حضرت عبدالعظیم حسنی، شأن شفاعت دارد

عبدالعظیم حسنی مردی با ورع، پارسا و پرهیزکار و دیندار و خدا پرست، معروف به امانت داری و دارای صداقت لهجه، دانای به امور دین و گویای توحید، و عدل بسیار بود. در زمان خودش در علم و ادب و فضل و دانش و تقوا، بعد از امام زمانش، برتمام معاصران خویش برتری داشته، هیچ کس را منزلت او نبوده و به تمام معنا تبعیّت و تقلید از حضرات ائمه علیهم اسلام می­‌نمود و در اولاد و احفاد حضرت امام حسن مجتبی علیه اسلام کسی به قدر مرتبه و مقام او نرسیده است.

حضرت عبدالعظیم علیه السّلام جز قریب ۸۰ حدیث مسلم که فعلاً در دست است، دو کتاب نیز تألیف نموده است. یکی از آنها کتابیست به نام خطب که فرمایشات حضرت علی علیه السّلام است و آنها در نهج البلاغه موجود است و دیگر ، کتابیست به نام یوم و لیله که صاحب بن عباد محتوای آن را فرایض روز و شب ذکر نموده است.

لزوم عرضه اعتقادات به امام معصوم(ع)

آیت الله صدیقی با بیان اهمیت عرضه اعتقادات به ائمه معصومین در مورد عبدالعظیم حسنی می گوید: شیخ محمد بهاری کتابی به نام «تذکره المتقین» دارد که در باب زیارات توصیه می کند هر کسی زائر امام علیه السلام شد، به کربلا، نجف، سامرا یا مشهد و .. رفت یکی از چیزهایی که نباید فراموش کند این است که اعتقاداتش را به امام عرضه کند. شاید الان مومن باشد اما معلوم نیست تا  آخر بتواند ایمانش را حفظ کند به خصوص در آخرالزمان که پیامبر صلی الله علیه و آله  فرمودند: در آخرالزمان ممکن است شخص هنگام شب باایمان باشد اما صبح بی ایمان از خانه خارج شود یا برعکس.البته خود زیارت نامه های ائمه علیهم السلام عرضه اعتقاد هست، به حرم امامان علیه السلام که می روید اعتقادات خود را به آنها عرضه کنید.

وی ادامه می دهد: حضرت عبدالعظیم حسنی هم خدمت امام هادی علیه السلام رسید و عرض کرد: اجازه می دهید اعتقاداتم را خدمت شما عرضه کنم؟ و اعتقادتش را گفت و امام هادی علیه السلام هم اعتقاداتش و ایمانش را امضا نمود و فرمود: والله این دین که عرضه کردی همان دینی است که خدا به آن راضی هست. حضرت برای او تضمین کرد و فرمود: ثَبَّتَکَ اللَّهُ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَة۴؛ که آیت الله بهجت هم درباره ما این دعا را مکرر فرمودند.

آیت الله صدیقی معتقد است: حضرت عبدالعظیم حسنی شأن شفاعت دارد هم از جهت عالم بودن و هم از جهت امامزاده بودنش وهم از نظر مجتهد و محدث بودنش و هم اینکه تایید از امام معصوم علیه السلام دارد.

نظر بزرگان در مورد عبدالعظیم حسنی

در طول تاریخ علمای زیادی در مورد شخصیت حضرت عبدالعظیم حسنی سخن گفته اند. به عنوان مثال نجاشی در رجال خود حضرت عبدالعظیم علیه السّلام را پس از ذکر شجره اش صاحب خطب امیر المؤمنین علیه السّلام ذکر نموده است . مرحوم میرزا حسین نوری محدّث قرن اخیر در مستدرک الوسائل صفحه ۶۱۴ ذکر نام و معروفیّت وی را به امانت و راستگویی و درستکاری و اهل زهد و عبادت بودن تأکید می نماید و از قول حضرت ابوالحسن الهادی علیه السّلام پاداش زیارت او را بهشت می داند.

مرحوم کجوری در روح و ریحان از قول سیّد مرتضی علم الهدی حدیث عرض دین آن حضرت را نقل کرده است. مرحوم مجلسی در هدیه الزائرین ص ۵۴۶ از مزارات معلوم و مشهور ، مرقد منّور حضرت عبدالعظیم علیه السّلام را در مقابل شجره ری ذکر می کند شیخ الطّائفه در رجال خود حضرت عبدالعظیم علیه السّلام را از اصحاب امام هادی علیه السّلام ذکر کرده و در پایان نام اورا به رضی الله عنه یاد نموده که رضی الله عنه نزد اصحاب حدیث با اهمیّت است. علّامه حلّی در خلاصه الاقوال ، حضرت عبدالعظیم علیه السّلام را جز و ثقات و ممدوحین ذکر کرده مرحوم صدوق (ره) در صفحه ۹۲ ثواب الاعمال از محاسن برقی حدیثی را از حضرت عبدالعظیم علیه السّلام نقل کرده و صاحب محاسن او را رضی قلمداد نموده است.

مرحوم صدوق (ره) در من لا یحضره الفقیه کتاب صوم باب یوّم الشّک حدیثی را از قول حضرت عبدالعظیم علیه السّلام نقل نموده و گفته این حدیث نادر است و من جز در طریق عبدالعظیم علیه السّلام ندیده ام و او هم مرضی است ، این گفتار نهایت اعتماد را میرساند.

حضرت هادی علیه السّلام به عبدالعظیم حسنی فرمود ، تو به حقّ از دوستان ما هستی این فرمایش امام علیه السّلام جامع ترین تعریف در باره حضرت عبدالعظیم علیه السّلام با در نظر گرفتن شرافت ، نسب و عظمت خانوادگی اوست ، اکنون تمام اینها دلالت دارد که وی مردی شریف و بزرگوار خوش نفس و خوش عقیده بوده و اخباری که در زیارت او از امام علیّ النّقی علیه السّلام رسیده و محدّثین بزرگی چون صدوق (ره) و ابن قولویه(ره) آنها را در کتب خود ذکر کرده اند شاهد گویائی از مقام ارجمند وی در نزد معصومین علیهم السّلام است. مرحوم شیخ عبّاس قمی (ره) در سفینه البحار گفتار صاحب بن عباد و بقیه علما را آورده و در مورد زیارت ایشان فضیلت زیادی را ذکر نموده است.

فضیلت و ثواب زیارت

فرهنگ زیارت در مکتب شیعه، از شیوه های اساسی احیای نام و یاد بزرگان، عالمان و اولیای خدا است. حضوریافتن در کنار قبور انسانهای والا و برجسته، هم ارج نهادن به پاکی و صداقت و ایمان و جهاد آنان است و هم الگوگیری از زندگی و الهام جویی از نام ویاد ایشان است، لذا تشویق های بسیاری که در روایات اسلامی پیرامون زیارت مرقد ائمه ی معصومین و امامزادگان بزرگوار آمده است، یک دستور تربیتی و ارشادی است. زیارت حرم باصفای حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام نیز در همین راستا مورد تأکید و توجه بوده است که در روایتی از امام هادی (ع) آمده است که هر کس قبر حضرت عبدالعظیم (ع) را زیارت کند، خداوند بهشت را به او پاداش می دهد!

وهمچنین در نقل دیگری آمده است که مردی از اهل ری، خدمت امام هادی (ع) رسید. امام از او پرسید: کجا بودی؟ گفت: به زیارت سیّد الشهدا (ع) رفته بودم. حضرت فرمود: بدان که اگر قبر عبدالعظیم حسنی را زیارت کنی، گویا حسین بن علی علیه السّلام را زیارت کرده ای.

اینکه زیارت حضرت عبدالعظیم (ع) پاداش بهشت دارد و یا همچون زیارت کربلا ارزشمنداست، دلیل و نشانه ی مقام والا و عالی آن سیّد بزرگوار در نزد خدا و اهل بیت عصمت (ع)است؛ چراکه وی درآن دوران سخت و پرخطر، مطیع امامان بود و فروغ احادیت و کلمات نورانی ائمه ی اطهار(ع) را در شهرهای مختلف می گستراند؛ لذا فعالیت او در چنان شرایط خطیر از ارزش خاصی برخوردار بود.