بر اساس طرح خیرات کتاب، جمعی از نیکوکاران و خیران به یاد پدر مرحوم خود تعدادی کتاب خریداری کرده و در میان مدارس محروم شهر و روستا توزیع می‌کنند.
عقیق:دو سال قبل بود که یکی از فرهنگ دوستان کاشمری هم زمان با میلاد حضرت
علی(ع) به یاد و خاطره پدر خود طرح خیرات کتاب را برای اولین بار در استان
خراسان رضوی آغاز کرد.
بر اساس این طرح که به مرور گسترش یافت قرار شد جمعی از نیکوکاران و خیران به یاد پدر مرحوم خود، تعدادی کتاب خریداری کرده و در میان مدارس محروم شهر و روستا توزیع می‌کنند.
طرح خیرات کتاب از همان ابتدا با چنان استقبالی در بین خیرین مواجه شد که مبلغ خوبی برای خرید کتاب جمع آوری گردید به طوری که در آن زمان حدود ۱۲ مدرسه در روستاهای کاشمر صاحب کتاب شدند.
به دلیل استقبال انجام گرفته و موفقیت‌های به دست آمده در شروع طرح خیرات کتاب، تصمیم گرفته شد تا این طرح در مناسبت‌های مختلف ادامه یابد، این طرح تا آنجا ادامه داشت که اکنون اغلب مدارس محروم شهرستان کاشمر دارای کتاب شده‌اند.
در همین خصوص خبرگزاری ایکنا با حسین افشاری، مبدع این طرح در خصوص آشنایی بیشتر با طرح خیرات کتاب گفت‌‌وگویی ترتیب داد، آنچه در ادامه خواهید خواهند ماحصل این صحبت است.
این طرح از چه زمانی آغاز شد و هدف خاصی پشت آن بود؟
طرح خیرات کتاب یا نذر فرهنگی برای اولین بار در استان خراسان رضوی و حتی کشور در کاشمر اجرا می‌شود، برای اینکه بیشتر نذرها در کاشمر برای غذا و برپایی مراسم سنتی بود و در حوزه فرهنگی نذرهایی که می‌شد، بسیار کمرنگ بود به همین خاطر به فکر نذر کتاب افتادم.
این طرح از حدود دو سال و نیم قبل به یاد و خاطره مرحوم پدرم در روز میلاد امام علی(ع) آغاز شد، در همان زمان موضوع خیرات کتاب را در میان دوستان خود مطرح کردم و مقرر شد به یاد پدران مرحوم خود تعدادی کتاب خریداری کرده و میان مدارس محروم شهر خیرات کنیم که در ادامه طرح با استقبال بسیاری مواجه و مبالغ خوبی جمع‌آوری شد.
تاکنون در این طرح دانش‌آموزان چند مدرسه دارای کتاب شده‌اند؟
همان ابتدا با مبالغ اولیه ای که جمع آوری شد، ۱۲ مدرسه روستایی دارای ۲۵۰۰ جلد کتاب شدند اما با ادامه طرح و در مناسبت‌های مختلف تاکنون بالغ بر ۱۲ هزار جلد کتاب برای ۶۰ مدرسه تهیه شده است.
هزینه‌های طرح از کجا تأمین می‌شود؟
هزینه‌ها از طرف خیرین تأمین می‌شود البته شورای شهر و شهرداری هم بخشی از هزینه‌ها را متقبل شدند، از سویی نیز برخی مدارس از همیاری‌های مردم و شهریه‌ای که دریافت می‌کردند با مصوبه آموزش و پرورش مبالغی را به طرح خیرات کتاب اختصاص دادند.
البته ناگفته نماند که وجه به حسابی که مخصوص طرح خیرات کتاب گشایش یافته است، واریز می‌شود، با ارتباطی هم که با مراکز پخش و ناشران کتاب برقرار شد، وقتی این مراکز در جریان طرح خیرات کتاب قرار می‌گیرند، تخفیف های خوبی قائل می‌شوند.
برخی مواقع هم انتشاراتی‌هایی که کتاب از آنجا تهیه می‌شود یا تخفیف داده‌اند و یا کتاب اهدا می‌کنند.
از دستاوردهای به دست آمده این طرح راضی هستید؟
با بازخوردهایی که از مدارس گرفته‌ام به خصوص مناطق روستایی که وسایل و امکانات فرهنگی بسیار کمی دارند از این طرح بسیار خوشحال شده‌اند.
حتی برخی دانش‌آموزان برای اولین مرتبه بود که چنین کتاب‌هایی را می‌دیدند، وقتی به مدارس مراجعه می‌کنیم بازخورد خیلی خوبی می‌بینیم؛ خوشبختانه نگرش به مطالعه تغییر کرده به طوری که حضور در مسابقات کتابخوانی بسیار افزایش یافته است.
دغدغه خاصی داشتید که به سمت اجرای طرح خیرات کتاب رفتید؟
دغدغه اصلی من عزلت کتاب در مجموعه آموزش و پرورش بود مجموعه‌ای که ذاتاً باید دانش‌آموزان را با کتاب آشنا کند اما فعالیتشان در این زمینه در حد بسیار کم و در بخشی از موارد در حد صفر است.
به رغم اینکه سال‌ها قبل در مدارس کتابدار داشتیم که وظیفه تهیه و تأمین کتاب و امانت دادن را برعهده داشتند و حتی بودجه‌هایی برای سرانه کتاب در نظر گرفته می‌شد اما سال‌هاست که پست کتابدار حذف شده و بودجه به صفر رسیده است.
در واقع این ضعف و کمبود بودجه و علاقه شخصی خودم موجب شد به سمت اجرای این طرح بروم. متأسفانه در حالی که مدام حرف از کاهش مطالعه می‌زنیم اما فکر نمی‌کنیم که آیا کتاب خوب در اختیار قرار داده‌ایم که توقع افزایش کتاب‌خوان را داریم.
در اجرای این طرح مدارس خاصی مدنظر هستند؟
اولویت اول ما مدارس ابتدایی روستایی هستند که شامل ۳۷ مدرسه می‌شود؛ در مرحله جدید هم مدارس مقطع متوسطه روستایی و سپس حاشیه شهر مدنظر است.
ناگفته نماند که کتاب‌ها به تناسب نیاز مدارس و بر اساس سرانه دانش‌آموزان در مدارس توزیع می‌شود. کتاب‌های پایه‌های تحصیلی اول تا ششم سبک‌تر و همچنین بر اساس سن کتاب‌ها تغییر می‌کند. در تهیه کتاب‌ها سعی شده از همه نوع علمی، تاریخی، علمی و مذهبی تهیه شود.
گروه طرح خیرات کتاب را چه افرادی تشکیل می‌دهند؟
هر چند تعداد خیران به نسبت روزهای اول افزایش خوبی داشته است اما هسته اصلی را ۱۲ نفر تشکیل می‌دهند که همیشه کمک می‌کنند. اکنون با افرادی که جدید اضافه شده این گروه به حدود ۳۰ نفر از سطوح مختلف اجتماعی و حتی از هم وطنان خارج از ایران و مقیم استرالیا رسیده و همچنان بر تعداد این داوطلبان افزوده می‌شود.
کتاب‌ها بر چه اساسی انتخاب و خریداری می‌شوند؟
رده‌بندی خاصی داریم، برای مقاطع مختلف تحصیلی متناسب با سن، سطح سواد، اطلاعات نوشتاری و خواندن کتاب‌ها اهدا می‌شود. البته من نام کتاب‌هایی که برای مقاطع ابتدایی تهیه می‌شود را لقمه‌های کوچک گذاشته‌ام چون این دانش‌آموزان تازه شروع به خواندن می‌کنند.
معتقدم وقتی حجم کتاب زیاد باشد و یا جذابیت از نظر رنگ و طراحی نداشته باشد، زود خسته می‌شوند به همین خاطر قطع کتاب‌ها خشتی بوده و به خاطر کوچک بودن سعی می‌کنیم در انتخاب ظرافت داشته باشیم.
فکر می‌کنید با این اقدامات در ترویج فرهنگ مطالعه موفق بوده‌اید؟
هنوز تا رسیدن به وضعیت ایده‌آل فاصله بسیار داریم، دانش‌آموزان برخی مدارس روستایی برای اولین بار بود که به جز کتاب درسی کتاب دیگری می‌دیدند به همین خاطر جا برای کار زیاد دارد و باید طرح به صورت مستمر ادامه داشته باشد.
در این راستا برای آموزگاران و معلمان جلساتی برگزار کرده‌ایم تا بدانند از این کتاب‌هایی که در اختیارشان قرار می‌دهیم، چگونه استفاده کنند، همچنین آموزش قصه‌گویی و مطالعه را نیز در دستور کار داریم.
تاکنون چه تعداد معلم با این آموزش‌ها آشنا شده‌اند؟
حدود ۷۰۰ نفر از معلمان مقاطع ابتدایی را در مورد نحوه انتخاب کتاب برای دانش‌آموزان و اختصاص دادن یک ساعت برای مطالعه در مدرسه و نحوه کتاب خواندن آموزش داده‌ایم. البته خانواده‌ها هم باید کمک کنند تا بتوانیم طرح خیرات کتاب را به سایر شهرها گسترش دهیم.
شما نماینده امور کتابخانه‌های آموزش و پرورش کاشمر هم هستید، ارزیابی شما از کتابخانه‌های مدارس چگونه است؟
وضعیت تأسف بار است؛ نه تنها اغلب کتاب‌ها مربوط به ۴۰ سال قبل هستند، بلکه برخی حتی قابل استفاده در کتابخانه‌های عمومی هم نیستند.
باید گفت که در ۱۰ سال اخیر حتی یک ورودی کتاب غیر درسی هم در برخی مدارس نداشته‌ایم، اکنون تنها ۲۵ درصد مدارس کتاب خانه دارند که اغلب در مقاطع متوسطه هستند البته کتاب‌های همین مدارس هم کمک آموزشی هستند. در مقاطع ابتدایی هم اگر کتابخانه‌ای باشد چون با فرهنگ مطالعه آشنا نیستند، استقبال نمی‌شود.
به رغم اینکه در سال‌های دور کتابخانه جزو نیازهای هر مدرسه محسوب می‌شد و حتی قبل از انقلاب نیز کتابخانه جزو طرح‌های ثابت هر مدرسه بود ولی اکنون جدی گرفته نمی‌شود. اکنون در کتابخانه مدارس پنج هزار جلد کتاب وجود دارد که نیمی از آنها مفید نیستند.
اهداف خاصی برای بهتر اجرا شدن طرح خیرات کتاب پیش رو دارید؟
حتما، به دنبال راههای تازه ای هستیم که کتاب را در ذهن معلمان و دانش‌آموزان زنده نگه داریم، خوشبختانه با طرح‌هایی که اجرا شده برخی معلمان به کتابخوانی مشتاق شدند.
خیرانی هم هستند که به صورت خودجوش خودشان، کتاب را نذر مدارس می‌کنند.
اگر در پایان صحبتی دارید، بفرمایید.
همه جامعه در قبال همه مسائل مسئول هستند نباید به یکدیگر نگاه کنیم ما باید الگو باشیم کودکان به والدین نگاه می‌کنند اگر در جامعه همه دغدغه آشنا شدن با کتاب را داشته باشند این یار مهربان جایگاه اصلی خود را به دست خواهد آورد.
منبع:ایکنا
بر اساس این طرح که به مرور گسترش یافت قرار شد جمعی از نیکوکاران و خیران به یاد پدر مرحوم خود، تعدادی کتاب خریداری کرده و در میان مدارس محروم شهر و روستا توزیع می‌کنند.
طرح خیرات کتاب از همان ابتدا با چنان استقبالی در بین خیرین مواجه شد که مبلغ خوبی برای خرید کتاب جمع آوری گردید به طوری که در آن زمان حدود ۱۲ مدرسه در روستاهای کاشمر صاحب کتاب شدند.
به دلیل استقبال انجام گرفته و موفقیت‌های به دست آمده در شروع طرح خیرات کتاب، تصمیم گرفته شد تا این طرح در مناسبت‌های مختلف ادامه یابد، این طرح تا آنجا ادامه داشت که اکنون اغلب مدارس محروم شهرستان کاشمر دارای کتاب شده‌اند.
در همین خصوص خبرگزاری ایکنا با حسین افشاری، مبدع این طرح در خصوص آشنایی بیشتر با طرح خیرات کتاب گفت‌‌وگویی ترتیب داد، آنچه در ادامه خواهید خواهند ماحصل این صحبت است.
این طرح از چه زمانی آغاز شد و هدف خاصی پشت آن بود؟
طرح خیرات کتاب یا نذر فرهنگی برای اولین بار در استان خراسان رضوی و حتی کشور در کاشمر اجرا می‌شود، برای اینکه بیشتر نذرها در کاشمر برای غذا و برپایی مراسم سنتی بود و در حوزه فرهنگی نذرهایی که می‌شد، بسیار کمرنگ بود به همین خاطر به فکر نذر کتاب افتادم.
این طرح از حدود دو سال و نیم قبل به یاد و خاطره مرحوم پدرم در روز میلاد امام علی(ع) آغاز شد، در همان زمان موضوع خیرات کتاب را در میان دوستان خود مطرح کردم و مقرر شد به یاد پدران مرحوم خود تعدادی کتاب خریداری کرده و میان مدارس محروم شهر خیرات کنیم که در ادامه طرح با استقبال بسیاری مواجه و مبالغ خوبی جمع‌آوری شد.
تاکنون در این طرح دانش‌آموزان چند مدرسه دارای کتاب شده‌اند؟
همان ابتدا با مبالغ اولیه ای که جمع آوری شد، ۱۲ مدرسه روستایی دارای ۲۵۰۰ جلد کتاب شدند اما با ادامه طرح و در مناسبت‌های مختلف تاکنون بالغ بر ۱۲ هزار جلد کتاب برای ۶۰ مدرسه تهیه شده است.
هزینه‌های طرح از کجا تأمین می‌شود؟
هزینه‌ها از طرف خیرین تأمین می‌شود البته شورای شهر و شهرداری هم بخشی از هزینه‌ها را متقبل شدند، از سویی نیز برخی مدارس از همیاری‌های مردم و شهریه‌ای که دریافت می‌کردند با مصوبه آموزش و پرورش مبالغی را به طرح خیرات کتاب اختصاص دادند.
البته ناگفته نماند که وجه به حسابی که مخصوص طرح خیرات کتاب گشایش یافته است، واریز می‌شود، با ارتباطی هم که با مراکز پخش و ناشران کتاب برقرار شد، وقتی این مراکز در جریان طرح خیرات کتاب قرار می‌گیرند، تخفیف های خوبی قائل می‌شوند.
برخی مواقع هم انتشاراتی‌هایی که کتاب از آنجا تهیه می‌شود یا تخفیف داده‌اند و یا کتاب اهدا می‌کنند.
از دستاوردهای به دست آمده این طرح راضی هستید؟
با بازخوردهایی که از مدارس گرفته‌ام به خصوص مناطق روستایی که وسایل و امکانات فرهنگی بسیار کمی دارند از این طرح بسیار خوشحال شده‌اند.
حتی برخی دانش‌آموزان برای اولین مرتبه بود که چنین کتاب‌هایی را می‌دیدند، وقتی به مدارس مراجعه می‌کنیم بازخورد خیلی خوبی می‌بینیم؛ خوشبختانه نگرش به مطالعه تغییر کرده به طوری که حضور در مسابقات کتابخوانی بسیار افزایش یافته است.
دغدغه خاصی داشتید که به سمت اجرای طرح خیرات کتاب رفتید؟
دغدغه اصلی من عزلت کتاب در مجموعه آموزش و پرورش بود مجموعه‌ای که ذاتاً باید دانش‌آموزان را با کتاب آشنا کند اما فعالیتشان در این زمینه در حد بسیار کم و در بخشی از موارد در حد صفر است.
به رغم اینکه سال‌ها قبل در مدارس کتابدار داشتیم که وظیفه تهیه و تأمین کتاب و امانت دادن را برعهده داشتند و حتی بودجه‌هایی برای سرانه کتاب در نظر گرفته می‌شد اما سال‌هاست که پست کتابدار حذف شده و بودجه به صفر رسیده است.
در واقع این ضعف و کمبود بودجه و علاقه شخصی خودم موجب شد به سمت اجرای این طرح بروم. متأسفانه در حالی که مدام حرف از کاهش مطالعه می‌زنیم اما فکر نمی‌کنیم که آیا کتاب خوب در اختیار قرار داده‌ایم که توقع افزایش کتاب‌خوان را داریم.
در اجرای این طرح مدارس خاصی مدنظر هستند؟
اولویت اول ما مدارس ابتدایی روستایی هستند که شامل ۳۷ مدرسه می‌شود؛ در مرحله جدید هم مدارس مقطع متوسطه روستایی و سپس حاشیه شهر مدنظر است.
ناگفته نماند که کتاب‌ها به تناسب نیاز مدارس و بر اساس سرانه دانش‌آموزان در مدارس توزیع می‌شود. کتاب‌های پایه‌های تحصیلی اول تا ششم سبک‌تر و همچنین بر اساس سن کتاب‌ها تغییر می‌کند. در تهیه کتاب‌ها سعی شده از همه نوع علمی، تاریخی، علمی و مذهبی تهیه شود.
گروه طرح خیرات کتاب را چه افرادی تشکیل می‌دهند؟
هر چند تعداد خیران به نسبت روزهای اول افزایش خوبی داشته است اما هسته اصلی را ۱۲ نفر تشکیل می‌دهند که همیشه کمک می‌کنند. اکنون با افرادی که جدید اضافه شده این گروه به حدود ۳۰ نفر از سطوح مختلف اجتماعی و حتی از هم وطنان خارج از ایران و مقیم استرالیا رسیده و همچنان بر تعداد این داوطلبان افزوده می‌شود.
کتاب‌ها بر چه اساسی انتخاب و خریداری می‌شوند؟
رده‌بندی خاصی داریم، برای مقاطع مختلف تحصیلی متناسب با سن، سطح سواد، اطلاعات نوشتاری و خواندن کتاب‌ها اهدا می‌شود. البته من نام کتاب‌هایی که برای مقاطع ابتدایی تهیه می‌شود را لقمه‌های کوچک گذاشته‌ام چون این دانش‌آموزان تازه شروع به خواندن می‌کنند.
معتقدم وقتی حجم کتاب زیاد باشد و یا جذابیت از نظر رنگ و طراحی نداشته باشد، زود خسته می‌شوند به همین خاطر قطع کتاب‌ها خشتی بوده و به خاطر کوچک بودن سعی می‌کنیم در انتخاب ظرافت داشته باشیم.
فکر می‌کنید با این اقدامات در ترویج فرهنگ مطالعه موفق بوده‌اید؟
هنوز تا رسیدن به وضعیت ایده‌آل فاصله بسیار داریم، دانش‌آموزان برخی مدارس روستایی برای اولین بار بود که به جز کتاب درسی کتاب دیگری می‌دیدند به همین خاطر جا برای کار زیاد دارد و باید طرح به صورت مستمر ادامه داشته باشد.
در این راستا برای آموزگاران و معلمان جلساتی برگزار کرده‌ایم تا بدانند از این کتاب‌هایی که در اختیارشان قرار می‌دهیم، چگونه استفاده کنند، همچنین آموزش قصه‌گویی و مطالعه را نیز در دستور کار داریم.
تاکنون چه تعداد معلم با این آموزش‌ها آشنا شده‌اند؟
حدود ۷۰۰ نفر از معلمان مقاطع ابتدایی را در مورد نحوه انتخاب کتاب برای دانش‌آموزان و اختصاص دادن یک ساعت برای مطالعه در مدرسه و نحوه کتاب خواندن آموزش داده‌ایم. البته خانواده‌ها هم باید کمک کنند تا بتوانیم طرح خیرات کتاب را به سایر شهرها گسترش دهیم.
شما نماینده امور کتابخانه‌های آموزش و پرورش کاشمر هم هستید، ارزیابی شما از کتابخانه‌های مدارس چگونه است؟
وضعیت تأسف بار است؛ نه تنها اغلب کتاب‌ها مربوط به ۴۰ سال قبل هستند، بلکه برخی حتی قابل استفاده در کتابخانه‌های عمومی هم نیستند.
باید گفت که در ۱۰ سال اخیر حتی یک ورودی کتاب غیر درسی هم در برخی مدارس نداشته‌ایم، اکنون تنها ۲۵ درصد مدارس کتاب خانه دارند که اغلب در مقاطع متوسطه هستند البته کتاب‌های همین مدارس هم کمک آموزشی هستند. در مقاطع ابتدایی هم اگر کتابخانه‌ای باشد چون با فرهنگ مطالعه آشنا نیستند، استقبال نمی‌شود.
به رغم اینکه در سال‌های دور کتابخانه جزو نیازهای هر مدرسه محسوب می‌شد و حتی قبل از انقلاب نیز کتابخانه جزو طرح‌های ثابت هر مدرسه بود ولی اکنون جدی گرفته نمی‌شود. اکنون در کتابخانه مدارس پنج هزار جلد کتاب وجود دارد که نیمی از آنها مفید نیستند.
اهداف خاصی برای بهتر اجرا شدن طرح خیرات کتاب پیش رو دارید؟
حتما، به دنبال راههای تازه ای هستیم که کتاب را در ذهن معلمان و دانش‌آموزان زنده نگه داریم، خوشبختانه با طرح‌هایی که اجرا شده برخی معلمان به کتابخوانی مشتاق شدند.
خیرانی هم هستند که به صورت خودجوش خودشان، کتاب را نذر مدارس می‌کنند.
اگر در پایان صحبتی دارید، بفرمایید.
همه جامعه در قبال همه مسائل مسئول هستند نباید به یکدیگر نگاه کنیم ما باید الگو باشیم کودکان به والدین نگاه می‌کنند اگر در جامعه همه دغدغه آشنا شدن با کتاب را داشته باشند این یار مهربان جایگاه اصلی خود را به دست خواهد آورد.
منبع:ایکنا
