جستاری درمطالعۀچهرۀقرآنی حضرت معصومه

مطالعه چهره قرآنی حضرت مصعومه(س)
بانوی بزرگوار اسلام، حضرت معصومه(س) از آنجایی که از وجود دو امام معصوم(ع) و نیز از مکتب وحی بهره برده است، توقع این است که رفتارها و افعال این شیعیان بزرگوار نیز از همین منظر مورد مطالعه قرار گیرد و رفتار ایشان را در حد رفتارهای سیاسی و اجتماعی تنزل ندهیم بلکه باید از منظر قرآن و منظر معرفتی سیره حضرت معصومه(س) مورد مطالعه قرار گیرد.

از سوی دیگر اینکه رابطه این بانوی بزرگوار اسلام با امام رضا(ع) را در حد  رابطه خواهر و برادری تعریف کنیم، مناسب نخواهد بود بلکه فراتر از آن باید رابطه حضرت معصومه(س) با امام رضا(ع) را رابطه‎ای در قالب امام و مأموم تعریف کنیم؛ بنابراین رفتار حضرت معصومه(س) را باید در قالب رفتار شیعه در قبال امام مورد بررسی قرار داد.

شاید بتوان گفت از اولین آموزه‎هایی که حضرت معصومه(س) در مکتب اهل بیت عصمت و طهارت(ع) آموختند، رفتار صحیح داشتن در قبال امام(ع) است. لذا آموخته بودند در طول زندگی همواره ملازم امامشان باشند و لحظه‎ای از وی جدا نشوند. ملازمت ایشان با امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) به حدی بود که رشد علمی و معرفتی فراوانی یافتند تا جایی که آوازه درجات علمی و معرفتی این بانوی بزرگوار اسلام همه جا را فرا گرفت و داستانهایی در این زمینه نیز نقل کرده‎اند. از سوی دیگر نامگذاری حضرت به عنوان «معصومه» از سوی امام معصوم(س) مهر تأیید دیگری نسبت به شخصیت والای این بانوی بزرگوار اسلام است. بنابراین باید رفتار ایشان مؤیدات قرآنی زیادی داشته باشد تا این رفتار را در آیات قرآن کشف کرد.

رفتار تبعیتی حضرت معصومه(ص) از امامان خویش
از اولین موضوعات قرآنی که درباره چهره قرآنی حضرت معصومه(س) می‎توان اشاره کرد، آیه «قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِى یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ؛ اگر خداوند را دوست مى‌دارید، پس مرا پیروى کنید، تا خدا نیز شما را دوست بدارد» بر اساس این آیه، دوستی و حب دو طرفه مردم در قبال خداوند، در گروی تبعیت از هادی و امام همان دوران است. حضرت معصومه(س) نیز در مکتب وحی آموخته بود دوستی خداوند در گروی اطاعت محض و تبعیت از امام معصوم(ع) است، بنابراین یک وجه ملازمت این بانوی گرامی اسلام با امامان خویش عمل به این آیه قرآن بود. حال که امام رضا(ع) به سفر رفته بودند، حضرت معصومه(س) برای اینکه رفتار تبعیتی خود را ادامه دهند، بهترین راه را مهاجرت به سوی امام عالم دانست تا در جوار ایشان بتواند این رفتار را ادامه دهد. حال که چند صده از غیبت امام زمان(عج) می‎گذرد شیعیان واقعی این نوع فراغ این بانوی مکرم را بسیار درک می‎کنند. 

جستجو و تحسس حضرت معصومه(س) در قبال امام رضا(ع)
از دیگر موضوعات قرآنی دیگری که مؤید رفتار حضرت معصومه(س) در سفر به سوی امام رضا(ع) است، آیه87 سوره یوسف(ع) است. خداوند در بخشی از این آیه می‎فرماید «یَا بَنِیَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ یُوسُفَ وَأَخِیهِ وَلَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ؛ زمانی که در یک صحنه برادران یوسف(ع) نزد یعقوب(ع) رفتند به ایشان فرمود «اى پسران من بروید و از یوسف و برادرش جستجو کنید و از رحمت‏ خدا نومید مباشید». در تعریف تحسس گفته‎اند جستجو تا حد حس کردن و تفاوتش با تجسس در همین موضوع است. بنابراین حضرت معصومه(س) زمانی که آتش فراغ امام خویش را احساس کرد، به جستجو و تحسس امام خویش پرداخت تا زمانی که به لقای ایشان نائل شود و این روحیه از جمله مواردی هست که ما در اصحاب امام حسین(ع) مانند حبیب بن مظاهر و مسلم بن عوسجه نیز به وفور دیدیم.

حال که ما در زمان غیبت امام زمان خویش قرار داریم، به جهت اینکه امام خویش را به خواست خداوند نمی‎یابیم، به تبعیت از این بانوی گرامی اسلام باید تلاطم برپایی ظهور امام(ع) و به دنبال آن، حضور در محضر ایشان را داشته باشیم و در طول زندگی همواره به جستجوی عالی‎ترین معارف مهدوی بپردازیم و عزم راسخ در قبال امامت ایشان نشان دهیم؛ چرا که رضایت خداوند در گروی رضایت امام معصوم(ع) و دوستی خداوند در گروی دوستی و تبعیت از امام معصوم(ع) است.