودند و دیگر اینکه برای فارسی زبان فهم این ترجمه چندان راحت نیست.
-گرمارودی:
چشم به راه چیزى جز بانگى یگانه (و آسمانى) نیستند تا در حالی که (با هم) مىستیزند آنان را فرو گیرد.
این ترجمه چند اشکال دارد، یکی از آنها در مورد ترجمه قبلی هم گفته شد و آن اینکه کافران در انتظار کیفر نبودند. اشکال دیگر هم مربوط به قسمت دوم آیه است که ترجمه شده است در حالی که با هم میستیزند! کافران با یکدیگر دشمنی نمیکردند، بلکه با پیامبران دشمنی میکردند.
یک اشکال هم بر میگردد به بانگ یگانه (و آسمانی)! خواننده چگونه معنای چنین جملهای را بفهمد؟!
-مکارم:
(امّا) جز این انتظار نمىکشند که یک صیحه عظیم (آسمانى) آنها را فراگیرد، در حالی که مشغول جدال (در امور دنیا) هستند.
-خرمشاهی:
جز بانگ مرگبار یگانهای را انتظار نمیکشند که در حالی که ستیزه و جدل میکنند، فروگیردشان.
-الهی قمشهای:
این منکران قیامت انتظار نکشند جز یک صیحه (اسرافیل حق) را که (به مرگ) همه را فراگیرد، در حالی که (در کارهاى دنیا یا در صیحه دوم قیامت) باهم به بحثوجدل مشغولاند.
-فیض الاسلام:
(و چون مصلحت پنهان داشتن وقت و هنگام برپا شدن قیامت بوده برخى از علامات و نشانههاى آن روز را بیان کرده میفرماید): ایشان (کفار و ناگرویدگان که براى عذاب روز قیامت عجله و شتاب میکنند) منتظر و چشم به راه نیستند مگر یک فریاد که (اسرافیل کشد و) آنها را فراگیرد، در حالی که آنان (در بازارها براى دادوستد) با یکدیگر خصومت و دشمنى کنند.
انصاف باید داد چگونه کسی که این ترجمهها را میخواند، میتواند پیام قرآن را بفهمد؟!
منبع:فارس