ازدواج به سبک طلبه‌ها

دعوت نامه مراسم عروسی یکی از اعضای فامیل به دستم می رسد، کارت دعوت ساده ای که متن آن به خط زیبایی نوشته شده است، اما چیزی که نظرم را به خود جلب می کند، مکان این عروسی است، مسجد امیرالمومنین(ع) ...

پس از ذکر «هوالمحبوب» بالای دعوت نامه، نام خانوادگی عروس و داماد به شکل زیبایی به نگارش درآمده و سپس زمان مراسم و مهم تر از آن، مکان برگزاری جشن ذکر شده که با سایر مکان هایی که تا به امروز برای جشن عروسی دعوت شده ام متفاوت و کمی عجیب است.

روبه روی واژه «مکان» نوشته شده است: "مسجد امیرالمومنین(علیه السلام)"، دوباره و سه باره با دقت می خوانم، شاید نام منزل شخصی یا شماره پلاک خانه ای را ببینم، اما اشتباه نمی کنم، مکان برگزاری این مراسم ازدواج، «مسجد» عنوان شده است.

چرا مسجد؟

این داماد روحانی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» می گوید: بنده با توجه به وظیفه خطیر تبلیغ، مراسم ازدواج خود را در مسجد برگزار کردم تا جایگاه اصلی مسجد احیا شود، زیرا مسجد در زمان صدر اسلام محور تمام کارهای فرهنگی و اجتماعی بود.

وی با انتقاد از ریخت و پاش ها در مراسم ازدواج جوانان عنوان می کند: متاسفانه امر مقدس ازدواج، با صرف هزینه های هنگفت، از مسیر اصلی خود دور شده است.

این روحانی جوان ادامه می دهد: ریخت و پاش و سخت گرفتن در برگزاری مراسم ازدواج، باعث شده اکثر جوانان از این فریضه فراری شوند، اما اگر «ازدواج آسان» در جامعه ترویج شود، انگیزه مردم نیز برای تحقق آن بیشتر خواهد شد.

وی تصریح می کند: برگزاری مراسم عقد و ازدواج در تالارها، موجب اشاعه منکرات می شود و زوج جوانی که در ابتدای یک راه پرفراز و نشیب قرار می‌ گیرد به جای اینکه به خدا و اهل ‌بیت‌(ع) توکل و توسل بجوید، در حساس ‌ترین ساعات آغاز زندگی، خدای ناخواسته با گناه و رعایت نکردن امور شرعی توسط میهمانان مواجه می‌ شود که قطعا بر زندگی آنها در آینده تاثیر خواهد گذاشت، اما اگر همین مراسم در مساجد برگزار شود، نه تنها جلوی منکرات و فحشا گرفته می شود، بلکه مساله امر به معروف ونهی از منکر احیا شده و شاید با ورود برخی افراد برای اولین بار به مسجد و اقامه نماز جماعت، در روح او اثر گذاشته و وسیله اصلاح او گردد.

این روحانی تازه داماد همچنین نبود معنویت را یکی از مهم ترین علل افزایش طلاق در جامعه عنوان کرده و تصریح می‌ کند: اگر ازدواج با معنویت آغاز شود، باعث مستحکم تر شدن پایه های زندگی می شود، اما بیشتر طلاق هایی که امروزه در چندسال اول زندگی صورت می گیرد، به دلیل نبود معنویت است.

یک پای ساده زیستی زندگی طلبگی

یک طلبه جوان با آن شهریه کمی که دارد، شاید مشکلاتی به مراتب بیشتر از یک جوان عادی دارد، اما با همین مشکلات و درآمد کم، نگاه ساده ای به امر ازدواج دارد.

شاید یک پای خوشبختی و ساده زیستی طلبه ها در زندگی، همسرشان باشد، همسران طلاب، با آن شهریه کم و مشکلات زندگی طلبگی کنار آمده اند و بعضی هایشان حتی فرصت ها و خواستگاران خیلی بهتری داشتند اما یک طلبه را به عنوان شریک زندگی انتخاب می کنند.

سبک عروسی طلبگی

ازدواج و مراسم عروسی طلبه ها از نکات جالب و سوالات متداول برخی افراد است، اینکه یک طلبه در انتخاب همسر آینده خود چه ملاک هایی را مدنظر قرار می دهد؟ مراسم عروسی خود را چگونه برگزار می کند؟ آیا بعد از ازدواج نسبت به رفتار و پوشش همسر سخت گیری می کند یا نه؟

حجت حکمت، یکی از طلاب حوزه علمیه تبریز به نحوه مراسم عروسی یک طلبه اشاره می کند و اظهار می  دارد: طلبه وقتی ازدواج می کند، خبری از رقص، موسیقی و آهنگ نیست، یک نفر مولودی می خواند و یا لطیفه تعریف می کند و اسباب شادی و نشاط و خنده حضار را فراهم می کند، بعد هم شام و شیرینی و آغاز زندگی مشترک زوج جوان؛ یعنی یک جشن و خنده و شادمانی حلال.

وی در پاسخ به این سوال که آیا طلبه ها هم تزئین ماشین عروس و خیابان گردی دارند یا نه، می گوید: من تا حالا ندیده ام که طلبه ای این کار را بکند، من موافق این کار نیستم، گرداندن عروس در خیابان و جلوی دید نامحرم را نمی پسندم، چرا که زندگی مشترک نباید با گناه شروع شود، متاسفانه این رسمی است که در کشور ما مرسوم شده و جوان ها بدون توجه به محتوای این کار، به صورت تقلیدی و از روی یک عادت مرتکب آن می شوند.

حکمت که هنوز مجرد است، درباره ملاک خود در ازدواج همسر عنوان می کند: اولین ملاک من برای  انتخاب همسر، تقواست، اما آراستگی ظاهری و اصالت خانوادگی هم خیلی مهم است و اینکه خانواده طرفین برابری فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی داشته باشند.

این طلبه همچنین درباره میزان سخت گیری نسبت به همسر آینده اش ابراز می دارد: سخت گیری من در حد موازین شرعی است، مثلا مخالفتی با رفتن به پارک ندارم، یا اگر فیلم خوبی بر روی پرده باشد به سینما هم می رویم، خیلی از مردم فکر می کنند، زندگی طلبه ها با زندگی آن ها فرق دارد، اما اینگونه نیست ما هم مثل مردم عادی زندگی می کنیم، نیاز به گردش و پارک و سینما و ... داریم.

طلبه ها کی ازدواج کنند؟

بسیاری از اساتید و بزرگان حوزه بر این باورند که طلبه تا اتمام لمعتین با تحمل اندکی سختی لازم است ازدواج را به تأخیر بیاندازد و معتقدند ازدواج طلاب قبل از درآمدن از آب و گِل طلبگی و افتادن در مشکلات و گرفتاری ‌های زندگی مشترک، آنها را از طی مدارج بالای علمی و کسب کمالات معنوی باز می ‌دارد.

طلبه ‌ای که در سال ‌های ابتدایی تحصیل ازدواج می‌ کند، اگر از سوی خانواده حمایت مالی نشود، ناچار است که برای اداره زندگی بخش زیادی از وقت مفید خود را صرف کسب روزی حلال کرده و بخش دیگری را صرف گرفتاری ‌های خانه و همسر و فرزند کند؛طلبه با صرف وقت برای معاش و خانواده، دیگر توان و حوصله و تمرکزی برای مطالعه و مباحثه و شرکت در کلاس نخواهد داشت و گاهی همین امر موجب دلسردی، سرخوردگی و نا امیدی و منجر به ترک تحصیل و رها کردن طلبگی می ‌شود.

دلسوزی بزرگان حوزه از این باب است که طلاب بتوانند بخشی از راه طولانی طلبگی را در دوران مجردی و با حداکثر ظرفیت و توان و به سرعت پیموده و زمانی که شرایط لازم برای تدریس، تبلیغ و ورود به عرصه فعالیت های طلبگی برایشان فراهم شد، اقدام به ازدواج کنند.

خواستگاری کاشف الغطا برای دخترش

این روایت را بخوانید تا نگاه ساده یک روحانی و عالم نسبت به ازدواج را دریابید؛ مرحوم کاشف الغطا وقتی می ‌خواست برای تدریس برود،‌ مشاهده کرد که دخترش موی سر خود را شانه می ‌کند، حس کرد که او نیازبه شوهر دارد. لذا روی منبر، بعد از درس گفتند: من دختری دارم و قصد دارم او را به یک طلبه متدین بدهم. مرحوم آقا شیخ محمدتقی، صاحب مسترشدین ایستاد و نشست. به او گفتند به خانه بیا و او هم به خانه آمد.

کاشف الغطا به او گفت چه داری؟ او گفت: هیچ ندارم الا چند کتابی که در حجره است، گفت: صبر کن تا از دختر بپرسم. به دختر گفت: این جوانی که به خواستگاری تو آمده، از شاگردان خوب و متدین من است، آیا حاضری با او ازدواج کنی؟ دختر ساکت شد. کاشف الغطا هم به آقا شیخ محمدتقی گفت: دخترم حاضر است و چیزی هم نمی‌خواهیم. در خانه‌ ما یک اتاق اضافه هست و همین اتاق را امشب برای تو حجله می ‌کنم. همان وقت عقد را خواند و یک جهیزیه‌ ضروری در اطاق به عنوان جهیزیه گذاشت و آنها شب به حجله رفتند.

برگزاری مراسم عقد ازدواج علی(ع) و زهرا(س) در مسجد

جایگاه مسجد و خانواده در اسلام آن چنان به هم پیونده خورده که پیامبر اكرم(ص)، مراسم عقد ازدواج ‏فاطمه زهرا(س) و على(ع) را در مسجد برگزار كردند و به دستور آن حضرت، سفره وسیعى در مسجد گستردند و بسیارى از مردان و زنان مسلمان اطعام‏ شدند و آنگاه عروس و داماد را به مسجد فرا خواندند و دست فاطمه را دردست على(ع) گذاشته و براى آن دو دعا كردند.

به پیروى از پیامبر اكرم(ص) برخی از مساجد مانند مسجد مالزى و اندونزى بخشى را به برگزارى مراسم عقد اختصاص داده‏اند، سنتی مبارک که متاسفانه در جامعه اسلامی ما نهادینه نشده است.

با برگزاری اینگونه سنت هاست که خانواده ها با مسجد انس گرفته و حتی مهم ترین اتفاق زندگی خود مانند ازدواج را در آن برگزار می‌ کنند؛ بعد از آن نیز می توان با برگزاری دوره های آموزشی مانند همسرداری، تربیت فرزند و ... ابعاد آموزشی و تربیتی مسجد را پررنگ تر کرد.

گزارش: بیت اله احمدی